Helgarpósturinn - 12.11.1987, Blaðsíða 38

KANINN TAPAR OLLU
Tvær greinar sem birtust í hinu virta íþróttariti Sports
Illustrated í Bandaríkjunum í september síðastliðnum
vöktu athygli mína. Önnur sökum þess að hún benti á
ákveðna þróun í íþróttaheiminum, sem er Bandaríkja-
mönnum ekki að skapi, og hin fyrir það að segja
skemmtilega sögu um það hversu erfitt það getur verið
að komast til að fylgjast með íþróttaviðburði þar vestra.
EFTIR ÞÓRMUND BERGSSON
Þaö er ekki hlaupið að því að fá að fylgjast með Kelvin Bryant og öðrum leik-
mönnum Redskins.
amerískan fótbolta gegn Dan-
mörku, Bangladesh og Líbýu og
vinni stóra sigra. Já, stórveldið er
farið að missa tennurnar eins og for-
setinn leikhæfileikana.
Það er ekki ofsögum sagt að það
er erfitt að komast á völlinn til að
fylgjast með ameríska fótboltanum í
Bandaríkjunum. Eins og áhorfend-
ur Stöðvar 2 hafa séð er nánast
hvert sæti skipað þegar leikir fara
fram og þá skiptir ekki máli hversu
skins spila gegn San Francisco eða
Chicago. RFK-leikvöllurinn tekur
ekki nema 55.750 áhorfendur og
síðan 23. október 1966 hefur verið
uppselt á hvern einasta leik eða í
159 skipti í röð. í dag er algengt að
foreldrar komi með börn sín um leið
og þau fæðast og setji nöfn þeirra á
listann yfir þá sem bíða eftir miðum
á völlinn.
í skilnaðarmálum þykja miðar á
Iþróttafréttamaðurinn Jack Mc-
Callum skrifar grein í SI þar sem
hann bendir á ófarirnar sem Banda-
ríkjamenn hafa orðið fyrir í heimi
íþróttanna á undanförnum árum.
Hann byrjar á tennis en Bandaríkja-
menn voru nær einráðir á þessum
vettvangi fyrir nokkrum árum. Nú
er staðan orðin sú að þingmaður frá
Connecticut sá sér ekki annað fært
en að leggja fram í bandaríska þing-
inu tillögu þess efnis að Ivan Lendl
fengi bandarískan ríkisborgararétt
hið fyrsta. Lendl er fremsti tennis-
leikari heims en fast á hæla honum
fylgja Svíar og svo allra þjóða kvik-
indi. Bandaríkjamenn eiga ekki
mann fyrr en í 6. sæti, en þar er
aldna kempan Jimmy Connors.
Lendl er tékkneskur og þaðan er
einnig Martina Navratilova, sem nú
er þó orðin bandarískur ríkisborg-
ari. Hún hefur lengi verið fremst
tenniskvenna en nú er það þýska
stúlkan Steffi Graf sem vermir efsta
sætið í tennis.
1 golfinu er svipuð staða og í tenn-
is. Greg Norman frá Ástralíu er efst-
ur en síðan koma Ballesteros frá
Spáni og Langer frá Þýskalandi.
Enginn Kani í efstu sætunum. Að
vísu býr Norman í Flórída og Lendl
býr í Connecticut en þeir eru samt
útlendingar.
Bandaríkjamenn hafa lengstum
verið manna fljótastir að hlaupa en
nú er fljótasti maður heims frá
tveimur útlöndum, ef svo mætti að
orði komast. Ben Johnson er fædd-
ur á Jamaica en býr í Kanada. Þá má
nefna að sigurvegarinn í 1500 m
hlaupi á HM í Róm hleypur fyrir
George Mason-háskólann í Banda-
ríkjunum en hann er nú samt frá
Sómalíu og heitir Abdi Bile —
hljómar ekki amerískt.
Það keyrði þó um þverbak hjá
Bandaríkjamönnum á Pan Am-leikj-
unum í Indianapolis í Indiana í
Bandaríkjunum í sumar. Þá létu þeir
Kúbumenn berja sig í klessu í hnefa-
leikunum og í þjóðaríþróttinni,
hornabolta, voru Kúbumenn einnig
sterkari. Þetta voru slæm úrslit fyrir
Kanana en ekkert var þó eins slæmt
og að tapa úrslitaleiknum í körfu-
knattleik á Pan Am-leikunum fyrir
Brasilíumönnum — og það í lndi-
ana, hjarta bandarísks körfuknatt-
leiks (Larry Bird er frá French Lick
í Indiana). Til að bæta gráu ofan á
svart var það lið frá Taiwan sem sigr-
aði bandarískt lið í „Little League'-
hornabolta, sem er keppni yngri
flokka í þjóðaríþróttinni.
