Helgarpósturinn - 15.10.1987, Blaðsíða 8

LAGABREYTING
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra
Ráðherra stendur frammi fyrir óleysanlegum
vanda. Hugmyndir hennar um takmarkaðan
aðgang að húsnæðiskerfinu og mismunandi
vexti kunna að verða til þess að lífeyrissjóðirn-
ir rifti nýgerðum samningum sínum við ríkið.
í drögum að breytingum á nýja húsnæðislánafrum-
varpinu er gert ráð fyrir aukningu á greiðslubyrði lántak-
enda og einnig takmörkun á aðgangi félaga í lífeyrissjóð-
unum að lánum húsnœðisstofnunar. Frumvarpið var
ekki lagt fram á Alþingi í gær eins og búist var við. Það
er nú til meðferðar hjá þingflokkum stjórnarflokkanna.
Þar má búast við hörðum átökum um þessi drög.
EFTIR GUNNAR SMÁRA EGILSSON OG JÓN GUNNAR GRJETARSSON MYND JIM SMART
Jóhanna Sigurdardóttir félags-
málaráðherra hefur lýst þeirri skoð-
un sinni að takmarka beri aðgang
þeirra efnameiri að húsnæðislána-
kerfinu. Á því munu hins vegar vera
nokkrir annmarkar.
Réttur til húsnæðislána er bund-
inn félagsaðild að lífeyrissjóði sem
keypt hefur skuldabréf af húsnæðis-
stofnun. Ef húsnæðisstofnun setur
nýjar útlánsreglur, þar sem félögum
þessara sjóða er mismunað, kann
það að brjóta í bága við lög sjóð-
anna. Með því yrði brotið á þeim
sjóðsfélögum sem stofnunin hafnar,
en greitt hafa iðgjöld sín til sjóðanna
á sama hátt og aðrir og áunnið sér
samskonar réttindi, samkvæmt lög-
um lífeyrissjóðanna.
SAMNINGARNIR VIÐ
RÍKIÐ ENDURSKOÐAÐIR
„Ef að lögunum verður breytt þá
er komið upp allt annað ástand, því
lífeyrissjóðasambandið hefur skrif-
að undir samning við ríkið um viss
lánakjör miðað við þau lög sem
voru þá í gildi" sagði Hrafn Magnús-
son, framkvæmdastjóri Sambands
almennra lífeyrissjóða, í samtali við
Helgarpóstinn.
Hrafn sagði það væri alvarlegt ef
ætti að vísa frá 10 til 20 prósentum
af umsækjendum, eins og hann las
í blöðunum að ætti að gera. Ef ætti
að vísa þessu fólki frá yrðu lífeyrsis-
sjóðirnir að sjálfsögðu að koma á
móti þörfum þess. Sjóðirnir væru
hins vegar að fjárfesta á almennum
verðbréfamarkaði á 9 til 10
prósenta vöxtum. Það kæmi því upp
viss vandi ef sjóðirnir þyrftu að lána
þessu fólki umtalsverðar upphæðir.
Venjulegur launamaður stæði
a.m.k. ekki undir slíkum vaxta-
greiðslum.
60 PRÓSENTA HÆKKUN
Á GREIÐSLUBYRÐI
Önnur hugmynd í frumvarpsdrög-
unum, sem hefur heyrst og verið
gagnrýnd, er sú, að hækka vexti.
Samkvæmt drögunum verða vextir
misháir og markast af fjárhagslegri
stöðu lántakenda. Þessi hugmynd
hefur verið gagnrýnd á sömu for-
sendum og takmörkun á Iánsrétt-
indum; verið er að mismuna félög-
um lífeyrissjóðanna.
Samkvæmt heimildum Helgar-
póstsins eru hæstu vextir sam-
kvæmt frumvarpsdrögunum 7 pró-
sent. Það mun auka árlegar afborg-
anir af lánunum um tæp 60 prósent,
eða um 80 þúsund krónur á ári af
2,7 milljóna króna láni.
Einhver hluti lánanna mun eftir
sem áður verða veittur með 3,5 pró-
senta vöxtum, en síðan stighækk-
andi eftir greiðslugetu lántakenda.
Afleiðingar þessara vaxtahækk-
ana eru skýrðar nánar hér að
neðan.
(Sjá: Þreföld lán til baka og Hálf milljón
fyrir fjórar.)
