Skógræktarritið - 15.05.2002, Qupperneq 70

Jafnframt er rakið, hvernig fugl-
arnir nýta skóginn. Loks er farið í
saumana á grein sem birtist í
Skógræktarritinu fyrir tíu árum,
eftir þá Aðalstein Örn Snæþórs-
son og Jón Geir Pétursson1, en
þar veltu þeir félagar fyrir sér
landnámi nýrra fugla í kjölfar vax-
andi skógræktar og staðan skoð-
uð eins og hún er nú.
Hlynur Óskarsson og Ólafur
Karl Nielsen lásu yfir handrit að
greininni og kunnum við þeim
bestu þakkir fyrir.
við trjáræktarlundi og garða.
Skógarþröstur, músarrindill og
auðnutittlingur eru þær tegundir
gamalgróinna íslenskra varp-
fugla, sem eru skógarfuglar.
Þessir fuglar eru nær algjörlega
háðir skógi og trjám. Þeim fer
stöðugt fjölgandi með aukinni
skógrækt og trjárækt, ásamt þeit-
arfriðun náttúrulegra birkiskóga
og kjarrlenda14. Óbeittureða
hóflega beittur skógur er mun
heppilegri fyrir fugla en nauð-
beittur skógur og stafar það af
finna þar heppilega náttstaði.
Nefna má rjúpuna sérstaklega í
þessu samþandi, en rjúpur leita
gjarnan skjóls í birkikjarri og á
veturna þegar eru jarðbönn, bfta
þær brum og rekla af birki og
vfði. Þær gera sér einnig stund-
um hreiður í runnum í skógar-
jaðrinum eða f skógarrjóðrum.
Hrossagaukar eru algengir varp-
fuglar í birkikjarrskógum með
ríkulegum undirgróðri og í ung-
um skógræktarreitum, þar sem
enn er mikill undirgróður í skóg-
Hettusöngvari, karlfugl. Hann er með svarta kollhettu, en kvenfuglinn er með brúna kollhettu. Hettusöngvarar eru tíðir flæk-
ingsfuglar á íslandi, sem sjást í skógum og triágörðum. Ljósm. |ÓH 2001.
Almennt um skógarfugia
Allmargir þeirra fugla, sem hafa
reynt varp hérlendis undanfarna
áratugi, eru fuglar sem tengjast
skógrækt eða trjárækt. Fjórar
tegundir spörfugla hafa þæst f
hóp íslenskra varpfugla. Tvær
þeirra, stari og glókollur, hafa
náð góðri fótfestu, en gráspör og
svartþröstur eru enn mjög fálið-
aðir. Glókollurinn er algjör skóg-
arfugl og svartþrösturinn er mikill
skógarfugl, sem einnig sættir sig
því að í friðaða skóginum verður
ríkulegur undirgróður, sem hent-
ar vel skógarþröstum og mús-
arrindlum, auk þess sem birkið
ber fræ, sem auðnutittlingar lifa
á. Finna má ofbeitta skóga víða
um land, t.d. í Landsveit við
Heklu5 og í Bárðardal.
Ýmsir fuglar sem ekki teljast til
eiginlegra skógarfugla nýta sér
einnig skóginn til varps og til
fæðuöflunar. f skóginum er
einnig skjól fyrir fuglana og sumir
arbotninum. Þúfutittlingar eru
gjarnan í skógarjöðrum og rjóðr-
um f kjarrskógum. Ýmsarendur
og jafnvel grágæsir gera sér oft
hreiður í þéttum runnum í skóg-
arjöðrum. Af fuglum sem vana-
lega eru ekki taldir tengjast skóg-
um að ráði, má nefna hrafninn,
en nokkur dæmi eru þekkt hér-
lendis um, að hrafnar hafi gert
sér hreiður í birki- og grenitrjám.
Marfuerlur eiga það einnig til að
gera sér hreiður í grenitrjám.
68
SKÓGRÆKTARRITIÐ 2002