Tímarit FHH - 01.09.1990, Side 22

Um menntunarmál
háskólamenntaðra
hjúkrunarfræðinga
Ásta Möller, formaður Félags háskólamenntaðra hjúkrunarfræðinga
A þeim þrettán árum sem liðin eru frá því að Háskóli íslands hóf að brautskrá hjúkr-
unarfrœðinga með B. S. prófí hjúkrunarfrœði hafa um 440 einstaklingar lokið því námi.
Háskólamenntaðir hjúkrunarfrœðingar eru u.þ.b. 20% af hjúkrunarstéttinni á íslandi.
A þessum þrettán árum hefur engin skipulögð framhalds- eða endurmenntun í hjúkrun
staðið þeim til boða hérlendis fyrir utan skemmri námskeið á vegum Endurmenntun-
arnefndar Háskóla Islands. Þrátt fyrir það hafa háskólamenntaðir hjúkrunarfrœðingar
verið býsna glúrnir við að nýta sér þau tœkifœri sem þó gefast hérlendis til viðbótar-
menntunar. Hafa t.d. fjölmargir lokið 30 eininga námi í kennslu- og uppeldisfrœði við
H. I., en einnig hafa um 20 félagsmenn Fhh lokið eða eru í námi í Ijósmóðurfrœði.
Að öðru leyti hafa háskólamenntaðir
hjúkrunarfræðingar þurft að leita ti! ann-
arra landa til að afla sér sérfræðimennt-
unar í hjúkrun. A vormánuðum 1990,
gerði Fhh könnun á menntun félags-
manna sinna í tengslum við íyrirhugaðar
breytingar á launakerfi háskólamennt-
aðra starfsmanna ríkisins. Samkvæmt
upplýsingum sem koma m.a. þar fram
hafa nú þegar um 30 hjúkrunarfræðingar
innan vébanda Fhh mastergráðu á hinum
ýmsu sviðum hjúkrunar s.s. barnahjúkr-
un, fjölskylduhjúkrun, fæðingahjúkrun,
geðhjúkrun, hand- og lyflæknishjúkrun,
heilsugæslu, kennslufræði og heilbrigðis-
fræðslu, krabbameinshjúkrun, klíniskri
hjúkrun, stjómun og öldrunarhjúkrun,
en einnig í skyldum greinum eins og t.d.
kynfræði. Þá em nú 4 hjúkrunarfræðing-
ar í doktorsnámi í hjúkrun og 1 háskóla-
menntaður hjúkrunarfræðingur hefur
lokið doktorsnámi í næringarfræði. Um
10—12 hjúkrunarfræðingar eru nú í
mastersnámi í hjúkrun. Flestir sækja
framhaldsmenntun sína til Bandaríkj-
anna, en þó hafa nokkrir háskólamennt-
aðir hjúkrunarfræðingar sótt fram-
haldsnám í rannsóknum, stjómun og
heilbrigðisfræðum til Svíþjóðar þar á
meðal við Nordiska Halsovardhögskolan
í Gautaborg. Einnig em dæmi um að há-
skólamenntaðir hjúkrunarfræðingar ljúki
mastersgráðu í hjúkmn í Bretlandi og
Hollandi. Á sama tíma, eða frá árinu
1975, bauð Nýi Hjúkmnarskólinn upp á
eftirtaldar 9 tegundir framhaldsnáms fyr-
ir hjúkmnarfræðinga úr Hjúkmnarskóla
íslands (HSÍ).
