Helgarpósturinn - 18.12.1986, Blaðsíða 31

LISTAP
MIKILL MARG-
HYGGJUMAÐUR
segir Indriði G. Þorsteinsson í viðtali um
nýútgefið sagnasafn, kvikmyndahandrit um
Hallgerði langbrók og Pappírsveisluna,
skáldsöguna stóru um blaðamennsku á íslandi.
„Ég hef verið svona heldur seinþroska maður. Það er eins og ritmennska mín hafi alltaf
verið í talsvert föstum skorðum eftir að ég komst á skrið með hana," segir Indriði G.
Þorsteinsson rithöfundur.
Átján sögur úr Álfheimum heitir
bók sem Almenna bókafélagiö gaf
nýverid út eftir Indriða G. Þorsteins-
son, en talsvert er um lidið frá því
Indriði sendi frá sér bók með frum-
sömdum skáldskap. Síðast kom út
eftir hann œvisaga Kjarvals. HP
spjallaði við Indriða og spurði hann
fyrst hvort titill bókarinnar vœri
hugsaður sem eitthvað annað og
meira en tilbrigði við Átján barna
föður í Álfheimum.
„Því má bæta við að allur skáld-
skapur er ákveðin tegund af álf-
heimum," svarar Indriði. „Auk þess
hef ég aldrei skilið þetta íslenska
heiti Smásaga sem er smækkunar-
orð. Ég vil kalla þetta sögur. Ýmsar
þjóðsögur eru t.d. miklu styttri en
við myndum nokkurn tíma voga
okkur að skrifa. Ég hef aldrei skilið
hvernig þetta orð, smásaga, komst
inn í málið. Á ensku gengur sama
fyrirbæri undir orðinu short story
og nouvelle á frönsku og fleiri róm-
önskum málum. Hvort tveggja hef-
ur gjörólíka merkingu. Smásaga
gefur í skyn litla sögu, jafnvel
ómerkilega."
— Enda gaf Steinunn Sigurðar-
dóttir út safnið Skáldsögur um árið.
„Já, það var ágætt hjá henni. Ég
hef alltaf verið í talsverðum beygl-
um með þetta heiti, smásögur."
— Hvað viltu svo segja mér um
sjálft sögusafnið?
„Það ber dálítinn keim af því að
verið er að taka til í húsinu. Þetta er
fyrsta bókin sem ég hyggst gefa út af
bæði nýsömdum sögum og eins sög-
um sem áður hafa birst í blöðum, og
hefur blæ af heiidarútgáfu. Ég hef
samið um fimmtíu slíkar sögur.
Bækurnar verða allar bundnar og
frágengnar með sama hætti. Maður
er kominn á þann aldur að maður
vill fara að koma frá sér þessu heild-
armáli öllu. Elstu sögurnar eru frá
1953, aðrar eru flunkunýjar. En í
þessari útgáfu eru þær í endanleg-
um frágangi því maður er oft lengi
að skrifa stutta sögu, oft lengur en
skáldsögu. Texta stuttrar sögu þarf
maður að hnita miklu meira eins og
ferskeytlu."
— Erþá stíll sagnanna ólíkur fyrst
þœr spanna svo langt tímabil?
„Nei, það einkennilega er að það
er eiginlega alltaf sami stíllinn á
þeim. Ég hef verið svona heldur
seinþroska maður, var að bardúsa
við ýmislegt annað en skáldskap
framan af ævinni. En það er eins og
ritmennska mín hafi alltaf verið í
talsvert föstum skorðum eftir að ég
komst á skrið með hana.“
— En þú hefur þó getað sinnt
skáldskapnum meira síðastliðin ár
en áður?
„Jú, að vísu, en ég hef lent í ýmsu
öðru. Það fór talsvert langur tími í
Kjarval, sömuleiðis bók mína um
Þjóðhátíðina 74 sem ég lauk 77 en
kemur ekki út fyrr en á næsta ári.
Síðan hef ég vissulega legið talsvert
yfir þessum smásögum vegna þess
að þær eru í endanlegu formi og
maður vill nú helst skilja hlutina við
sig þegar maður drepst í þannig lagi
að maður þurfi ekki að snúa sér
mikið við í gröfinni eftir það.“
— Hefurðu velt fyrir þér að búa til
sjónvarpshandrit upp úr einhverj-
um þessara sagna?
