Goðasteinn - 01.06.1983, Page 60

ardóttur á Brúnum. Heimili þeirra var með vissum hætti
nokkurskonar menningarmiðstöð fyrir Vestur-Eyjafjöll og
Austur-Landeyjar um fjóra áratugi. Vigfús var mikill
áhugamaður um stofnun héraðsskóla Rangæinga og
studdi mjög Björgvin Vigfússon sýslumann í því áhuga-
máli hans í sýslunefnd Rangárvallasýslu og í kynningu
og umræðu í heimabyggð. Væntanlegan skóla arfleiddu
Vigfús og Valgerður að bókasafni sínu. Er það nú eign
Héraðsskólans í Skógum.
Vigfús á Brúnum svaraði spurningaskrá Holger Kjær.
Hefur frumritið að svarinu legið í bréfasafni Vigfúsar
til þessa dags, ritgerðin sem send var út til Askov var
afrit Sigurðar Vigfússonar á Brúnum. Anna Vigfúsdóttir
á Brúnum, mikill unnandi bókmenningar og Ijóðskáld
gott (1897—1981), varðveitti bréfasafn föður síns og ákvað
því stað í byggðasafninu í Skógum eftir sinn dag. Er að
því mikill fengur fyrir almenna sögu Rangárþings í
byrjun 20. aldar. Ég tel að Vigfús á Brúnum og heimili
hans verðskuldi það að dregin sé nú upp úr djúpi rit-
gerð hans um aðstæður til menntunar um 1870 og hvern-
ig námgjörn ungmenni þess tíma gátu — þrátt fyrir allt
— hafist til farsællar forystu í félags- og menningarmál-
um byggðanna.
Kennari Vigfúsar í eins mánaðar námi í Holti undir
Eyjafjöllum í ársbyrjun 1878, Jón Sveinbjarnarson, hef-
ur látið eftir sig stutta ritgerð um fræðslumál undir
Eyjafjöllum á þessum tíma. Bregður hún m. a. Ijósi á
lærisvein hans og lokaðar dyr námfúsrar æsku á 19.
öld. Getur hún gefið mönnum margt að hugsa á tíma
sem um of virðist einkennast af námsleiða, þar sem
uppskeran er oft í engu samræmi við þá fjármuni sem
lagðir eru í sáninguna.
58
Goðcisteinn