Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR1. DESEMBER1985
38 B
I I) liriHI l\VII\MVM),4NNA
Dísin og drekinn
Sérstök athygli skal vakin á
dönsku myndinni „Dísin og drek-
inn“ (Skönhed og Udyret) eftir
einn fremsta kvikmyndaleikstjóra
Dana, Nils Malros. Regnboginn
hefur sýnt hana undanfarna daga,
en nú skal vitnaö beint í pró-
grammið sem bíóiö dreifir:
O- Nils Malmros, hinn margverö-
launaói leikstjóri frá Árósum, líka
kallaöur hin einstaki í danskri kvik-
myndagerö, haföi eiginlega ákveö-
iö aö taka sér frí frá kvikmyndun
og Ijúka læknisfræðinámi, eftir hinn
stóra sigur sem hann haföi unnið
\ * meö „Trói viskunnar“ sem nú þegar
er búiö aö selja til 17 landa, þar á
meöal Bandaríkjanna.
En Malmros haföi enga eirð í sér
og fyrir því eru fleiri orsakir. Bæöi
langaöi hann til aö gera mynd eftir
algjörlega skálduöu efni, eftir aö
hafa haldið sig vió æviminningar í
barna- og unglingafrásögnum í
þrenningunni „Drengir", „Lars-Ole
5c“ og „Tré viskunnar". Aö auki
langaði hann mikiö til aö nota hina
hæfileikaríku Árósastúlku Line Arli-
en-Soborg sem iék hina ákveönu
Anne Metteí„Tréviskunnar“ ístóru
unglingahlutverki; honum fannst
veröa aö nota hina sterku útgeislun
sem hún hefur einmitt núna á sautj-
é '• ándaári.
Efniö í fjóröu mynd hans átti aö
vera mjög tilfinningaríkt, gjarnan
hættulegt og hugsunin varö sterk-
ari um hina óleysanlegu ást sem
faðir ber í brjósti til dóttur sinnar á
þeim tfma þegar hún fyrir augum
hans breytist úr pabbastelpu í
stúlku ókunnugs manns. Malmros
fer þvi þétt aö viökvæmu efni og
hvort fariö er yfir mörkin veröur
hver áhorfandi aö dæma um, þegar
myndinersýnd.
Reyndar hefur höfundur/leik-
stjóri sjálfur skapað sína fööur/
dóttur frásögn, þar sem hann á ekki
sjálfur dætur á táningaaldri. Hann
hefur þarmeö ekki persónulega
upplifaó þaö vandamál sem myndin
lýsir, en honum finnst hann hafa
fengiö staöfestingu á, aö þessar
tilfinningar sóu almennar, meö því
aö tala viö feöur ungra stúlkna.
Meöan Malmros var aö semja
handritiö geröi hnn sér Ijóst, aö
hann hefur orðiö fyrir áhrifum af
atriöi í myndinni „Drengir”, þar sem
faðir finnur drenginn Ole t herbergi
dótturinnar og í angist og óöagoti
kemur hann með tvíræðar fullyrö-
ingar. Hliöstætt atriói er aö finna í
Dísin og Drekinn.
En myndin fjallar ekki bara um
söknuö föóur. Einnig má túlka hana
sem almenna, tilfinningaríka og
hlýja lýsingu á þeim átökum sem
koma fyrir þegar unglingar fara aó
lifa sínu eigin lífi.
Og atburöarásin: Viö erum í
Árósum hjá hinni 16 ára gömlu
Mette og fööur hennar. Þau halda
jól saman tvö, þvt móöirin liggur á
sjúkrahúsi til aö foróa fósturláti.
Mette og pabbinn hafa alltaf haft
hlýtt samband, fullt trúnaöar-
trausts, svo fööurnum finnst hann
ilia svikinn þegar Mette meira en
gefur í skyn, aö hún sé bálskotin í
sér miklu eldri strák, Jonne, Ijós-
myndara meö eigiö „stúdíó". í aug-
um fööurins er þessi ungi maöur,
sem veröur fastur gestur á heimil-
inu, hinn versti stælgæi, meó vafa-
sama atvinnu og örugglega ósiö-
legar áætlanir meö hina hreinlífu
dóttur hans. Mette hefur áöur staö-
iö í saklausu sambandi viö hinn
jafngamla Lars; hún er aó mörgu
leyti ennþá barn og faöirinn reynir
meö krampataki aö halda henni í
þvífari.
