Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR1. DESEMBER1985
6 B
N
Stundum
er sest á
rúmstokkinxi
hjá mér
göngin eru úr torfi og grjóti reist
snemma á þessari öld og svo sigin
að hún varð að troða sér inn og
því var úlpan svona moldug,
en ég varð að klofa inn göngin
í all fjölbreytilegum stellingum og
þótti næsta undarlegt að ég skyldi
sleppa í gegn. Á leiðinni inn bæjar-
göngin var gamla búrið á hægri
hönd, heillegt og reisulegt, hlaðið
úr torfi, grjóti og timbri, á vinstri
hönd voru hrundir bæjarveggir,
en inn af bæjargöngunum opnaðist
eldhúsið, lítið herbergi með ald-
argömlum timburþiljum. Ég sett-
ist á þriggja tröppu stigaskör milli
eldhúss og baðstofu. Það þótti
henni ekki gott fyrir gestinn, en ég
kvaðst vanur að sitja við ýmsar
kringumstæður í eldhúsum. Hún
fór að sýsla við matseld og talið
barst að húsinu, timbrinu í veggj-
unum, sál hússins.
Einbúií 15 ár
Afi og amma keyptu húsið og
bjuggu hér fyrir 1920. Ég man eftir
því þegar verið var að endurbyggja
húsið, en það hefur verið torfbær
alla tíð þótt hluti þess sé timbur-
klæðning. Verst hvað það er að
falla saman. Ég hef verið einbúi
hér í 15 ár, þann 11. ágúst sl. voru
15 ár síðan ég varð ein eftir hér. Ég
fæddist hér og var alin upp hjá
foreldrum mínum og afa og ömmu,
föðurforeldrum mínum. Foreldrar
mínir voru Helgi Ásmundsson og
Já, mér fannst ótrúlegt að ég
gæti verið ein, því ég hef alltaf
verið þeirrar skoðunar að maður
sé manns gaman og þarfnist fé-
lagsskapar. En ég hef útvarpið og
símann með gamla laginu og ein-
staka sinnum kemur maður og
maður í heimsókn. Þú ert þriðji
gesturinn í nokkra mánuði.
Notaði útihúsin í upphitun
Það er slæmt að hafa ekki raf-
magn, skortur á hitun hefur
skemmt svo mikið. Ég hef alltaf
beðið eftir rafmagninu, en það er
aðeins draumur ennþá. Hitinn frá
gömlu eldavélinni dugði í eldhús-
inu og gaf baðstofunni einnig, en
í hörkufrostum var kveikt upp á
hlóðum. Ég hafði eldavélina þar
til fyrir 9 árum að ég fékk kosan-
gas til eldunar. Og í aukahitun
vann ég upp timbur úr úthúsunum
sem voru felld. Það er svo erfitt
að flytja hingað til mín aðföng
yfir heiðina, hingað kemst ekkert
farartæki annað en jeppi. Vegar-
stæðið er ekki svo slæmt ef það
væri byggt upp, það þyrfti að
byggja hingað heilsársveg.
Jú, ég vildi vera hér áfram, en
þegar maður hefur ekkert annað
en þessar svokölluðu örorkubætur,
þá er það ekki svo lítið að geta búið
í sínu eigin húsnæði. Ég var um
tíma í fyrravetur á farfuglaheimil-
inu á Akureyri hjá Guðrúnu Frið-
riksson, þá fór ég til Dalvíkur um
Framhúsiö, sam er notað sem geymala, enda er það kaldara en gamli torfbærinn f hólnum.
Lagt á borð í baöstofunni, en gluggarnir þar eru all akakkir eins og Gamli flutningasleöínn.
sjá má, enda er þeim haldiö uppi af plönkum.
