Morgunblaðið - 10.04.1984, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Sovéskur áróður
á Hvolsvelli
Yfirlýsing frá Sigmund Jóhannssyni vegna sleppibúnaðar björgunarbáta:
íhugar stöðvun
Sigmundsbúnaðar
„Siglingamálastofnun hefur gripið til þess að segja ekki satt og rétt frá“
Jafnvel í þeim bókum
sem við fáum til
kennslu er um að ræða sögu-
falsanir," sagði Friðrik Guðni
Þorleifsson, héraðs- og skóla-
bókavörður á Hvolsvelli, í
Morgunblaðsviðtali á laugar-
daginn þegar hann gerði lítið
úr því atviki sem Morgun-
blaðið hefur lýst þegar
starfsmenn sovéska sendi-
ráðsins í Reykjavík, erindrek-
ar frá Moskvu og fulltrúar
Sovétvinafélagsins MÍR
dreifðu áróðri í grunnskólan-
um á Hvolsvelli. Að bókavörð-
ur skuli komast þannig að
orði um kennslubækur í ís-
lenskum skólum og grípa til
fullyrðinga af þessu tagi til að
bera blak af áróðursmönnum
Sovétstjórnarinnar er ótrú-
legt og ættu þeir aðilar sem
ruku upp til handa á fóta út
af umræðum um íslandssög-
una fyrr í vetur nú að láta í
sér heyra, vilji þeir vera sjálf-
um sér samkvæmir. Morgun-
blaðið minnist þess ekki að
þeir sem þá máttu sæta að-
kasti frá háværum skóla-
mönnum fyrir gagnrýni sína
hafi sakað yfirvöld um að
sögufalsanir væru bornar
fyrir nemendur í íslenskum
skólum.
Atvikalýsing frá Hvolsvelli
ber með sér að erindrekar
Sovétstjórnarinnar hafa siglt
undir fölsku flaggi þegar þeir
ruddust með áróðursrit sín
inn í grunnskólann á staðn-
um. Auðvitað áttu forsvars-
menn skólans að setja Sovét-
mönnum stólinn fyrir dyrnar
um leið og hið raunverulega
erindi þeirra kom í ljós, sem
sé það að hvítþvo sovésk yfir-
völd af öllum ódæðum sem
þau hafa unnið fyrr og síðar
samhliða sem ráðist er á alla
sem með einum eða öðrum
hætti vara almenning við
hinu rétta eðli sovéskrar
ofbeldisstjórnar, svo að ekki
sé minnst á persónulegar sví-
virðingar í garð manna eins
og Alexanders Solsjenitsyn,
skálds, Rudolfs Nureyev, ball-
etdansara, Vladimirs
Ashkenazy, píanóleikara, og
fleiri landflótta Sovétmanna.
Snillinga eins og þá kallar
sovéska áróðursvélin „léleg
eintök" í grunnskólanum á
Hvolsvelli, bókaverðinum á
staðnum finnst við hæfi að
bera blak af ósvífninni og
Guðjón Árnason, skólastjóri,
telur aðfinnslur við vinnu-
brögðin „hlægilegar" og til
marks um að verið sé að
magna upp „Rússagrýlu". En
Jón R. Hjálmarsson, fræðslu-
stjóri á Suðurlandi, lætur sem
svo að „ótrúlegt" sé að um
áróðursstarf hafi verið að
ræða enda aðeins Morgun-
blaðið við að styðjast í því
efni og engar kvartanir borist
frá foreldrum!
Oft hefur sannast að emb-
ættismönnum er illa við þeg-
ar vakið er máls á því opin-
berlega að þeim hafi orðið á
mistök eða farið rangt að við
afgreiðslu mála. Morgunblað-
ið telur að skoða verði um-
mæli þeirra Jóns R. Hjálm-
arssonar og Guðjóns Arna-
sonar í þessu ljósi. Þeir hlupu
báðir á sig með því að hleypa
sovésku erindrekunum inn í
grunnskólann á Hvolsvelli.
Það bætir því miður ekki úr
skák að breyta mistökunum í
árásir á Morgunblaðið fyrir
að segja frá uppákomunni.
Sjái Jón R. Hjálmarsson það
ekki á bæklingi Sovétmanna
að um hreinræktaðan áróður
er að ræða er ekkert við því
að gera og síst af öllu við
Morgunblaðið að sakast út af
því. Finnist Guðjóni Árnásyni
„Rússagrýlan" hlægileg og
því gott að skýla sér á bak við
hana í stað þess að svara að-
finnslum málefnalega verður
ekkert við því gert. Hins veg-
ar sér Friðrik Guðni Þor-
leifsson, bókavörður, „ekkert
athugavert við það að þessum
bæklingi skyldi dreift" í skól-
anum á Hvolsvelli af því að
nemendur geti aflað sér upp-
lýsinga sem afhjúpi lygavef-
inn. Er það þannig sem
fræðsla á að fara fram í skól-
um?