Til að bjarga málunum í bili legg-
ur McCallum til að Kaninn spili
Greg Norman, sá besti í golfinu.
stór völlurinn er. Flestir áhorfendur
á leikvöngunum eiga svokallaða
ársmiða sem gilda á alla leiki ársins
í viss sæti í stúkunum. Að komast
yfir ársmiða hjá sumum liðum getur
kostað nokkra bið. Á því fékk hún
Penny Moser í Washington að
kenna. Hún flutti til Washington á
þessu ári og að sjálfsögðu fór hún
strax á Robert F. Kennedy Memori-
al-leikvanginn til að ná sér í miða á
leiki heimaliðsins, Washington Red-
skins. Þegar hún bar upp erindi sitt
við miðasölustúlkuna var svarið:
„Því miður eru engir miðar til en ég
get sett þig á biðlista eftir ársmið-
um.“ Sá böggull fylgdi þó skammrifi
að Penny lenti númer 17.447 á list-
anum og ef ársmiðar gefast með
sama hraða og nú gerist hjá Red-
skins þarf hún að bíða í 353 ár til að
komast á völlinn.
Það er engin furða að þessir mið-
ar eru eitthvað það dýrmætasta í lífi
fólks í Washington. Svartamarkaðs-
brask er algengt og miði á leik með
Redskins kostar um 10.000 krónur á
völlinn gjarnan jafnverðmætir og
börnin og húsið. Nokkur skilnaðar-
mál í Washington hafa leitt það í
ljós. 1 júlí á þessu ári munaði ekki
miklu að móðir sendi son sinn í
fangelsi vegna þess að hann hafði
stolið ársmiðum fjölskyldunnar. Pilt-
ur neitaði að skila miðunum og var
á leið í fangelsið þegar móðirin
miskunnaði sig yfir hann og fékk
honum tvo miða til eignar gegn því
að hann skilaði hinum tveimur.
Sem dæmi um hversu stíft menn
leita eftir miðum má benda á piltinn
frá Maryland sem var að skoða leik-
völlinn að hausti til og kom auga á
smápláss í stúkunni þar sem setja
mátti niður nokkur sæti. Hann benti
vallarvörðunum á þessa kæruleysis-
legu notkun á plássi í stúkunni og á
svipstundu voru sett niður nokkur
sæti á svæðinu og fékk piltur tvö
þeirra að launum fyrir athyglina. Nú
má sjá menn á RFK-leikvellinum
reyna að finna pláss fyrir það dýr-
mætasta í lífi sínu — sæti á Redskins-
leikjum.
SLAGURINN UM LOTTOFEÐ
íþróttafélögin fá nú aura sem koma aö góöum notum — en er rétt skipt?
í heimabæ mínum, Selfossi, er nú
komið upp nokkuð merkilegt mál ef
svo mætti að orði komast. Þannig er
að menn þar um slóðir greinir nú á
um þá ákvörðun Héraðssambands-
ins Skarphéðins (HSK) að verja öll-
um peningum sem það fær úr Lottó
5/32 fram að áramótum til að
greiða niður gersamlega misheppn-
að ævintýri í sumar er nefndist
Gaukurinn '87. Styrinn stendur fyrst
og fremst á milli Ungmennafélags
Selfoss (UMFS) og HSK. Reyndar er
rétt að taka strax fram að ekki eru
allir stjórnarmenn eða frammá-
menn innan UMFS á sömu skoðun
hvað þettá varðar. Eins og sennilega
flestir vita sem fylgjast með íþrótta-
málum er HSK samansett úr mis-
stórum ungmennafélögum í Árnes-
sýslu. Þannig verður hlutur UMFS í
greiðslunni á Gaukstapinu stærstur
af eðlilegum ástæðum en það er þó
ekki aðalástæða óánægjunnar. Það
eru stóru deildirnar innan UMFS,
knattspyrnudeild, handknattleiks-
deild og aðrar, sem ekki eru á eitt
sáttar um þessa aðferð HSK. Þessar
deildir þurfa mikið fjármagn til
starfsemi sinnar og þegar lottópen-
ingar, sem létta áttu sífellt betl um
peninga, komast ekki til skila sárnar
það mörgum. Hafa sumir forráða-
menn í UMFS á Selfossi jafnvel drep-
ið á það að UMFS segi sig úr HSK og
gerist beint aðili að ÍSÍ og þiggi
lottópeninga þaðan.
