Goðasteinn - 01.06.1986, Blaðsíða 17

eftir 1920 og lagði m.a. úr því stétt framan við bæjarhús á Helgu-
söndum. Rústin nefnist FO III.
Fimmta bæjarrústin er 140 m til útsuðurs frá FO III. Eldhúsaska
og steinar vitna þar um byggð, en nokkuð af minjum hennar kynni
að vera undir meldyngjum. Þarna fann ég brot úr krítarpípu sem
hefur verið aldursgreind til aldamótanna 1700 og miklu lengur
hefur byggð vart staðið á þessum stað. Ætla mætti að þarna hefði
bærinn Stekkjarbakki helst staðið. Rústin nefnist FO IV.
Því nær beint til suðurs frá rúst FO IV er sjötta bæjarrústin og
skilja 148 m á milli. Hún er nokkuð víðáttumikil, eða um 1300 m2
en mjög útflött og mestur hlutinn af minjum mannavistar liggur
ofan í gljánni. Sagan segir að hér hafi bærinn Melar staðið. Ummál
byggðarminja bendir til þess að þarna hafi verið fremur blómlegur
búskapur. Rústin nefnist FO V. Um 135 m til landsuðurs frá FO V
hef ég séð nokkra steina saman og hálfan sleggjuhaus úr steini.
Þessar minjar kynnu að hafa borist til með ísi á vetrardegi og eru
engin örugg sönnun fyrir byggð. Rústirnar FO I, a—FO V liggja á
óreglulegri Z-laga línu. Bæjarrústin FO II hefur þá sérstöðu, sem
fyrr segir, að þar er enn að finna óraskaðar undirstöður veggja og
gólf innan þeirra. í yfirborði mótar skýrt fyrir kekkjalögum í lang-
húsi með stefnu frá austri og fyrir hluta af tóft við vesturenda þess
og hefur líklega verið þar eldhús því öskuhaugur er þar rétt vestan
undir. Um austanvert bæjarstæðið mótar ekki fyrir tóftum, enda er
þar sandur í yfirborði. Framan í rústinni er þunnt lag af bæjarsorpi
sem að nokkru leyti er að leysast upp í leðju því gljáin liggur upp
á rústina. Glöggt er að foksandur hefur blásið þarna heim að hús-
um meðan þau stóðu uppi og undan honum hefur verið hörfað að
lokum. Líklegt er að yngri húsaleifar hafi áður verið ofan á þessum
tóftum og eyðst af blástri og grjótnámi bænda.
Það er gaman að ganga um gljána í fögru veðri en tvíbent hvort
þú hittir á bæjarstæðin 6. Stundum hylur foksandurinn þau, hleður
jafnvel upp á þau háum melhólum. Ég hef gengið þarna um og helst
engin mannaverk séð. Haustið 1982 og í byrjaðan vetur sama ár átti
ég nokkrar göngur um gljána og rakti mig eftir bæjarstæðunum.
Sandurinn hafði þá að mestu sópast af þeim í tveimur stórviðrum
og ýmislegt markvert líkt og lá í götunni.
Goðasteinn
15