Fróðskaparrit - 01.01.1982, Page 54

62
»Beaucoup de bruit pour une aumelette«
jarðargóðsi, høvdu tørv á arbeiðsfólki, bóru ummælini frá
prestunum ikki dám av tí. Tríggir søgdu beinleiðis, at korn-
veltingin heldur var framfarin enn afturfarin, og hinir tríggir
hildu, at hon var ikki afturfarin. Fýra av hesum seks vístu til
roknskapir sínar um korntíggjundina15. Tveir av prestmonn-
unum søgdu einki um støðuna hjá búnaðinum, og einans ein
vildi vera við, at kornveltingin lá á láni. Samsvarandi var
millum prestarnar heldur ikki stórvegis semja um trotið á
arbeiðsfólki, og fleiri hildu uppá, at tað kom av, at bøndurnir
fóru so illa við arbeiðsfólki sínum. Tó vóru næstan allir á
einum máli um, at arbeiðsfólkið var sjálvráðið, og prestarnir
vóru heldur ikki fegnir um, at fólk kom úr oyggj at bidda.
Sýslumaðurin í Vágum helt fyri, at veltingin var fyri van-
býti, tí arbeiðsfólk treyt, og at kornnýtslan í Havn var alt ov
nógv16.
Tað meir umvarðandi av tingsvitnunum báðum var frá
løgtinginum 1. 8. 1774, har sum upplýst var, hvussu stórt
trotið var á arbeiðsfólki í hvørjari sýslu. Eftir hesum tóktist
trotið ikki vera stórt — um tjúgu til samans — men úr flestum
støðum varð klagað um ólýdni, eins og ynskt varð, at skil
fekst á ullarbiddingina. Kærurnar vóru harðmæltastar úr
Eysturoynni, har 24 bøndur úr fimm bygdum høvdu skrivað
undir eina kæru um viðurskiftini17.
Av øllum teim ummælum, sum komin vóru til setta amt-
mannin, var tað týdningarmesta tað, sum løgmaður, fúti og
skrivari høvdu sett saman í felag18. 1 tí greiddu teir frá, hvussu
tey fátæku í staðin fyri at gerast arbeiðsfólk settust í egin,
vánalig búgv, har sum tey bjargaðu sær sum frægast við at
bidda ull, sum tey gjørdu hosur úr. Hesar giftingar »í ótíð«
høvdu elvt til trot á arbeiðsfólki. Til tess at forða fyri hesum
hildu embætismenninir tríggir tað vera neyðugt at avmarka
rættin til giftingar, og teir skutu tí upp, at treytin skuldi
annaðhvørt vera ræði yvir V* til 1 mørk í jørð í festi ella sum
ogn, ella tænasta á bygd í seks ár hjá báðum pørtum.
Tá ið setti amtmaðurin Bang skrivaði álit sítt í 1776, endur-
gav hann trúliga tað, sum meirilutin av prestunum hevði sagt