Helgarpósturinn - 18.12.1986, Blaðsíða 20

íftir Jóhönnu Sveinsdóttur mynd: Jim Smart
O G GÓÐUR GÆI
„Þið eruð að hlusta á Reykjavík síðdegis. Eg heiti Hallgrímur Thorsteins-
son.“Þetta ávarp glymur íeyrum hlustenda Bylgjunnar milli klukkan fimm
og sjö hvern virkan dag. Skoðanakannanir sýna að efnis- og lagaval Halla
Thorst eins og hann er kallaður í hópi vina og kollega nýtur mikilla vin-
sœlda meðal hlustenda, hvortsem þeir eru i vinnunni, á heimleið í bílnum
eða við kvöldmatseldina.
Líkast til er öfugmœli að segja að þessi rödd glymji í eyrum, þvíHallgrím-
ur hefur fremur djápa, þýða og rólyndislega rödd sem er gjörsamlega laus
við þann hraða, léttpoppaða talsmáta sem margir dagskrárgerðarmenn
Rásar 2 og Bylgjunnar hafa verið ásakaðir um og sú sem hér heldur á
penna hefur líkt við hundaœði.
Við œtlum nú að grennslast ögn fyrir um manninn á bak við þessa vin-
sœlu rödd sem sumir segja að sé svo sannfœrandi og sefjandi að hún geti
talið þeim trú um nánast hvaða bull sem er. . .
Hallgrímur býr ásamt konu sinni Elínu Þóru
Friðfinnsdóttur dagskrárgerðarmanni sjón-
varps, fjórtán ára fósturdóttur og sjö ára dóttur
í Hamarshúsinu við Tryggvagötu. Fer vel á því
að þessi afkomandi útgerðarkónga hafi útsýni
yfir höfnina og slippstöðina.
Húsgögn heimilisins eru úr ýmsum áttum. A
milli eldhúss og stofu er t.d. forláta kæliborð úr
lítilli kjötverslun í Þingholtunum sem gafst upp
í samkeppninni við stórmarkaðina, suðurríkja-
legt sófasett, útskorinn stóll, mjög forn, áreiðan-
lega erfðagóss, og stofuborðsplatan var upp-
runalega hleri í fljótabát sem sigldi um Missi-
sippi.
Til eyrna berast bæði jólalög af Bylgjunni og
myndrokk á Stöð 2 sem Hildigunnur dóttir Hall-
gríms fylgist með annars hugar milli þess sem
hún jólaföndrar. Hún er svo óheppin að reka
skærin í hælinn svo úr blæðir og kemur og biður
pabba um að kyssa á meiddið. Að því búnu segir
Hallgrímur:
„Það mætti halda að það séu örlög þessarar
fjölskyldu að slasa sig á hælunum. Ella Þóra hæl-
brotnaði í sumar og fljótlega eftir það fékk ég
einhverja undarlega slæmsku í hælinn — eins
og í samúðarskyni — og haltraði um í tvo mán-
uði. Svo hvarf verkurinn skyndilega einn góðan
veðurdag þegar ég var á gangi niðri í bæ. I fögn-
uði mínum hljóp ég um allt en varð þá fyrir þeim
ófögnuði að snúa mig á hinum hælnum.
Kannski er þessi samúðarsnúningur eitthvað
skyldur samúðaróléttunni, þungunareinkenn-
unum sem sumir karlmenn fá meðan á með-
göngu barnsmæðra þeirra stendur."
NOTAR STRESSIÐ SEM
SKRIÐÞUNGA OG KÍLÖIN
HRYNJA
Það stressar fjölmiðlamanninn greinilega ekki
hætishót að hafa tvær rásir í gangi samtímis, en
skyldi tíu tíma bein útsending í viku ekkert taka
á taugarnar?
„Nei, nei,“ svarar Hallgrímur og dregur seim-
inn. „En það hrynja af mér kílóin. Ég hef lést um
sjö kíló frá því í ágúst. En mér líður bara vel, fínt
að léttast. Þetta er afleiðingin af því að vera aftur
kominn á sjoppufæðið sem vill verða fylgifiskur
þessa starfs."
— Ertu viss um ad þyngdartapid sé ekiu til
marks um streitu?
„Kílóahrunið ber vissulega vott um einhver
átök. Þetta er þess háttar starf að maður étur sig
upp að innan, en það er þó ekki sjálfgefið að
maður brenni upp.
Nei, ég held að tæknimenn útvarps myndu
taka undir það að ég hafi aldrei verið stressaður
í þessum bransa. Ég veit af reynslu að ég get gert
hlutina á tilsettum tíma og því reyni ég að nota
stressið á skapandi hátt, sem eins konar skrið-
þunga.
Síðan hefur þátturinn minn gengið vel og því
er þægilegt að eiga við stressið. Bylgjan er mjög
skemmtilegur vinnustaður. Ef þar væri allt log-
andi í innbyrðis togstreitu og djöfulgangi fyndi
maður fyrir því og það kæmi niður á starfinu."