„Nei. Og sannleikurinn er sá að ef
þessi sjónvarpsfyrirtæki eru svo
slöpp gagnvart höfundum að þau
hafa ekki sjálf eitthvert frumkvæði
um það að velja úr og taka til með-
ferðar með ákveðnum hætti
ákveðna hluti sem fólk hefur skoð-
að og lesið, þá ætla ég a.m.k. ekki
að liggja við hvers manns dyr með
einhverjar helvítis uppáfyndingar.
Það er ekki minn vettvangur. Mér
líkar ekki við vælandi rithöfunda
við dyr blaða og annarra fjölmiðla
sem svo mjög tíðkast hérlendis. Ég
held að aldrei hafi t.d. verið flutt svo
framhaldssaga í útvarpi öðru vísi en
annað hvort höfundur eða þýðandi
hafi beðið um það. Þeir sem eru
duglegastir í „markaðssetningu"
skáldsögunnar eru bara alltaf á
toppnum.
Hitt er annað mál að ég hef áhuga
á að skrifa eitt kvikmyndahandrit
sem ég hef verið svolítið með í lúk-
unum, og það er um Hallgerði lang-
brók. Mér þykir hún spennandi
kona og dæmigerður íslenskur
kvenmaður, svolítið lauslát og svo-
lítið grimm, og alveg ágætis mann-
eskja. En þar myndi ég ráða ferðinni
talsvert sjálfur um kvikmyndunina."
— Hefurðu fleira í smíðum?
„Já, ég er að vinna að ævisögu
Hermanns Jónassonar forsætisráð-
herra sem ég þarf að ganga frá á
næstunni. Og síðan er alltaf þessi
stórkostlega skáldsaga sem er að
verða eins og sagt var um einn
mann: Hann var alla ævina að skrifa
þessa einu bók en hún kom nú víst
aldrei! Ég er alltaf að skrifa þessa
blessuðu Pappírsveislu um blaða-
mennskuna á lslandi.
En það hefur ýmislegt tafið fyrir
mér. Ég er marghyggjumaður mik-
ill, þarf að vera víða og skipta mér
af mörgu sem er nú kannski óþarfi.
Svo er oft leitað til mín með alls kon-
ar hluti sem tefja fyrir mér á þessum
vettvangi og ég vil ekki neita vinum
mínum ef ég get eitthvað hjálpað
þeim. Þvi er margt sem tefur og
áhuginn er mikill á öðrum hlutum
sem koma hvorki Hallgerði lang-
brók við né Pappírsveislunni.
Það sem hefur tafið fyrir mér
varðandi þessa stóru skáldsögu er
það að framan af var ég afskaplega
bundinn við það tímabil sem ég var
á Tímanum, en síðan hef ég horfið
æ meir frá þeirri undirstöðu yfir í
almennari hluti. En sem betur fer er
ég með innbyggt viðvörunarkerfi,
,,alarm“, sem veldur því að ég get
aldrei skrifað neitt nema mér finnist
það vera í lagi. Ef viðvörunarkerfið
fer í gang þegar ég er að skrifa þá
hætti ég. Því ætti ég ekki að þurfa
að lenda í óþarfa hafvillum," segir
Indriði G. Þorsteinsson rithöfundur.
-JS
UMSÓKNIR um styrki úr Kvik-
myndasjóði, sem koma til úthlutun-
ar á nýju ári, hafa aldrei verið fleiri
og meiri, eins og þegar hefur verið
greint frá. Hátt á sjöunda tug um-
sækjenda leita nú til sjóðsins, þar af
tólf aðilar með handrit að leiknum
rnyndum. í þeim hópi er vitað um
Hrafn Gunnlaugsson, sem leggur
brátt af stað með Tristan og Isold,
framhaldsmynd Hrafnsins, en hún
verður framleidd í samvinnu við
sænska aðila sem veita um tíu
sænskum milljónum í verkið gegn
því að höfundur útvegi þriðjung
þeirrar upphæðar sjálfur. Þá liggur
inni umsókn Egils Eðvarðssonar,
sem síðast gerði Húsið ásamt Birni
Björnssyni. Vinnutitillinn er Kuml
og ku mystíkin enn vera ráðandi. Af
ungum leikstjórum, sem sótt hafa
um styrk, nefnum við Hilmar Odds-
son, sem hefur skrifað handrit að
vinasögu ásamt Jóhanni Sigurðar-
syni leikara, en Jóhann var einmitt
í hlutverki i Eins og skepnan deyr,
fyrstu mynd Hilmars. Þá eru þeir
Frostfilm-menn, Jón Tryggvason og
Karl Óskarsson með uppkast að
sinni fyrstu leiknu mynd, þar sem
Jón mun líkast til leikstýra en Karl
taka.