Hvers vegna
„auto“?
Með réttu getum við ver-
ið stoltir yfir því hve
vel okkur hefur gengið að
laga mál okkar að nýjum að-
stæðum og nýrri tækni. Út-
lend orð stinga því jafnan í
augu þegar þau eru notuð með
áberandi hætti. Um þessar
mundir fer fram alþjóðleg
bílasýning í Reykjavík sem
ber heitið „Auto 84“. Hvers
vegna mátti hún ekki heita
„Bíllinn 84“? Nýlega var vakið
máls á því hér á þessum stað
hvort Stjórnunarfélag Islands
hefði komist að þeirri niður-
stöðu að íslenskum félögum
væri betur stjórnað á ensku
en íslensku. Telja forráða-
menn Bílgreinasambandsins
það stuðla að mestri aðsókn
að bílasýningu að nota „auto“
í staðinn fyrir bíl?
AÐ MARGGEFNU tilefni vegna
málatilbúnaðar Siglingamálastofn-
unar varðandi sleppibúnað björgun-
arbáta og svokallaðan Sigmunds-
búnað, sé ég mig nú tilneyddan til
þess að íhuga alvarlega hvort ekki
sé ástæða til að fara þess á leit að
hætt verði framieiðslu á Sig-
mundsbúnaði, sagði Sigmund Jó-
hannsson, teiknari og uppfyndinga-
maöur í Vestmannaeyjum, í samtali
við Mbl. í gærkvöldi.
„Vegna rangfærslna í málatil-
búnaði og vegna þess sem fram-
kvæmd þessa máls hefur leitt til í
öryggismálum sjómanna, tor-
tryggni á þátt öryggismála og
óþægindi og leiðindi fyrir þá sem
helzt hafa unnið að öryggismálum
sjómanna, jafnvel af Sjómanna-
samtökunum, þá er nú spurning
hvort betur var af stað farið en
heima setið, því það er illt að sitja
undir því að vera upphafsmaður-
inn að þeim loddaraleik sem hefur
verið í þessu máli,“ sagði Sig-
mund. „Hins vegar," hélt hann
áfram, „er nú búið að skipa örygg-
ismálanefnd alþingismanna og
þar eru menn sem ég treysti.
Vissulega hefur mikið áunnist því
loks er nú búið að setja endanleg
tímamörk á uppsetningu sjálf-
virks sleppibúnaðar gúmmíbjörg-
unarbáta, en Siglingamálastofnun
hefur sífellt frestað uppsetningu
og gripið til þess að segja ekki satt
og rétt frá. Ég hef þagað fram að
þessu, en nú get ég ekki setið und-
ir þessu lengur, því fyrir okkur
sem sinnt höfum þessu máli af
mikilli alvöru, vakti ekkert annað
Rannsókn RLR hófst í lok sl. ág-
úst eftir að beiðni um rannsókn á
afgreiðslu ótollafgreidds varnings
og innistæðulausum ávísunum úr
sjóðum barst frá embætti ríkis-
saksóknara. Beiðnin var byggð á
athugunum sem ríkisendurskoðun
gerði á embættisfærslum fógeta-
embættisins. Rannsókn RLR var
unnin í náinni samvinnu við emb-
ætti ríkÍ8saksóknara og ríkisend-
urskoðunar.
Rannsóknin beindist í fyrstu að
afgreiðslu ótollafgreidds varnings
og að innistæðulausum ávísunum í
sjóði, en síðar kom í ljós að
starfsmenn höfðu tekið sér lán úr
sjóðum. Kvittanir voru gefnar út
til starfsmanna á ofgreidd gjöld
og lánin fóðruð á þann hátt og
síðan endurgreidd án vaxta eða
gjalda, sem tíðkuð eru í lánastofn-
unum.
Árið 1980 tók bæjarfógeti sér
lán úr sjóðum embættisins að
upphæð 600 þúsund gkrónur, árið
1981 tók hann sér lán að upphæð 7
en að bjarga mannslífum. Ég trúi
því í lengstu lög að það eitt verði
látið sitja í fyrirrúmi en ekki ann-
arleg sjónarmið, en vegna efa-
semda er þó ekki hægt annað en
þúsund krónur og 30 þúsund krón-
ur árið 1982. Aðalbókari tók sér
rúmlega 2 milljón gkróna lán árin
1979—1980 og 210 þúsund krónur
á árunum 1981—1983. Þegar rann-
sókn RLR hófst í ágúst síðastliðn-
um átti aðalbókari enn ógreiddar
253 þúsund krónur, sem hann
hafði fengið að láni úr sjóðum
embættisins.
