Læknaneminn - 01.04.2021, Blaðsíða 105

103 Valtímabil í Nýja Sjálandi
Við vorum fimm saman búnar að ákveða að fara eitthvert á
valtímabilinu. Okkur langaði að fara langt í burtu, þar sem við
gætum skilið og talað tungumálið, þar sem væru ágætis innviðir
með tilheyrandi gæðum í heilbrigðisþjónustu og þar sem sumarið
er í janúar.
22.541 kílómetrum í burtu (17.534 ef þú ferð hina leiðina) er
Christchurch í Nýja-Sjálandi, staður sem uppfyllti allt á listanum
og var nánast eins langt í burtu og hægt var að komast. Þangað var
ferðinni heitið. Í gegnum tengilið einnar úr hópnum fengum við sex
vikna námsstöður á bráðamóttöku, blóðlækninga- og háls- nef- og
eyrnadeild á spítalanum í Christchurch við University of Otago frá
6. janúar til 14. febrúar 2020.
Þegar förinni er heitið hinum megin á hnöttinn er eins gott
að nýta það og skoða aðra staði í „nágrenninu“. Flug var keypt til
Fiji, hótel bókað og við ætluðum að hafa það náðugt á ströndinni í
viku áður en herlegheitin hæfust. Tveim dögum fyrir brottför skall
fellibylur á Fiji eyjar og flugum var aflýst. Í stuttu máli enduðum
við í Hong Kong yfir áramótin og komumst ekki út af hótelinu á
nýársdag vegna mótmæla. Eftir nokkra daga í Hong Kong flugum
við yfir til Nýja-Sjálands.
Við leigðum okkur hús í nágrenni við sjúkrahúsið þar sem við
bjuggum saman í $órum herbergjum. Það tók um fimm mínútur að
hjóla á milli, mest allan tímann í gegnum grænt gras og himinhá
tré í Hagley Park, sem var kærkomin breyting frá janúar á Íslandi.
Christchurch, eða Ōtautahi er stærsta borgin á suður eyju
Nýja-Sjálands og telur tæplega 400.000 íbúa. Þar, eins og annars
staðar í landinu, er rík menning Maori fólksins, sem byggði
landið löngu áður en hvíti maðurinn kom og gerði það að sínu. Á
síðustu áratugum hafa stjórnvöld lagt ríka áherslu á að halda uppi
menningu þeirra og er það nokkuð áþreifanlegt, sem dæmi hafa
flest staðarheiti bæði heiti á ensku og á Maori. Fólk heilsast gjarnan
með „Kia Ora“, sem í bókstaflegri merkingu þýðir „hafðu líf“ eða
„vertu heilbrigður“. Einnig var lögð áhersla á það á spítalanum
að virða hefðir þeirra. Sem dæmi um það má nefna tilfelli þar
sem einstaklingur lést úr hjartastoppi á trauma herberginu á
bráðamóttökunni. Áður en viðkomandi var fluttur úr herberginu
safnaðist öll $ölskyldan í kringum hann og kyrjaði sálm, athöfn
sem var áhrifaríkt að verða vitni að. Tilgangurinn, að okkur skilst,
var að hjálpa sálinni úr líkamanum og auðvelda ferðalagið yfir í
andaheiminn.
Mikil áföll hafa dunið yfir borgina á síðustu árum, röð
jarðskjálfta varð á svæðinu á árunum 2010 til 2012, sá alvarlegasti
í febrúar 2011, þar sem 185 manns létu lífið og þúsundir bygginga
hrundu. Mikil uppbygging hefur átt sér stað á síðustu árum en
enn eru heilu hverfin í eyði og auðar byggingar sem á eftir að rífa
setja svip sinn á borgina. Árið 2019 var gerð hryðjuverkaárás á tvær
moskur í borginni þar sem 51 manns létu lífið. Það er óhætt að segja
að þessir atburðir hafi haft mikil áhrif á íbúana, borgina, sem og
spítalann.
Við vorum þrjár á bráðamóttöku, þar sem við unnum á dag-
og kvöldvöktum undir leiðsögn þeirra lækna sem voru á vakt.
Starfið var mjög vel skipulagt og flæðið í gegnum bráðamóttökuna
með besta móti. Yfirleitt var búið að vinna fólk upp, senda það
aftur heim, flytja það yfir í obs eða á viðeigandi deild innan sex
klukkustunda frá komu. Það var magnað að fylgjast með því.
Verkefnin voru $ölbreytt, mórallinn góður og allir boðnir og búnir
að hjálpa. Við sáum 23 í hemóglóbín (tvímælt - hann var fölur),
necrotiserandi fasciitis, hnoðuðum í ROSC, greindum brisbólgur,
ökklabrot og svo framvegis. Hittum samt líka fullt af slappleika og
byltum, teljum að það fylgi sama hvar maður er staddur í hinum
velmegandi hluta heimsins. Gefinn var tími til að lesa fyrir utan
vinnu og þurftum við því bara að mæta á þrjár vaktir í viku, sem
okkur þótti mikill lúxus.
