Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR1. DESEMBER1985
B 19
Frá Tel Fahar.
leifar af litlum matjurtagörðum.
ísraelar náðu Kuneitra í átökum
við Sýrlendinga, en fyrir tilstilli
Sameinuðu þjóðanna og kannski
einkum Henry Kissinger féllust
þeir á að fara þaðan. David
Sharvit segir mér að allir íbúar
hafi verið löngu farnir á brott
og hafi reist sér nýja Kuneitru
skammt frá. Sýrlendingar sögðu
mér á sínum tíma að Kuneitra
hefði bara verið lítill og friðsam-
ur bær og ísraelar hefðu rekið
íbúana með harðri hendi á braut
og síðan sprengt húsin í loft
upp. Ég spurði Sharvit af hverju
hefði verið nauðsynlegt að
sprengja húsin. Hann horfði á
mig dulítið hissa: Það bjó ekkert
fólk þarna, ekki óbreyttir borg-
arar. Þegar ísraelar komu til
Kuneitra höfðu Sýrlendingar
hreiðrað um sig þar með herlið.
Svo að í stríði er bara eðlilegur
gangur að sprengja herstöðvar í
loft upp áður en þær eru yfir-
gefnar, svo að óvinurinn geti
ekki haft af þeim not... Samt
er spurningamerkið enn í andlit-
inu á mér.
fékk að fara aftur yfir til Isra-
els. Nú kemur varla fyrir að
reynt sé að koma vopnum yfir
brýrnar.
Rafmagnsgirðingin er nauð-
synleg að mati ísraela og varð-
stöðvar eru með stuttu millibili.
Áður reyndu skæruliðar PLO að
fara yfir ána til hermdarverka.
Á nokkurra metra breitt „einsk-
is manns land“ hefur verið
komið fyrir jarðsprengjum svo
að það er talið óðs manns æði
að ætla sér að komast þessa leið
og hefur enda ekki verið gert nú
í svo árum skiptir.
Það sem mest kemur á óvart
á þessum slóðum er áin sjálf.
Einhvern veginn finnst manni
að Jórdaná sem svo mjög kemur
við sögu í fréttum af þessum
heimshluta hljóti að vera stórt
fljót, breitt og mikið sem belji
fram. Og er hér nánast spræna
éin — það væri í sjálfu sér
hægðarleikur að stökkva yfir
hana án mikillar fyrirhafnar.
Og samt örlagavaldur.
Sem við keyrum upp Jórdan-
dalinn liggur líka við að manni
finnist sem ekki þurfi annað en
teygja út höndina og þá muni
fingurgómar snerta jórdanskt
landsvæði.
Áður en við beygjum upp í
snarbrattar neðri Golanhæðir
liggur leiðin framhjá Gilboa-
fjalli. Það rís upp úr öllum gróðr-
inum, snautt og nakið. A því
hvílir bölvun Davíðs eins og
segir frá í Sorgarljóði Davíðs
eftir Sál konung og Jónatan son
hans, sem þar voru felldir:
„Prýöin þin, ísrael, liggur vegin á
fjöllum þínum.
En að hetjurnar skuli vera falinar!
Segið ekki frá því í Ga t
kunngjörið það eigi á
Askalon-strætum,
svoað dætur Filista fagni eigi
ogdætur umskorinna hlakki eigi.
Þér Gilbóafjöll
eigi drjúpi dögg né regn áyður
þérsvikalönd,
þviaðþar var snarað burt skildi
kappanna,
skildi Sáls, sem eigi verður framar olíu
smurður...
Ekki fyndist mér svona per-
sónulega ótrúlegt að Gilboafjall
mætti rækta eins og aðra staði
í þessu landi, sem fyrir nokkrum
áratugum voru auðn og eyði-
mörk. En Gilboafjall mun eng-
inn sannur gyðingur reyna að
rækta.