Það er einmitt þetta atriði sem
vert er að skoða aðeins frekar. Eins
og á öðrum sviðum í þessu litla þjóð-
félagi á íslandi settum við heimsmet
í kaupum á lottómiðum strax í fyrstu
tilraun. Lottó 5/32 hefur þannig
skilað til þeirra sem aðild eiga að
því, Öryrkjabandalagsins, ÍSÍ og
UMFI, mun meiri peningum en gert
var ráð fyrir og víst er óhætt að
segja að fyrirtækið sé stórgróðafyr-
irtæki sem veltir milljónum viku-
lega. Eins og eðlilegt er með millj-
ónafyrirtæki vilja allir komast með
fingurna í kökuna. Fyrir fátæk
íþróttafélög þýðir þetta smáhlé frá
endalausu betli og mjálmi um pen-
inga til að geta rekið heilbrigða
starfsemi. Lottópeningarnir eru því
vel þegnir hjá öllum þeim er aðild
eiga að íþróttahreyfingunni á ís-
landi. En það er ekki algjörlega á
valdi litlu klúbbanna hvernig pen-
ingarnir skiptast. Þannig ráðskast
héraðssamböndin með það fé sem
þau fá og skipting teknanna er háð
ýmsum duttlungum forráðamanna
svo og skiptingu allra félaganna í
deildir. Hjá HSK er það svo að frjáls-
ar íþróttir eru nær það eina sem
stundað er til sveita í smáum félög-
um, sem þó eru stór að félagatölu
vegna þess að allir í sveitinni eru
skráðir í ungmennafélagið. Þannig
finna stórar deildir innan UMFS sig
engan veginn innan HSK og hafa
ekkert þangað að sækja. Vegna
þessa heyrast nú þær raddir innan
UMFS að félagið eigi að segja sig úr
HSK. Séu þessar raddir skoðaðar í
peningum þýðir það að UMFS fengi
á þessu ári vel á aðra milljón frá lott-
óinu en eins og staðan er i dag nema
greiðslur frá HSK um 300 þúsund-
um og rúmlega það fæst frá ÍSÍ. Hér
munar ansi miklu — ekki síst fyrir
þær deildir sem ekkert hafa aö
sækja til HSK.
Það kæmi mér ekki á óvart þó
þessar óánægjuraddir ættu eftir að
heyrast víðar á landinu og að um-
ræða um fyrirkomulag íþróttamála
á skerinu fylgdi að einhverju leyti í
kjölfarið. Spurningar eins og sú
hvort ekki væri nóg að hafa eina yf-
irstjórn allra íþróttamála á landinu í
formi ÍSÍ en leggja héraðssambönd-
in niður í núverandi mynd og þar
með UMFÍ. Sennilega velta ein-
hverjir sér við í gröfinni við þessi
orö og það þykir nálgast guðlast að
nefna slíkt í sum eyru. Það er hins
vegar alveg ljóst að allur sá pening-
ur sem rennur til íþróttamála á ís-
landi frá Lottó 5/32 þarf að geta
skilað sér sem best og fljótast til
starfsemi deilda sem þurfa mikið
fjármagn og eru að sligast undan ei-
lífu betli í heimabyggð sem og ann-
ars staðar. Fækkun á „apparötum"
sem stjórna þessari peningadreif-
ingu er sennilega til hins betra. í öll-
um peningastrauminum má ekki
gleyma að lSl-„apparatið“ var búið
að kanna margsinnis möguleikana á
því að setja upp lottó á íslandi.
„Framsýnir" menn innan þess sáu
þó ekki ástæðu til að koma því í
gegn enda gaman að skreppa utan
til að kynna sér málið við og við. Að
lokum var það þriggja tíma ræða
Ellerts Schram á Alþingi sem kom í
veg fyrir að íþróttahreyfingin missti
lottóið algerlega úr hendi sér. Já,
stundum verður hugsjónastarf að
hreinu „apparati" þegar menn finna
mjúka stólana.
38 HELGARPÓSTURINN