Fróðskaparrit - 01.01.1966, Page 106

114 Yvirlit yvir deyðatal, ið hevur staðist av illvøkstri
hátti og øðrum umstøðum, man tað verða gjørligt at finna
fram til upprunatreytir, sum ávirka hesar sjúkur, so læknar
kanska gerast førir fyri at seta í verk tiltøk, ið byrgja fyri,
at hesar herviligu sjúkur nørast.
Tey seinastu árini er skráseting av illvøkstri gjørd í nógvum
londum. Millumlandareglur eru gjørdar viðvíkjandi frøðiorðum
og flokking av øllum illkynjaðum sjúkum av sernevnd undir
World Health Organisation, W.H.O., til at fáa tílík hagtøl
so eins sum gjørligt, so at til ber at gera álítandi sammetingar.
Ein tílík skráseting er sjálvandi lættast at fáa í lag í smáum
londum, har tað ber til at hava bert eina miðstøð fyri alt
landið; á henda hátt fáast best álítandi, fullfíggjað og hósk-
andi stór hagtøl.
1 øllum norðurlondum eru gjørd tílík miðstøðarkortsøvn til
skráseting av øllum tilburðum av illvøkstri; í Danmark síðan
1942, í Noregi síðan 1952, í Finnlandi síðan 1953, í Islandi
síðan 1954 og í Svøríki síðan 19592.
Føroyar hava higartil ikki verið við í hesari skráseting.
Einasta roynd sum gjørd er í Føroyum at savna tilfar um til-
burðir av illvøkstri er gjørd av R. K. Rasmussen í Eiðis lækna-
dømi3.
Sum fyrr nevnt eru tilburðir av illvøkstri í Føroyum higar-
til bert skrásettir eftir deyðaváttanum, og tað er ikki nóg
álítandi.
Sjúkuavgerðirnar á deyðaváttanum mugu berast saman við
upplýsingar, sum annars eru til skjals um hesar sjúklingar.
1 Danmark til dømis verða sjúkuavgerðirnar á deyðavátt-
anum samanbornar við tær upplýsingar, sum eru at finna í
illvakstraryvirlitinum (Cancerregisteret), og hetta hevur ført
til ymiskar rættingar í deyðaváttanunum; á summum váttanum
hevur verið skeiv staðfesting, og summar eru rættaðar frá ill-
kynjaðum sjúkum til ikki illkynjaðar ella øvugt. 1 árunum
1955 og 1956 vóru soleiðis rættingar í næstan 10% av deyða-
váttanum av illvøkstri og í 1957—1959 í umleið 5%4.
Eisini í Noregi er víst á, at hagtøl, sum einans byggja á
deyðaváttanir, eru ófullfíggjað og kunnu verða villleiðandi5.