Golanhæðir neðri eru ekki
réttnefni. Vegurinn er snar-
braltur og hér er bannað að fara
út fyrir veginn og þegar upp er
komið á kibbuzinn sem hefur
verið reistur efst á toppnum eru
svæði afmörkuð með hvítum
steinum — og raunar víðar —
þar sem er óhætt — eða svona
nokkurn veginn — að ganga. Hér
úir og grúir af jarðsprengjum
frá tímum Sýrlendinga og þótt
gangskör hafi verið gerð að því
að hreinsa stöku svæði er það
nánast óvinnandi verk nema á
löngum tíma. Meðan á þessari
hreinsun stóð eftir að ísraelar
tóku Golanhæðir, létu margir
lífið þegar þeir gengu á jarð-
sprengju og það kemur fyrir enn
nema aðgát sé viðhöfð. I neðri
Golan sér hvarvetna í sprengju
og skotbyrgi Sýrlendinga, en
innan um eru gasellur og dádýr
á hlaupum innan um runna og
tré. Landslagið er hróstrugt, en
uppi er jarðvegur djúpur og frjó-
samur. Þar hefur verið byggður
kibbutz og einkum fengist við
hveitirækt. Við erum í níu
hundruð metra hæð yfir sjó og
göngum yzt að brúninni og við
blasir Galíleuvatnið, handan
þess Tiberias.
Standi maður hér er auðvelt
að skilja ógnina sem ísraelar
bjuggu við og kibbutz fyrir neð-
an hæðina rétt við vatnið varð
endalaust fyrir árásum. Sú kyn-
slóð sem bjó á þessum stað frá
1948 til 1967 hefur veirð kölluð
skotbyrgjakynslóðin. í neðri
Golanhæðum eru nú einkum
landnemabyggðir, við förum
ekki um nein drúsaþorp fyrr en
komið er í þær efri. Ef leifar um
herstöðvar sjást hvarvetna. Þær
landnemabyggðir í neðri Golan-
hæðum eru taldar hernaðarlega
mjög mikilvægar og ísraelska
stjórnin veitir íbúum þar marg-
víslega fyrirgreiðslu svo að þeir
fást til að vera þar.
Við borðum St. Pétursfisk í
Ein Gev við Galíleuvatn og síðan
er stefnan tekin á efri Golan —
sem eru reyndar langtum lægri
— en munu nefndar þetta af því
þær eru norðar. Við komum við
í bænum Katzrin, myndarleg
byggð þar sem er verið að byggja
upp hátækniiðnað og miklar
vonir bundnar við framtíð bæj-
arins.
Landslagið er hróstugra hér
— á hægri hönd blasir við Herm-
onfjall og við nálgumst óðum
landamærin við Sýrland. Og
förum eins nærri Kuneitra og
við megum.
Ég hafði komið til Kuneitra,
Sýrlandsmegin frá fyrir nokkr-
um árum, horft með viðbjóði á
sprengd húsin sem lágu eins og
skrímsl fram á lappir sér, við
sumar rústanna voru hríslur og
I neðri Golan eru þó nokkur
þorp drúsa og sambúðin við
ísraela hefur verið svona upp
og niður, en er þó að mestu kyrrt
eftir að ísraelar lögðu Golan-
hæðir undir ísrael.
Yfir drúsum hvílir dulúð. Það
er ekki einu sinni almennilega
vitað hvort þeir telja sig vera
araba. Þeir segjast vera drúsar.
Þeir biðjast ekki fyrir í moskum
og eftir því sem næst verður
komið byggir trú þeirra um sumt
á endurholdgunarkenningum.
Drúsar eru ekki frábrugðnir
aröbum við fyrstu sýn, en höfuð-
búnaður þeirra er sérstakur, þeir
hafa allir skegg og því meira
skegg, því háttskrifaðri eru þeir
í samfélagi sem enginn veit eig-
inlega neitt um með vissu.
Drúsar búa einnig víðar í ísra-
el og sums staðar hafa samskipti
verið ágæt og margir drúsar
gegna herþjónustu í ísraelska
hernum og allmargir drúsar sem
búa í Golanhæðum hafa nú boðið
fram krafta sína. Fyrst í stað
var þeim vantreyst af nokkuð
skiljanlegum ástæðum. En þegar
drúsi segir: „Ég sver við skegg
mitt..." þá dirfist enginn að
draga svardagann í efa.