— Nú hefur þú dálítid kœruleysislega rödd.
Þýdir það að þú sért töffari, „kúl gœi" eins og
sagt er?
Hallgrímur segist efast um það og rifjar upp
fyrir sér að strax á unga aldri hafi hann heillast
af starfi útvarpsmannsins. Sjö ára hafi hann tek-
ið viðtöl við fimm ára systur sína upp á segul-
band. Á gelgjuskeiðinu hafi hann svo búið til
leikþætti ásamt frænda sínum, Gunnari Maack,
svolítið í ætt við Útvarp Matthildi:
„Eina týpuna í þeim þáttum kölluðum við
„skeytingarlausa gæjann". Hann var þannig að
ógerlegt er að komast lengra í kúlheitum. En
mér finnst ég sjálfur ekki vera neinn töffari. Að
vísu verður fátt til að raska ró minni, en ég reyni
bara að vera ég sjálfur í útvarpsþáttunum.
Svo hef ég alltaf haft þann skilning á útvarp-
inu að þar eigi hin eðlilega hrynjandi í máli og
hugsun að fá að njóta sín. Merking talaðs máls
er svo margslungin, orðabókarmerkingin er að-
eins örlítið brot af heildarmerkingunni. I fræð-
unum er ég hrifnastur af hornkörlum á borð við
Marshall McLuhan, höfundi bókarinnar The
Medium is the Message. Hann er eini heimspek-
ingurinn sem hefur skrifað af viti um ljósvaka-
miðlana. Lengi vel afskrifuðu menn hann sem
hippafílósóf en eftir því sem ég grúska meira í
honum verður hann æ sannari. Að dómi sumra
samskiptafræðinga er orðabókarmerking að-
eins 7% af heildarmerkingu orðanna, hitt er allt
spurning um aðstæður: tónfall setningarinnar,
geðbrigðin sem hún gefur í skyn, svipbrigði og
handahreyfingar ef um sjónvarp er að ræða. Og
þar fram eftir götunum."
SAMBANDIÐ MÁ EKKI HRAPA
NIÐURÁ GÓLF
„Um daginn birtist t.d. sjónvarpsviðtal á Stöð
2 við Þorstein Pálsson sem er vanur að tjá sig í
nánast merkingarlausum, stöðluðum frösum.
En í þessu viðtali sagði hann aftur á móti eitt-
hvað persónulegt um tengdaföður sinn, Jónas
Rafnar, og þar sem það er mjög óvenjulegt að
Þorsteinn tali á persónulegum nótum hvarf allt
annað sem hann sagði í skuggann af þessari
einu athugasemd. Hún varð jafnvel til þess að í
hugum margra varð heildarmerking viðtalsins
sú að líkast til væri Þorsteinn Pálsson bara býsna
góður leiðtogi þrátt fyrir allt, fyrst hann gat sagt
eitthvað persónulegt um tengdapabba."
— Attu þér eitthvert leynivopn sem þú beitir í
útvarpsviðtölum?
„Ég nota ekki skrifaðar spurningar. Stundum
er ég með stikkorð, en oftast nær hef ég bara í
koliinum það sem ég ætla að reyna að fá út úr
viðmælandanum. Ef maður er sífellt að líta nið-
ur á skrifað blað tapar maður svo auðveldlega
sambandinu við hann. Samtal í fjölmiðlum þar
sem skoðanaskipti eiga sér stað er miklu meira
gefandi fyrir alla aðila en viðtal. Viðmælandinn
er miklu reiðubúnari að opna sig ef hann fær
eitthvað á móti frá spyrlinum. Viðtöl í þurru,
skrifuðu yfirheyrsluformi geta orðið alveg sér-
staklega pínleg í útvarpi og sjónvarpi þegar
maður sér eða heyrir sambandið detta fyrst nið-
ur á borð og síðan alveg niður á gólf! Fyrir nú
utan hvað blöð eru ljót í sjónvarpi og blaðaskrjáf
í útvarpinu.
Bæði viðmæiandi og hlustandi verða að fá á
tilfinninguna að samtalið sé lífrænt, að viðtalið
sé ekki bara einhver vélræn rulla. Þegar t.d. Þor-
steinn Pálsson eys úr sér frösunum nánast án til-
lits til spurninganna hættir fólk unnvörpum að
greina merkingu í því sem hann er að segja.
Fyrsta sérsvið mitt á fréttastofu útvarps var
einmitt samningamál. Vaðall stjórnmálamanna
er eitthvað það hræðilegasta sem ég veit. Það er
leitt til þess að hugsa að hinn sjálfvirki kerfisvað-
all sé svona stór hluti af lífi fólks sem raun ber
vitni. Stjórnmálamenn fá alltof mikið rúm í fjöl-
miðlum og það skapar Ieiðindi hjá fólki, það er
leiðinlegt að hlusta á eitthvað sem maður veit að
er ekki endilega satt og rétt. Það var einmitt svo
gaman í verkfallinu haustið '84 vegna þess að
fjölmiðlaleysið lyfti kerfisdrunganum af lífinu."
