Skógræktarritið - 15.05.2002, Qupperneq 30

TAFLA1 Hæstu reyniviðir á íslandi*
Staður Gróður- sett ár Hæð m Þvermál cm Mælt ár
Villtir
Atlavík, Hallormsstaðaskógi - 1 1,90 28,0 Apríl 2000
Arnaldsstaðaskógur, Fljótsdal - 1 1,40 37,0 Okt. 1998
Atlavík, íVíkinni - 10,30 22,0 Okt. 1998
Ranaskógur, Fljótsdal - 10,20 25,0 Okt. 1998
jafnaskarð, Mýr., Merkjaborg - 10,00** 28,0 lúlí 1998
Hallormsstaða- og Ranaskógar,
fjöldamargir - 9-10 1998
Ræktaðir
Minjasafnsgarður, Akureyri 1912-1914 14,30 - Haust 1999
Hrafnkelsstaðir, Fljótsdal 1916 14,20 47,0 Apríl 2000
Núpsstaður, Fljótshverfi um 1930 14,00** 32,0 1998
Ásvallagata 7, Reykjavík 7 12,50 - 1999
Kvísker, Öræfum 1930 12,20 - Apríl 2000
Núpsstaður, Fljótshverfi um 1950 12,00** 27,0 1998
Hallormsstaður,
Hússtjórnarskóli um 1940 12,15 26,0 Maí 2000
* sem höfundur hefir heimildir um.
** Sjónmat (Eva G. Þorvaldsdóttir).
Vó'xtar reyniviðarins getur verið
hraður í æsku við góðar aðstæður,
en nær hámarki frekar snemma,
líklega milli tvítugs og þrítugs.
Hraðast vex hann framan af á
sprotum úr rótarhálsi, en plöntur
af fræi draga sprotaplönturnar
uppi með tímanum. í töflu 1 er
listi yfir nokkur hæstu reyniviðar-
tré villt og ræktuð, sem mæld hafa
verið nákvæmlega og höfundi er
kunnugt um (tafla 1).
f skógum á Upphéraði finnast
flest villt hávaxin reyniviðartré.
Hvergi á litlum bletti eins mörg og
í Ranaskógi í Fljótsdal. Þau eru
þetta frá 8-10 m há (25. mynd).
Miðurinn er þungur, þéttleiki 600
kg/m3, harður og seigur. Rysjan
er Ijósrauðleit, en kjamaviðurinn
rauðbrúnn, stundum gráleitur.
Hann er fjaðurmagnaður, erfitt
að kljúfa hann. Endist stutt, ef
vatn liggur á honum og rakastig
er breytilegt. Auðvelt að lfma
hann, bæsa og pólera. Fær mjög
mjúka áferð með vandaðri póler-
ingu. Viðurinn þornar hægt og
þarf að gæta varúðar við þurrkun
hans. Of hröð þornun framkallar
mikið af fíngerðum sprungum.
Auðvelt að renna viðinn (Kucera
og Næss 1999).
Reynifræið
Þórarinn Benedikz (2000) gefur
eftirfarandi upplýsingar um reyni-
fræ: „Samkvæmt breskum heim-
ildum (Gordon & Rowe 1982) gef-
ur 1 kg af berjum 7-20 g af hreins-
uðu fræi, og það eru 200-380 þús.
frækorn í kflói (275 fræ/gramm að
meðaltali), svipað og hjá greni og
furu. — Hvert frækorn er um 1,5-
2,0 mm langt og um 0,5 mm að
þvermáli, nálægt þvf að vera
sigðlaga. Að meðaltali eru um 3
fyllt fræ í hverju beri (sennilega á
milli 2 og 3 í íslenskum reyniberj-
um, þó háð veðráttu)".
Reyniber eru afbragðshráefni f
sultu, vín og líkjör. C-vítamín f
berjunum þolir suðu (Kucera og
Næss l.c.).
Vistfræði
Reyniviðurinn er á máli skóg-
ræktarmanna nefndur einstæð-
ingur (solitær á Norðurlandamál-
um). Það merkir, að hann finnst
fyrst og fremst sem stök, dreifð
tré, í hæsta lagi litlar þyrpingar
eða lundir, en myndar ekki sam-
felldar breiður, eins og birki og
gulvíðir stundum. Ástæðan fyrir
þessu er sú, hvernig hann fjölgar
28
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2002