Birna var á blóðlækningadeild spítalans. Dagarnir voru
$ölbreyttir og mjög vel skipulagðir af yfirlækninum svo hægt væri
að kynna sem mest af blóðlækningum á stuttum tíma. Suma daga
var stofugangur og hefðbundin deildarvinna, aðra daga göngudeild
með sérfræðilæknum, samráðsfundir með meinafræðingum
og krabbameinslæknum, konsúlt og beinmergstökur með
sérnámslæknum, úrlestur beinmergssýna eða blóðstroka auk
vettvangsferða á rannsóknarstofurnar og í blóðbankann. Allir tóku
manni opnum örmum og lögðu mikið á sig til að gera starfsnámið
$ölbreytt og skemmtilegt.
Stuttir stofugangar tíðkast greinilega ekki aðeins á skurðdeildum
fyrir norðan miðbaug og á háls-, nef- og eyrnalækningadeild
spítalans var þeim lokið stundvíslega klukkan 08:15 á morgnanna.
Eftir stofugang var ýmist hægt að fylgjast með sérfræðingum á
göngudeild, fylgja deildarlæknum á móttöku til að framkvæma
smávægileg inngrip eða fara á skurðstofu. Nýsjálendingar eiga
heimsmet í húðkrabbameinum og er því mikið framkvæmt þar
af stórum aðgerðum vegna höfuð- og hálskrabbameina sem voru
vægast sagt svakalegar. Einnig fékk heill hellingur af háls- og
ne.irtlum að $úka, sinusar voru skolaðir og gert var við örsmá
heyrnarbein svo eitthvað sé nefnt. Allir starfsmenn voru jákvæðir,
hjálpsamir og áhugasamir um Ísland sem gerði upplifunina af
deildinni enn betri.
Tímanum utan spítalans var vel varið. Við lágum í sólbaði á
veröndinni, fórum á sunnudagstónleika í garðinum og fórum
mikið út að borða. Christchurch virðist hafa fullkomnað fyrirbærið
mathöll því þær voru margar og hægt að fá hvern þann mat sem sem
manni datt í hug og var hann nánast undantekningarlaust mjög
góður. Við lærðum líka að skilja hjólin eftir a.m.k. tvö læst saman
- annars er þeim rænt. Á Sumner Beach er tilvalinn staður til að
læra að sörfa, sem var eitt af því fyrsta sem við gerðum stuttu eftir
komu. Við fengum síðhærðan, sólbrúnan og aðeins hrukkóttan sörf
kennara að nafni Adam til að kenna okkur að stíga ölduna ásamt
slagorðunum „Wind, waves, rips and tides“.
Það var viðurkennt að taka löng helgarfrí á spítalanum og
við nýttum okkur það til að ferðast. Nýja-Sjáland skartar alveg
mögnuðum $ölbreytileika af náttúru, frá $örðum sem líkjast því
sem við þekkjum á Íslandi, til hitabeltisfrumskóga. Við keyrðum
suður eyjuna endilanga niður að Milford Sound og Queenstown.
Löbbuðum upp á Roy’s Peak og sáum tréð úti í Lake Wanaka (mæli
með gúgli). Við fórum í sólarhringsferð á bát inn Doubtful Sound,
sem er $örður aðeins aðgengilegur frá sjó, þar sem við fylgdumst
með höfrungum synda meðfram bátnum, hoppuðum í sjóinn og
skelltum okkur á kajak. Við heimsóttum Auckland og auðvitað
Hobbiton, fórum á vínekrueyju þar sem við skutluðumst á milli
vínekra í 30 gráðum og sól.
Eftir sex vikur í verknámi skildust leiðir og Birna fór heim í
USMLE undirbúning. Við hinar fórum í $ögurra daga göngu- og
kajakferð um Abel Tasman þjóðgarðinn sem er með fallegri stöðum
sem við höfum séð. Með ófáar blöðrur á fótunum, vel saltaðar af
böðum í sjónum (og smá eigin svita) fórum við í nýtt sólarhrings
ferðalag til Sri Lanka „á heimleiðinni“. Hér er pro tip að fara í lounge
þegar bið eftir næsta flugi eru 9 tímar!
Á Sri Lanka var efst á dagskrá að hitta sambýlismann og vinkonu
að heiman, sörfa, hanga, liggja, fara í jóga og njóta lífsins. 12.
mars lentum við á Keflavíkurflugvelli, sólarhring áður en fyrsti
upplýsingafundur þríeykisins var haldinn og samkomutakmarkanir
skullu á.
Fyrirhugaðar eru breytingar á læknanáminu og tækifærum til
að gera svipaða hluti fækkar mögulega aðeins. Þrátt fyrir það viljum
við hvetja alla sem geta að nýta sér þau tækifæri sem eru í boði
(IFMSA skipti t.d.) og gera eitthvað nýtt, víkka sjóndeildarhringinn
og skoða heiminn. Við lofum, það er hverrar krónu og mínútu virði.
Kia Ora!