JOLAleikrit sjónvarpsins verður
líkast til nýársleikrit. Það heitir Ltf til
einhvers skrifað af Nínu Björk Árna-
dóttur og fjallar um félagsráðgjafa
sem er í sambúð með sér þó nokkuð
yngri manni. Hún á dóttur á tán-
ingsaldri. Og þegar sú stutta fer að
renna hýru auga til fóstra fara hlut-
irnir fyrst að taka á sig óvenjulega
mynd. Þetta ku sumpart vera erót-
ískt verk og senur djarfar á stangli.
Af þeim sökum og í Ijósi væntan-
legra viðbragða við slíku efni á
sjálfri jólahátíðinni, verður sýning á
leikritinu líkast til færð aftur til ný-
árs. Leikstjóri Lífs til einhvers, er
Kristín Jóhannesdóttir, en með aðal-
hlutverk í myndinni fer Guðlaug
María Bjarnadóttir.
HRAÐI jólainnkaupanna er slík-
ur að mönnum er nauðsyn pústs á
milli. Jólasöngvar Kórs Langholts-
kirkju eru einmitt tilvalið tækifæri
til notalegrar afslöppunar áður en
helst dregur til tíðinda í leitinni að
hæfum pakka. Jón Stefánsson hefur
sprotann á loft á tólfta tímanum á
föstudagskvöld. Við mætum, hlust-
um, njótum.
HELGARPÓSTURINN 31
JAZZ
eftir Vernharð Linnet
*
Ur djassskífuskóginum
Það hefur verið flutt inn óvenju-
mikið af djassskífum á þessu ári og
úrval nokkuð gott í hljómplötu-
verslunum. Ekki veit ég hversu
margir muna enn ,,Sugar Chile"
Robinson, sem var fræg barna-
stjarna um 1950. Hann lék einfald-
an búgga á píanó og söng. Hann
var tíu ára þegar hann hljóðritaði
Christmas búggann fyrir Capitol
og hann keypti ég nokkrum árum
síðar hjá Óla Jóns í Fálkanum. Nú
hafa fjórtán ópusar hans verið
endurútgefnir á skífunni Junior
Jump (Charley/Skífan). Það er dá-
lítill kraftur í stráknum og röddin
heillandi — þá er allt upptalið. Ég
trúi þó þetta sé góð skífa að gefa
börnum til að hlusta á um jólin.
Það er mikill munur að hlusta á
„Sugar Chile“ hamra Christmas
búggann en alla þá jólasmekk-
leysu er hellist yfir um þessar
mundir. Til gamans má geta að aft-
an á plötunni er sú skoðun viðruð
að ekki sé það einber tilviljun að
„Sugar Chile“ Robinson og
Smokey Robinson hafi fæðst í
Detroit árið 1940 — eða hvað varð
af „Sugar Chile"?
Undanfarin ár hafa ungstirni
sett mikinn svip á bandaríska
djassheiminn þó þau hafi verið
nær tvítugsaldrinum en „Sugar
Ray“. Marshalisbræður hefur bor-
ið þar hæst og um þessar mundir
Terence Blanchard og Donald
Harrison er léku með Art Blakey í
Háskólabíói. Nú hafa Bretar eign-
ast sitt ungstirni, Courtney Pine
heitir hann og blæs í saxafón og er
22ja ára og svartur — ættaður frá
Jamaica. Hann er fyrsti negrinn
sem blómstrar í breskum djassi
síðan Joe Harriott var og hét. Pine
hefur sent frá sér fyrstu breiðskífu
sína: Journey To The Urge Within
(Island/Skífan) og er hún gletti-
lega góð. Sérí lagi er sópranleikur
Pine ljúfur. Hann er að sjálfsögðu'
af Coltrane skólanum einsog flest-
ir yngri djasssaxistar svoog eldri
en uppruninn annar og skóluninn
en hjá ungliðunum er héldu beint
frá skólastofunni í gróðurhús Art
Blakeys. Hann er ferskari og hug-
myndaríkari en þeir. Pine lék upp-
haflega reggiu einsog aðrir vestur-
índískir unglingar í London, en
brátt hreif djassinn hann. Af tíu
ópusum skífunnar eru sjö frum-
samdir og ólíkir innbyrðis. Upp-
hafsverkið Miss-Interpret upp-
hefst á karabískan máta og er rödd
söngvarans Cleveland Watkiss
notuð stórkostlega og ekki síður í
samblandi við sópraninn er djass-
sveiflan tekur völdin. Courtney
Pine er meira í ætt við David
Murry og Chico Freeman en
Marshalisgengið þó enginn sé
hann framúrstefnumaður á þess-
ari skífu. Hún er pottþétt fyrir þá
er dá boppsveiflu með nútimablæ.
