Tímarit FHH - 01.09.1984, Blaðsíða 7

Jóhanna Bemharðsdóttir B.Sc. M.Sc.
Mikilvægi
hjúkrunar
Eftirfarandi grein skiptist í þrjá
hluta:
i) Umfjöllun um mikilvægi hug-
myndaheilda, sem leiðarljós í
heilbrigðisfræðslu.
ii) Umfjöllun um mikilvægi
fræðslu til skjólstæðinga heil-
brigðiskerfisins.
iii) Umfjöllun um þætti fræðsluferl-
is.
Það er álit fjölmargra, að fræðsla
til skjólstæðinga heilbrigðiskerfis-
ins, sé og eigi að vera eitt af megin
viðfangsefnum hjúkrunarfræöinga.
Það staðfesta hinar mörgu rann-
sóknir og ritsmíðar á þessu sviði.
Auk þessa miðla þær þekkingu, sem
markviss og árangursrík fræðsla
byggir á. Heilbrigðisfræðsla er þó
ekki, og á heldur ekki að vera, alfar-
ið í höndum hjúkrunarfræðinga,
heldur allra heilbrigðisstarfsmanna.
Samvinna þeirra á meðal er því mik-
ilvæg og hana aðhyllast hjúkrunar-
fræðingar.
i) Sem kunnugt er, hefur hjúkrun-
arfræðin verið í örri þróun und-
anfarna áratugi. A þessum tíma
hafa hjúkrunarfræðingar leitast
við að skilgreina starf sitt og
móta tilgang þess innan heil-
brigðisvísinda. Það er vanda-
samt verk, því hjúkrunarfræð-
ingar geta átt erindi við alla
aldurshópa, og jafnt heilbrigða
sem sjúka. Þarfir manna fyrir
hjúkrun eru margháttaðar og
heilsufar einstaklinga, fjöl-
fræðslu innan
Jóhanna Bernharðsdóttir
hjúkrunarfræðingur M.S.
Nám: Lauk B.S. prófi í hjúkrunarfræði
frá Háskóla íslands 1977. Lauk prófi í
kennslu- og uppeldisfræði til kennslu-
réttinda frá Háskóla íslands 1979. Lauk
M.S. prófi í hjúkrunarfræði frá Univer-
sity ofMinnesota 1982.
Félagsstörf: Formaður FHH 1980-
1982.
Starf: Námsstjóri við Nýja hjúkrunar-
skólann frá 1982.
skyldna, hópa og þjóðfélags er
hjúkrunarfræðingum ekki óvið-
komandi.
Nokkrir hjúkrunarfrömuðir
hafa orðið til þess að þróa svo-
kallaðar hugmyndaheildir eða
„conceptual-frameworks“, inn-
an hjúkrunarfræðinnar. Hug-
myndaheildirnar hafa m. a.
þann tilgang að auðvelda okkur
ofangreint viðfangsefni.
I mjög stuttu og einfölduðu
máli má lýsa hugmyndaheild
sem safni skilgreindra hugtaka,
er tengjast innbyrðis.
Dæmi: Maður, hjúkrun,
þjóðfélag, heilsufar. Þar sem
hjúkrunarfræðin nýtir og beitir
þekkingu, lögmálum og kenn-
ingum annarra fræðigreina, s. s.
raunvísinda, atferlisvísinda og
félagsvísinda, kallast hún hag-
nýt vísindagrein eða „applied
science“. Beiting þekkingar úr
öllum þessum fræðigreinum er
einnig í samræmi við þá skoðun
manna að meta skuli og með-
höndla einstaklinginn frá heild-
rænu sjónarmiði eða „holistic
view“. Hugmyndaheildir eru
gjarnan þróaðar út frá ofan-
töldum vísindagreinum, og að-
laga þannig þekkingu þeirra,
lögmál og kenningar að hjúkr-
unarfræðinni. Þær eru það leið-
arljós, sem skýrir markmið og
aðferðir í sjálfu hjúkrunarstarf-
inu, í menntun hjúkrunarfræð-
inga, í fræðslu til skjólstæðinga
og síðast en ekki síst skapa þær
grunn að hjúkrunarrannsókn-
um. Þessi atriði geta síðan mót-
að hugmyndaheildirnar enn á
ný, þannig að þær séu í sífelldri
þróun. Þess má og einnig geta
að hugmyndaheildir eru nokk-
urs konar forstig að hjúkrunar-
kenningum.
ii) Hvað varðar mikilvægi heil-
brigðisfræðslu er af mörgu að
taka, en ég læt mér nægja að
benda á fáein atriði. Hins vegar
hvet ég lesendur til að kynna sér
heimildaskrá í þessu sambandi.
Meðal heilbrigðisstétta og í
5