Goðasteinn - 01.06.1986, Blaðsíða 60

Haraldur Matthíasson:
Frá Kötlugosinu 1918
Jón Á. Gizurarson skrifar í Goðastein, 23. og 24. árg. bls. 60—61,
minningar sínar frá Kötlugosinu og getur þess, að hann teldi feng
að fá fleiri frásagnir um gosið og sem víðast að frá þeim sem uppi
eru og sáu þessar náttúruhamfarir. Þetta varð til þess, að ég fór að
rifja upp hið helzta sem ég man enn frá þessum eftirminnilega
atburði.
Ég ólst upp í Skarði í Eystrihrepp og því allfjarri gosstöðvunum.
Ég hef því ekki frá eins miklu að segja og þeir sem nær bjuggu, svo
sem undir Eyjafjöllum. Eru ýmsir atburðir frá gosinu mér þó enn
í fersku minni.
12. október 1918 var laugardagur. Ég hafði um morguninn farið
upp að Hlíð í heimboð ásamt móður minni og uppeldisbróður. Var
hvor okkar 10 ára. Heim héldum við áliðnum degi. Að sjálfsögðu
vorum við gangandi. Er um 2 stunda gangur milli bæjanna.
Við vorum komin nokkru meira en hálfa leið heim þegar upp
kom í landsuðri feikna mikill hvítur strókur. Við héldum fyrst að
þetta væri þokuklakkur, þótt óvenju mikill væri. En brátt tóku að
sjást eldingar og leiftur í stróknum og var þá sýnt að Kötlugos var
hafið.
Um kveldið skall öskuhríðin yfir. Varð myrkur svo mikið, að
ekkert sást, en náttmyrkur gerði sitt.
Margir Eystrihreppsmenn voru þá að koma úr ferð með hesta og
vagna. Urðu margir að láta fyrir berast þar sem komnir voru og lágu
úti um nóttina, en veður var gott, svo að engan sakaði.
Faðir minn var þetta kveld staddur í Þrándarholti, sem er næsti
bær við Skarð, og er allskammt milli bæjanna. Er hann hélt heim,
var orðið dimmt og öskufallið dunið yfir. Sá hann að hann kæmist
58
Goðasteinn