Bamahjúkmn 1 sinni
Geðhjúkmn 4 sinnum
Gjörgæsluhjúkmn 4 sinnum
Hand- og lyflækningahjúkmn 5 sinnum
Heilsugæsluhj./Félagshjúkmn 4 sinnum
Hjúkrunarstjórnun 2 sinnum
Skurðhjúkmn 7 sinnum
Svæfingahjúkmn 7 sinnum
Öldmnarhjúkmn 1 sinni
Alls bauð því Nýi hjúkmnarskólinn
(NHS) 35 sinnum upp á framhaldsmennt-
un í hinum ýmsu sérgreinum hjúkmnar
er leiddi til sérfræðileyfis fyrir viðkom-
andi hjúkmnarfræðing og útgefið var af
heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneyt-
inu. Framhaldsmenntunin var í öllum til-
fellum á framhaldsskólastigi, utan náms
í skurðhjúkrun sem lauk nú í vor og svæf-
ingahjúkrun sem lýkur í haust, en hvort
tveggja var skipulagt á háskólastigi. Hafa
4 félagsmenn Fhh sótt þetta nám og tóku
þeir eingöngu sérfræðihluta þess, alls
60—80 kennslustundir, svo og verklegan
hluta. Þá ber að nefna að Hjúkmnarskóli
Islands fékk sérstakt leyft frá mennta-
málaráðuneytinu til þess að skipuleggja
30 eininga viðbótarnám í stjómun á há-
skólastigi fyrir hjúkmnarfræðinga úr
HSÍ, en því lauk á árinu 1986.
Nú hefur hins vegar orðið breyting til
batnaðar, þar sem ákvörðun heíúr verið
tekin um að flytja alla framhalds- og end-
urmenntun fyrir hjúkmnarfræðinga í Há-
skóla Islands. Starfsemi Nýja hjúkrunar-
skólans var lögð niður um síðustu ára-
mót og hafa tvær stöður frá NHS þegar
verið fluttar til námsbrautar í hjúkmnar-
fræði, þar af ein staða lektors, sem á að
skipuleggja framhalds- og endurmennt-
un fýrir hjúkmnarfræðinga og hálf staða
lektors, sem á að sjá um skipulagningu á
BS-námi fyrir hjúkmnarfræðinga.
Þessi breyting á skipan framhalds-
menntunar fyrir hjúkmnarfræðinga er í
eðlilegu framhaldi af því að grunnnám í
hjúkmnarfræði er nú eingöngu á háskóla-
stigi og hefur verið síðan 1986, þegar
Hjúkmnarskóli íslands var lagður niður.
Þá er einnig eðlilegt að bjóða hjúkmnar-
fræðingum sem luku prófi úr Hjúkrunar-
skóla Islands, upp á sérstaka námsleið er
leiði til BS-gráðu í hjúkmn. Þar yrði
byggt ofan á reynslu og þekkingu þessa
hóps, um leið og lögð yrði áhersla á
þjálfun þeirra ,,akademisku“ vinnu-
bragða sem háskólar standa að öllu jöfnu
fyrir.
Háskólamenntaðir hjúkmnarfræðingar
vænta mikils af þessari nýskipan mála,
því eins og að framan greinir hefur sá
hópur ekki riðið feitu hrossi á sviði fram-
halds- og endurmenntunar á Islandi, eða
eins og kemur fram í bréfi Lauru Sch.
Thorsteinsson, til formanns stjómar náms-
brautar í hjúkmnarfræði í ágúst 1989 um
framhalds- og endurmenntun háskóla-
menntaðra hjúkmnarfræðinga. Þar segir
eftirfarandi: „Stjórn Fhh fer þess vinsam-
lega á leit við stjóm námsbrautar í hjúkr-
unarfræði, að hún beiti sér íyrir því að
hafin verði skipulögð kennsla fyrir hjúkr-
unarfræðinga með B.Sc. próf sem fyrst,
þar sem það er löngu tímabært.“
Við skipulagningu á framhalds- og
endurmenntun fyrir hjúkrunarfræðinga
verður að gera greinarmun á þessu
tvennu. Framhaldsmenntun (postbasic
education) ætti að leiða til prófgráðu,
mastersgráðu, sem þyrfti að standast ítr-
ustu gæðakröfur og samanburð við er-
lenda háskóla. Þar yrðu gerðar miklar
kröfur til nemenda og mikils af þeim
vænst. Slíkt nám skyldi leiða til sérhæf-
ingar á einstökum sviðum hjúkmnar.
Ljóst er að uppbygging á slíku námi
krefst töluverðs undirbúnings og er raun-
hæft að áætla að það muni taka nokkur
ár. Hugsanlegt væri þó að bjóða í fyrstu
upp á einstaka námskeið sem metin yrðu
til eininga í slíku námi. Endurmenntun
(continuing education) samanstendur
hins vegar af lengri eða skemmri nám-
skeiðum er tækju fyrir efni er byggði á
20
Tímarit Fhh