LÍFEYRISSJÓÐIRNIR
HALDA AÐ SÉR
HÖNDUM
Engin lánsloforð hafa nú verið
gefin út af Húsnæðismálastofnun
ríkisins í sjö mánuði. Lengi vel var
beðið eftir því að ríkið semdi við líf-
eyrissjóðina um vexti og lánstíma
en eftir að því var lokið kom að
stjórn húsnæðisstofnunar. Hún
samdi síðan við sambönd lífeyris-
sjóðanna í síðasta mánuði og sendi
lífeyrissjóðunum í landinu, sem eru
tæplega 100, samningseyðublöð
þann 21. september. Innheimta
þessara samninga hefur verið af
skornum skammti, en innan við 10
lífeyrissjóðir hafa skrifað undir
samning við húsnæðismálastofnun.
Þannig að núna stendur á lífeyris-
sjóðunum að semja til að hægt verði
að gefa út lánsloforð og afgreiða
þær umsóknir sem þegar hafa bor-
ist húsnæðismálastofnun.
ENGIN LÁNSLOFORÐ
„Meðan lífeyrissjóðirnir gera ekki
samninga við okkur þá getum við
ekki sent þessum félagsmönnum
þeirra lánsloforð," sagði Sigurður E.
Hækkun vaxta á húsnæðislánum
vegur þungt hjá þeim sem þurfa að
greiða þá.
Á núverandi vaxtakjörum, 3,5 pró-
senta, eru árlegar afborganir af 40
ára láni að andvirði 2,7 milljónir
Guðmundsson í samtali við Helgar-
póstinn og bætti því síðan við að
„við getum þess vegna gefið út láns-
loforð til þeirra umsækjenda sem
eru í þeim lífeyrissjóðum sem þegar
hafa samið við okkur. En við teljum
okkur þurfa að bíða eftir Alþingi
vegna væntanlegra breytinga á út-
lánareglunum".
Það er því alfarið í höndum félags-
málaráðherra hvenær hægt verður
að gefa út lánsloforðin. Lífeyrissjóð-
irnir bíða eftir væntanlegu frum-
varpi ráðherrans um breytingar á
lögunum og halda að sér höndum í
samningagerð við húsnæðisstofn-
un. Þegar Samband almennra lífeyr-
issjóða og Landssamband lífeyris-
sjóða gerðu rammasamning við ríki
og húsnæðisstofnun var miðað við
þau lög sem þá voru í gildi. Svo gæti
hins vegar farið, að ef um veigamikl-
ar breytingar á lögunum verður að
ræða þyrfti að semja upp á nýtt.
króna rétt tæpar 130 þúsund krónur,
eða 10.800 krónur á mánuði.
Ef vextirnir eru hins vegar 6 pró-
sent eru afborganir af þessu sama
láni komnar upp í rúmlega 181 þús-
und krónurá ári, eða 15.150 krónur á
mánuði. Þessi hækkun á vöxtunum
þýðir því í raun 40,4 prósenta hækk-
un á greiðslubyrði lántakenda, mið-
að við núverandi vaxtakjör.
Þeir sem þurfa að greiða 7 pró-
senta vexti af þessu sama láni verða
hinsvegar að standa undir tæplega
205 þúsunda króna afborgunum á
ári, eða 17.100 krónum á mánuði.
Þessi hækkun nemur 57,9 prósenta
hækkun á greiðslubyrðinni, miðað
við núverandi vexti.
Það er hægt að skýra þennan mun
á annan hátt.
Sá sem greiðir lán til 40 ára með
3,5 prósenta vöxtum mun á endan-
um hafa greitt Húsnæðisstofnun um
89,4 prósent ofan á nafnverð lánsins.
Með öðrum orðum; sá sem tekur
1.000 króna lán á þessum kjörum
greiðir stofnuninni 1.894 krónur til
baka. Sé miðað við 2,7 milljóna
króna lán, verður endurgreiðslan
rúm 5,1 milljón króna.
Sá sem tekur samskonar lán með
6 prósenta vöxtum mun hins vegar
þurfa að greiða 168,1 prósent ofan á
nafnverðið, eða 2.681 krónu. 2,7
milljóna króna lánið verður þá orðið
að rúmum 7,2 mitljónum króna þeg-
ar kemur að endurgreiðslu.
Ef tekið er lán með 7 prósenta
vöxtum leggjast hins vegar 202 pró-
senta vextir ofan á, og endurgreiðsl-
an hljóðar því upp á 3.020 krónur.
Lánið sem hljóðaði upp á 2,7 milljón-
ir króna verður orðið að rúmri 8,1
milljón króna í þessu dæmi.
Hér eru lánin uppreiknuð á föstu
verðlagi. Með hækkandi lánskjara-
vísitölu munu þessar tölur að sjálf-
sögðu hækka að sama skapi.
-gse
ÞREFÖLD LÁN TIL BAKA
8 HELGARPÓSTURINN