Þá fengu nokkrir aðrir starfs-
menn embættisins lán — um 4
milljónir gkróna á árunum
1979—80 og 70 þúsund krónur á
árunum 1981—’83 með leyfi fóg-
eta.
Rannsókn RLR beindist í fyrstu
að afgreiðslu á ótollafgreiddum
varningi og að innistæðulausum
ávísunum í sjóði. í ljós kom að
fógeti hafði heimilað afhendingu á
ótollafgreiddum varningi til
Gestgjafans í desember 1982 og
höfðu aðflutningsgjöld ekki verið
greidd í maí 1983.
Bæjarfógeti og aðalbókari
heimiluðu einstaklingum og fyrir-
að íhuga málið og má nefna sem
dæmi málatilbúnað Siglingamála-
stofnunar um ástæður fyrir sí-
felldum frestunum og gerð belgs-
ins í Sigmundsgálganum."
tækjum að gera upp þinggjöld sín
— skatta og gjöld — með inni-
stæðulausum ávísunum um ára-
mótin 1982—’83 og voru gjöldin
bókuð sem greidd um áramót. Við
rannsókn kom í ljós, að af þeim
rúmlega 14 milljónum króna, sem
töldust í sjóði um áramótin
1982—83, var um það bil helming-
ur í innistæðulausum ávísunum.
Nokkrar af þessum ávísunum
höfðu ekki verið innleystar er
rannsókn RLR hófst í ágúst í
fyrra.
Ríkisendurskoðun reiknaði út
að miðað við 4. nóvember 1983
hefði ríkissjóður tapað 648 þúsund
krónum í vöxtum, sem hefðu lagst
á viðkomandi vegna vangreiddra
þinggjalda, 128 þúsund krónur í
vöxtum vegna söluskatts og lið-
lega 30 þúsund krónur í vöxtum
vegna lána starfsmanna.
Rannsókn RLR hefur verið send
ríkissaksóknara til ákvörðunar.
„Ekki hefur verið unnið úr rann-
sókn RLR hjá embætti ríkissak-
sóknara og því engin ákvörðun
verið tekin um frekari rannsókn
né annan framgang málsins,"
sagði Bragi Steinarsson, vararík-
issaksóknari í samtali við blm.
Mbl.
HH
Karlseyjardeiian:
Yerkfall hefst
á miðnætti
— Þörungavinnslan í Vinnuveitendasambandið
VERKFALL skipstjórans á þangflutningaskipinu Karlsey á að hefjast á
miðnætti. Ekki hafði í gærkvöldi verið boðaður sáttafundur í deilunni en
hann gæti verið haldinn í dag. Það hefur haft sín áhrif á gang málsins, að
Þörungavinnslan á Reykhólum hefur nú gengið í Vinnuveitendasamband
íslands og þarf því Skipstjórafélag íslands að semja um kjör Karlseyjar-
skipstjórans við VSÍ í stað vinnumálanefndar ríkisins. Ekki hefur verið
boðaður fundur í deilu Skipstjórafélagsins og skipafélaganna. Fyrra verk-
fall félagsins hefst 16. þessa mánaðar.
Kjaradeilu Félags íslenskra
leikara við Ríkisútvarpið var í
gær vísað til meðferðar hjá rík-
issáttasemjara og verður vænt-
anlega boðað til fundar í deil-
unni á næstu dögum. Innan fé-
lagsins eru ýmsir starfshópar,
s.s. leikarar, leikmyndateiknar-
ar, óperusöngvarar og listdans-
arar.
Fundi í deilu le’ðsögumanna
og ferðaskrifstofanna var slitið
kl. 15:45 í gær og hefur nýr fund-
ur verið boðaður kl. 14 á þriðju-
daginn í næstu viku. Samninga-
fundur í deilu starfsmanna
ríkisverksmiðjanna hefst kl.
13:30 í dag en í ríkisverk-
smiðjunum voru samningar á
„ASI/VSÍ-nótunum“ felldir í síð-
ustu viku.
Rannsókn á bæjarfógetaembættinu í Eyjum:
Bæjarfógeti og nokkr
ir starfsmenn tóku
sér lán úr sjóðum
Bókhald embættisins rangfært til þess að gera lánin framkvæmanleg
VIÐ rannsókn Rannsóknarlögreglu ríkisins hefur komið í Ijós, að bæjar-
fógetinn í Vestmannaeyjum hefur, ásamt aöalbókara embættisins og nokkr-
um starfsmönnum, tekið sér lán úr sjóðum embættisins á árunum 1979 til
1982. Lántökurnar voru framkvæmdar á þann hátt, að þær voru bókaðar sem
útborgun á ofgreiddum þinggjöldum. Til þess að lántökurnar væru fram-
kvæmanlegar var bókhald embættisins rangfært hvað stöðu á þinggjalda-
reikningum varðar.