í risherbergi framhússins, sem
er mun yngre en gamli torf-
bærinn, er lítiö herbergi sem
húsgögn foreldra Aðalheiöar
eru í, rúmiö þeirra, rokkurinn
og skartklæöi og á rúminu er
teppi úr tvinnuðum tvisti sem
móðir hennar gerði og Aöal-
heiöur kvaöst alltaf hlakka til
aö sjá, en þarna er aðeins gest-
um boðið inn, þarna er friö-
helgur staöur í húsinu og nokk-
uð sár á parti miðað viö annað.
Margrét Jóhannesdóttir. Afi minn
var Ásmundur Helgason frá Vog-
um í Mývatnssveit og amma hét
Arnfríður Sigurðardóttir frá
Hofsstöðum í Mývatnssveit. Það
smá fækkaði hér og síðast bjugg-
um við mamma einar, en hún dó
1970. Áður datt mér ekki í hug að
ég héldi út í mánuð sem einbúi og
alls ekki vetrarlangt, hvað þá í
mörg ár. En þannig hefur það nú
verið samt utan háveturinn, sl.
þrjú ár, þá hef ég orðið að fara
eitthvert annað því kuldinn er slík-
ur í hripleku og óþéttu húsinu að
ég hef ekki getað hitað nægilega
upp svo mér væri vært. Ég þyrfti
nýtt húshitunarkerfi og það er
ekki álitlegt eins og húsið er að
falla.
Koppadúett í gömlu baöstofunni.
Ég kann svo val viö þassa stráka."
Höldur úr horni.
tíma og var hjá bróðursyni móður
minnar, síðan fór ég aftur til
Akureyrar, en heim var ég komin
aftur 3. maí. Það var ágætt að
vera á farfuglaheimilinu, við vor-
um 6 sem höfðum fast herbergi
fyrir jólinog3eftir jólin.
Æ, ég stend mig nú ekki sérlega
vel. Ég var búin að lofa ömmu
minni að halda baðstofunni við,
Hnakktaska.
en jarðskjálftar og eldgos hafa
skemmt og jafnvel hafa verið
unnin skemmdarverk af manna
völdum. Stundum hafa allt upp í
20 kindur verið að brölta á þakinu
og svona torfbæir þola vart slíkt.
Kannski hefur nú fremur verið um
nágrannaglettni að græða heldur
en skemmdarverk í því sem ég
nefndi áðan.
Gamla, hlaöna búriö.
Nei, skólaganga mín var ekki
löng. Það atvikaðist nú svo að
skólaganga mín varð aldrei nema
barnaskóli, farskóli, og svo var ég
einn vetur í gamla skólanum á
Laugum í Húsmæðraskólanum. Ég
hef ekki lagt í bréfaskólanám þótt
mig hafi langað til. Ég hef prjónað
sokka og vettlinga til að selja, en
það er erfitt að halda á lopapeys-
unum því þær eru svo þungar.
Margir munu þó hafa haft gott upp
úr því.“
Kjólaskipti
Ég vék mér til á stigaskörinni,
því nú vildi Aðalheiður fara að
leggja á borð fyrir gestinn. Hún
smokraði sér á milli húsgagnanna
sem stóðu mjög óreglulega í bað-
stofunni með tilliti til allra ílát-
anna sem hirtu vatnið sem seytlaði
niður hér og þar. Undir rúmi
Aðalheiðar stóðu tveir mjallahvít-
ir koppar. Hún færði til plastpoka
með líni í, kvaðst alltaf setja þvott-
inn í poka þegar hún tæki inn, því
rykið smygi víða, en í plastpokun-
um héldist betur hreint.
Hún sagði mér að ástæðan fyrir
því hve gólfið í baðstofunni væri
sigið væri sú að undir baðstofunni
hefði fjósið verið, en það væri nú
hrunið og enginn kæmist inn í
það. En í því hruni seig glugga-
veggurinn og húsið hallar allt.
Á veggnum fyrir ofan rúm
Aðalheiðar var lítil hilla með ýmsu
nytjadóti, meðölum og öðru sem
gott er að grípa til og við hlið
hillunnar var úrklippa úr íslend-
ingi, mynd af Geir Hallgrímssyni
og Magnúsi heitnum Jónssyni frá