Goðasteinn - 01.06.1986, Blaðsíða 23

konu sem þar hafði búið. Austur af Helgusöndum er Hafliðatótt,
líklega kend við Hafliða Jónsson sem bjó á Hjáleigusöndum
snemma á 19. öld.
Suður frá Helgusöndum er gróinn hóll sem án efa er gamalt
bæjarstæði. Þar kynnu Helgusandar að hafa staðið áður. I hólnum
áttu börn Helga og Guðlaugar á Helgusöndum sér leikabú og sjást
enn merki þess.
Upp frá Helgusöndum eru Syðri-Rot og Efri-Rot. Bæjarstæði
Syðri-Rota er enn óraskað og er merk heimild um búskap síðasta
bóndans. Til landnorðurs af Efri-Rotum eru Byrgisbalar austur í
mýrinni. Vestur af bænum er Merkipyttur í mörkum milli Selja-
landstorfu og Sandatorfu.
Ambögubóndi
í æsku minni heyrði ég talað um bónda sem búið hefði á Fornu-
söndum fyrir ævalöngu og vissi ég aldrei hvort hann var þjóðsaga
eða veruleiki. Þessi bóndi bjó sig einu sinni í ferð austur á sveitir og
hafði með sér stálpað barn sitt. Barnið bjó hann í töturklæði og
sokka sem ekki áttu saman í lit. Hann fór víða um með barnið, bar
sig aumlega, tjáði sig vera fyrir framan hjá ekkju og svo bágt sem
hann ætti þá væri það þó ekkert hjá því sem ekkjan hefði við að
stríða, oft ætti hún ekki málungi matar. Margir sáu aumur á eymd-
inni og heim kom bóndinn með væna byrði af mat, ull og fatnaði.
Þetta var kallað að kunna að bjarga sér og í öðru lagi að láta fótinn
fæða sig.
Bóndinn komst ekki alltaf of vel út af við nábúa sína. Einu sinni
flugust þeir á hann og bóndinn á Hjáleigusöndum. Kona Fornu-
sandabóndans stóð yfir þeim á meðan átökin fóru fram. Síðar
vitnaði hann til hennar í frásögn um atburðinn: „Hún heilla mín sá
hvað augunum leið. Ekki sá ég það fyrir heiftinni, reiðinni og
bræðinni sem í mig var hlaupin!”
Bóndinn átti vaxna dóttur, vel á sig komna og réði hana um
stundarsakir til nábúa. Litlu seinna fór sótt um landið og unga
stúlkan dó eftir stutta legu. Næst er fundum bóndans og nábúans
Goðasteinn
21