Pine lék í hljómsveit George
Russels um tíma og nú hefur verið
endurútgefin skífa Russels Jazz In
The Space Age (Affinity/Skífan).
Þar stjórnar Russell fjórtán manna
stórsveit er leikur verk hans.
Helstur einleikari er ekki af verri
endanum: meistarapíanistinn Bill
Evans. Evans leikur einn í tveimur
ópusum — í hinum fjórum er Paul
Bley einnig á píanó. Frábær sam-
setning það. Þarna blása ungir
menn er urðu þekktir „russellistar"
tenórsaxafónleikarinn Dave
Young og básúnublásarinn David
Baker (sem hefur verið kennari
Sigurðar Flosasonar i djassfræð-
unum), rýþmasveitina skipa m.a.
Milt Hinton bassaleikari er eitt
sinn lék með Cab Calloway og Don
Lamond trommari er var í Woody
Herman bandinu. Það gefur auga
leið að sveiflan er heit þegar slíkir
kallar kynda undir þó verk
George Russells séu allt annað en
hefðbundin. Það er dálítið gaman
að heyra Tristanohrif er bregður
fyrir í skrifum hans — það ætti að
falla vesturstrandargeggjurum í
geð.
Það er sjaldan sem bassasnill-
ingurinn Eddie Gomez sendir frá
sér hljómplötu undir eigin nafni
þó hann sé tíður gestur á skífum
ýmissa stórmeistara. Hann er nú
hættur með Steps en á nýju skíf-
unni hans, Mezog (Epic/Steinar)
er fyrrum félagi úr Step fyrirferðar-
mikill. Það er Michael Brecker
sem blæs glæsilega í saxinn og
þenur raftækið Steinerfón. Steve
Gadd leikur á trommur á skífunni
og Japaninn Masahiko Satoh á
hljómborð. Verkin eru flest eftir
Gomez og best tekst honum upp í
sömbunni: Caribbean Morning.
Þarna má líka finna yndislega
túlkun á fyrsta kafla sellósvítu
Henrys Eccles er uppi var á fyrri-
hluta átjándu aldar. Tómas Einars-
son bassaleikari segir að flestir
kollegar þeirra spili þann kafla
baki brotnu en varla margir með
þeim glæsileik er einkennir leik
Gomezar. Stundum eru verkin
fönkuð en stundum með bíbopp-
bragði og ornettsk. Semsagt skífa
sem flestir djassunnendur geta
haft gaman af. Það sama verður
ekki sagt um skífu klarinettuleik-
arans Tony Scotts er hann tók upp
í Japan líkt og Gomez Mezog. Þar
er hann í félagsskap Shinichi
Yuize kotoleikara og Hozan Yama-
moto shakuhachiblásara. Skífan
nefnist Music For Zen Meditation
og svífur japanskur andi þar yfir
vötnunum þó Tony blási blúsað á
stundum. Undirritaður hefur oft
haft gaman af bíboppblæstri Tony
Scotts en mig skortir innri upp-
ljómun til að njóta zen hugleiðsl-
unnar.
Hér hefur verið greint örlítið frá
fimm ólíkum skífum. Frábæru og
splunkunýju sveinsstykki saxafón-
leikarans Courtney Pines;
skemmtilegri skífu Eddie
Gomezar, spennandi endurútgáfu
á George Russell m.a. í bland við
Bill Evans og Paul Bley, léttvægu
búggasulli barnsins Sugar Chile
Robinsons og háspekilegum
blæstri Tony Scotts uppá jap-
önsku. Það er af nógu að taka í
djassinum.