BANDARÍSKAR KONUR Á BÍL
KYN ÞOKKAFYLLSTAR
En það er af ferli Hallgríms Thorsteinssonar
að segja að hann velti lengi fyrir sér að gerast
málvísindamaður, en ákvað síðan að láta
bernskudrauminn rætast og fara í fjölmiðlafræði,
og settist tvítugur á skólabekk í Portlandi í
Oregon í norðvesturríkjum Bandaríkjanna
ásamt eiginkonu sinni og fjögurra ára dóttur
hennar sem þau tóku oft með sér í tíma í barna-
píueklunni vestra. Hann lauk BA-prófi á þremur
árum með ágætiseinkunn, „with honours".
„Þetta var mjög góður einkaskóli þar sem
maður gat skipulagt námið að eigin geðþótta,"
segir Hallgrímur. „Og norðvesturríkin eru
sennilega óspilltasti staður í Bandaríkjunum, að
mörgu leyti svipuð Norðurlöndunum. Síðan
eignuðumst við dóttur okkar og meðan Ella var
að ljúka sínu námi vann ég við ýmislegt á
svörtu: seldi „storm windows" í orkukreppunni,
vann sem blaðamaður á mjög skemmtilegu
hverfisblaði ekki ósvipuðu HP og sigldi á togara
sem var gerður út frá Seattle þar sem er Islend-
inganýlenda. Þannig vildi til að skipstjórinn var
bróðursonur skipstjóra sem hafði verið á togara
hjá pabba, Ragnari Thorsteinsson. Svona tilvilj-
unum lenda allir íslendingar í í útlöndum."
— Gerði Ameríkudvölin þig hamborgaralegan,
í útliti eða hugsunarhœtti?
„Nei, ég varð mjög hrifinn af þessu svæði og
Bandaríkjamönnum yfirleitt. Og ég tek undir þá
skoðun Hitchcocks að bandarískar konur í bíl
séu þær kynþokkafyllstu í heiminum. Amerísk-
ar konur í bíl, undir stýri, keyrandi."
— Hvers vegna í ósköpunum?
„Það er erfitt að útskýra það. Kannski á þessi
kvenímynd að einhverju leyti rætur sínar í frum-
býlingshættinum. Konan verður að geta ráðið
við allar aðstæður, komist allra sinna ferða. Tii
þess er bíllinn. Hún verður að vera sjálfstæð, má
ekki láta aðstæður og hefðir lama sig.“
— Hvernig var svo að eignast barn t Ameríku?
„Það var dálítið sögulegt. Við hjónin höfðum
ætlað á grímuball eitt kvöldið en endað á veit-
ingahúsi á Willamettu-ánni, sem rennur gegn-
um Portland. Eigandinn reyndist vera af íslensk-
um ættum og bauð okkur frían mat og drykk.
Síðan fær Ella skyndilega hríðirnar. Við áttum
fæðingarlækni að vini og hann hafði útvegað
henni „venjulegt" herbergi með venjulegum
húsgögnum á hagstæðum kjörin innan veggja
spítalans vegna þess að hún þolir ekki spítala.
En hún fékk engan tíma til að njóta þess vegna
þess að barninu lá svo á að komast í heiminn.
Ég var viðstaddur fæðinguna vopnaður
myndavél og segulbandstæki. En í flýtinum láð-
ist mér, fjölmiðlamanninum, að kippa með filmu
og spólu svo að við verðum að láta okkur nægja
að geyma þessa stund í minningunni. Dóttir
okkar fæddist á gráum, köldum febrúarmorgni.
Ég man hvað þessar andstæður slógu mig: hrá-
blautur slabbmorgunn í myrkri og kalsa and-
spænis þessu hlýja, nýkviknaða lífi."
HÉLDU AÐ ÉG VÆRI
BARNARÆNINGI
Þegar dóttirin var fimm vikna fékk Hallgrím-
ur vinnu sem fréttamaður útvarps og hélt heim
með hana en Ella Þóra varð eftir úti til að Ijúka
prófunum:
„Þegar ég gekk með hana í poka framan á mag-
anum í gegnum flugstöðina var alveg greinilegt
að fólki fannst ég eitthvað ósannfærandi faðir og
hélt að ég hefði stolið barninu og var komið á
fremsta hlunn með að gera lögreglunni viðvart,"
segir Hallgrímur brosandi.
Síðan þá hefur Hallgrímur unnið að einhvers
konar fjölmiðlun: fyrst þrjú skemmtileg ár á
fréttastofu útvarps þar sem hann vann að því
ásamt Halldóri Halldórssyni, Stefáni Jóni Haf-