Eir - 01.01.1900, Page 11

11
skilyröa, sem fyrir hendi eru. Ég er þá aftur kominn að því
grundvallaratriði, sem ég í byrjun máls mins benti mönnum
á, að læknar vorir hefðu tekið sér fyrir hendur að fræða al-
menning á, sem só því, að líkami vor, jafnt sem annað, er lifir
og lifa á, fái að búa við þau ytri lífsskilyrði, sem þurfa, svo
að hann geti þrifist og staðist gegn árásum ilira fjanda.
Ræða mín hefir snúist unr tvö af þessum ytri lífsskilyrð-
um fyrir oss mennina, nefnilega gott neyzluvatn í fullum mæli
og að geta losast á réttan hátt við skolpið. Öll þau vandræði,
sem víða á bygðum bóium eru á því að koma lagi á þetta,
stafa af því að menn fyrst á þessum siðustu timum hafa fengið
verulega augu upp fyrir því, hve stórvægilega þýðingu þotta
hefði. Ef mönnum hefðu skilist þetta fullkomlega þegar menn
í fyrstu völdu sér bólstæðin, þá væri ástandið víða betra en
það er nú. Það verður að skera úr þvi fyrstu, þegar ákveða
á hússtæði, hverjir örðugleikar séu á því að ná í gott neyzlu-
vatn ástaðnum, og hverjir örðugleikar séu á þvi að losast við
alt það, er heimilið þarf að losast við, skolp og önnur óhrein-
indi. Éað verður oft enn þann dag í dag, að menn láta til-
viljunina velja sér hússtæði. Fornmenn vorir tóku sér bústað
þar, sem öndvegissúlurnar bar að landi, eins og Reykvíkingum
mun sérstaklega kunnugt; það er víst ekki unt að nefna
áþreifanlegra dæmi þess, að tilviljunin sé látin ráða þessu.
IJað vill oft verða vandi eftir á að ráða bót á þvi, sem fyrir-
rennarar vorir höguðu óskynsamlega; þó það ekki ávalt takist
íyllilega, þá er það þó skylda vor, þegar vér sjáum hið rétta,
að stiga ekki i sama sporið og áður, heldur broyta högum
vorum eftir nýjum sannleika, nýrri og fullkomnari reynslu.
Eg hefi áður tekið það fram, að á miðöldunum var
óhreinlætið hjá mönnum mjög mikið, enda fengu menn þá að
kenna á sjúkdómum og drepsóttum. Margt bendir aftur á
móti á það, að hreinlæti manna á foinöldinni hafi verið viða
allgott; menn hafa þá að minsta kosti haft hugmynd um, að
hreinlæti væri þýðingarmikið, þó útskýring manna á því hafi
þá farið öll á einu veg. Ég get tekíð til dæmis, að í 5. bók
Móses 23. kapít.i'la, versinn 12 14 stendur: