Goðasteinn - 01.06.1986, Blaðsíða 22

hana var grafinn brunnurinn Blankur og hlaðinn upp úr rótgóðum
mýrarhnausum. Að honum lágu stíflur á tvo vegu. Um 1928 var
hann 3 m á dýpt með mesta vatnsborði en aldrei var dýpið minna
en 2 m. Þorsteinn bóndi átti að hafa grafið brunninn. Á botninn
setti hann sverð sitt sem sökum útlits og fegurðar nefndist Blankur.
Mikla hellu setti hann ofan á sverðið. Egill Eyjólfsson, móður-
bróðir Guðjóns, ætlaði að grennslast eftir því hvort hellan væri heil
en hætti við nýbyrjað verk. Maður sem með honum var, sagði að
bærinn væri að brenna. Hlupu þeir þá heim en þar var ekkert óvænt
að gerast. Egill átti svo ekki meira við brunninn.
Ábúendur á Söndum trúðu því að þeim mun betur sem hirt væri
um Blank þeim mun betri yrði afkoma þeirra. Yfirleitt var hann
hreinsaður einu sinni á ári. Sagt var að höpp bæru að höndum i
hvert sinn sem brunnurinn var hreinsaður. Ennfremur var sagt að
Sandar myndu ekki eyðast af sandfoki meðan brunnurinn væri
notaður og nafni hans uppi haldið. Nú myndi auðvelt að kanna
leyndarmál Blanks í þurru túni en enginn hefur látið af því verða
og búskapur blómgast nú betur á Söndum en nokkru sinni áður
þótt Blankur sé horfinn.
Og
Minjar mannabyggðar eru á víð og dreif um Sandaland, uppi á
grösum og fram um gljá. Sum þeirra hefur nútímaræktun máð út.
Þorsteinshólar hurfu í Hálendutúnið upp frá Fornusöndum. Slý-
lækur var umbreyttur í leirkeldu á seinni árum og sér hans engan
stað. í slægjum upp frá Fornusöndum var Ólafshóll. Síðar nefndust
þar Grænhólar.
Skammt vestur frá Hjáleigusöndum var lítill hóll sem kallaðist
Helguhóll. Hann varð fyrir áföllum af sandfoki. Sagt var að þar
hefði búið kona að nafni Helga er svarti dauði gekk yfir landið.
Vestantil í Sandatorfu var svonefnd Kotakelda. Á eystri bakka
hennar syðst var bærinn á Helgusöndum, sem einnig nefndist oft
Sandakot. Á vesturbakkanum var Kristínartóft, kenndi við einsetu-
20
Goðasteinn