Við fórum til baka um fjöll
efri Galíleu, drápum niður fæti
í Haifa þeirri borg þar sem ísra-
elar og arabar búa saman í hvað
mestri eindrægni allra staða í
ísrael.
En ögn skildi ég betur eftir
þennan dag þá ógnun sem ísrael-
ar sem búið höfðu um sig nærri
Golanhæðum hafa mátt þola.
Og skildi ótta þeirra ef svo færi
að til tíðinda dragi á ný milli
þeirra og Sýrlendinga.
Texti og myndir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Sprengjutilrædið
íFrankfurt:
Leitað að
Abu Nidal
— Nidal lét myrða
mág sinn í Amman
Krankfurt, 28. nóvember. AP.
LEITAÐ ER AÐ Palestínumannin-
um Abu Nidal, sem talinn er vera
höfuðpaurinn í sprengjutilræðinu í
Frankfurt á sunnudag.
Að sögn talsmanns vestur-þýzku
lögreglunnar er leitað tveggja
araba vegna sprengingarinnar.
Annar þeirra sýndi vegabréf út-
gefið í Marokkó er hann keypti
bifreiðina, sem notuð var í tilræð-
inu. Alls slösuðust 35 manns er
bílsprengja sprakk í verzlunarmið-
stöðinni í Frankfurt á sunnudag.
Orðrómur hefur verið á kreiki
um að Abu Nidal væri látinn, en
13. október sl. birti tímaritið Der
Spiegel viðtal við hann. Nidal er
leiðtogi öfgafullra Palestínu-
skæruliða, sem klufu sig út úr
samtökum Yassers Arafat. Hafa
menn Nidals jafnvel látið til skar-
ar skríða gegn fylgismönnum
Arafats.
Bifreiðin, sem sprengjan var
falin í, var silfurgrár BMW. Kaup-
andinn sýndi vegabréf frá Mar-
okkó og samkvæmt því var nafn
hans Azuz Mohsein. Hann kvaðst
ætla flytja bílinn til Rabat.
Þrír stuðningsmenn Abu Nidal
voru handteknir í morgun í
Amman í Jórdaníu, sakaðir um að
hafa myrt mág Nidals, Hussein
Ali Bitar. Ástæðan fyrir morðinu
mun vera sú að Bitar hafði ekki
tekizt að selja húseign Abu Nidals
í Amman. Nidal er giftur systur
Bitar. Ekkja Bitar segir Abu Nidal
hafa haft í hótunum við þau hjónin
vegna fasteignasölunnar. Þrír
menn, hinir sömu og sitja nú bak
við lás og slá, heimsóttu þau vegna
málsins og höfðu einnig í hótunum.
Þrjú fiskiskip
seídu erlendis
ÞRJÚ íslensk fiskiskip seldu afla
sinn erlendis á fimmtudag. Fengu
þau þokkalegt verð fyrir hann, eða
frá 46 krónum á hvert kíló upp í 57.
Freyr SF seldi 45,8 lestir, mest
þorsk og ýsu, í Grimsby. Héildar-
verð var 2.622.200 krónur, meðal-
verð 57,32. Keilir RE seldi 66 lestir
í Grimsby, mest þorsk og kola.
Heildarverð var 3.301.200 krónur,
meðalverð 49,91 kr. Loks seldi
Ýmir HF 149,3 lestir, mest karfa,
í Bremerhaven. Heildarverð var
6.920.000 krónur, meðalverð 46,36
kr.
Æðarvarp í Engey:
Endurnýjaður
samningur
um nýtingu
hlunninda
BORGARRÁÐ hefur samþykkt að
endurnvjaður verði samningur við
Bjarna Gunnarsson og Sturlaug G.
Filipusson varðandi nýtingu hlunn-
inda af æðarvarpi í Engey.
Samningurinn er endurnýjaður
til tveggja ára. Bjarni hefur um
margra ára skeið hlúð að æðar-
varpinu í Engey og hefur Sturlaug-
ur verið honum til aðstoðar upp á
síðkastið.