Sú ástríöa sem faöirinn ber í
brjósti til dóttur sinnar er ómeövit-
uö en þegar hún byrjar aö koma í
Ijós og fær hann til auömýkjandi
athafna, veröur sálarástand hans æ
bágbornara.
Hvernig hnúturinn leysist, veröur
ekki lýst hér, en lokaatriöið inni-
heldur aó minnsta kosti svo mikiö
sprengiefni, aö þaö skapaöi leik-
stjóranum ófá vandræöi. Hann
valdi því aö taka þaö upp á nýjan
leik, fleiri mánuöum eftir að myndin
var tilbúin aö öóru leyti.
Titilinn Dísin og Drekinn hefur
Nils Malmros sótt til hins sígilda
ævintýris um prinsinn sem breyttist
í vingjarnlega, tilfinningaríka
ófreskju, sem aðeins gat öölast
prinsgerviö aftur, ef ung og falleg
stúlka kyssti hann.
Til aö fá einmitt hina mjög viö-
kvæmu hliö fram hjá fööurnum
valdi Nils Malmros öllum aö óvör-
um Jesper Klein í hiö erfiöa hlut-
verk. Hin nú 17 ára Line Arlien-
Soborg, menntaskólanemi frá
Árósum, leikur sem fyrr segir hitt
aöalhlutverkiö sem Mette. Jonne
er leikinn af 21 árs vióskiptanema
Carsten Jorgensen frá Árósum,
meðan fjórar aöalpersónur frá „Tréi
viskunnar" (Elin, Niels-Ole, Willy og
Maj-Britt) hafa á ný fengið mögu-
leika sem bekkjarfélagar Mette. Hin
ófríska móöir er leikin af Merete
Voldstedlund.
Dísin og Drekinn er tekin í Árósum
og Danska kvikmyndaverinu í
Lyngby og styrkt af danska kvik-
myndaráöinu meö 2,9 millj. d.kr.
Framleiöandi er Per Holst og
myndatökumaöur er Jan Weincke
sem hlotiö hefur Bodil-verölaunin.
Tónlist er eftir Gunnar Moller Ped-
ersen og Henry Purcell. Þýöandi er
Auður Leifsdóttir.
Lars (Jan Johansen), Matte (Line Arlien Seborg) og Mini (Brian
Theibel).
Austurbæjarbíó, Protocol:
Siðameistarinn Goldie Hawn
Goldie Hawn er ein sjálfstæöasta
leikkonan vestanhafs, ásamt Jane
Fonda, Barbra Streisand og
Jessica Lange, enda eiga þær allar
f það sameiginlegt aö standa straum
af kostnaöi eigin mynda, eöa taka
aó minnsta kosti þátt í kostnaöi
þeirra.
Þeim er þetta kleift þar sem þær
semja viö stóru kvikmyndaverin um
aö leika í nokkrum myndum í röö
fyrir þau. Goldie hefur mörg undan-
farin ár veriö á mála hjá Warner-
bræörum, eöa síöan hún lék í Pri-
vate Benjamin. Á þeim bæ hefur
hún síöan gert „Best Friends" meö
Burt Reynolds, „Swing Shift" meö
Kurt Russeí (var sýnd síöastiióiö
sumar) og nú síöast „Protocol",
“ • sem Austurbæjarbíó mun taka til
sýninga strax í næstu viku. Proto-
col, eöa Siðameistarinn, var ein af
jólamyndum í Bandaríkjunum í
fyrra.
Siöameistarinn er náttúrulega
grínmynd, því Goldie Hawn leikur
vart í öörum. Fjallar myndin um
unga konu sem á örskammri
J *■ stundu breytist úr gengilbeinu í
siöameistara á vegum bandaríska
ríkisins.
Leikstjóri er gamall jaxl í banda-
riskum kvikmyndum, Herbert Ross,
sem gert hefur ólíkar myndir eins
og „Nijinski" og „Footloose". Hand-
ritiö samdi gamall refur og húmor-
isti, Buck Henty, sem státar meöal
annars af handritunum að „The
Graduate" og „Heaven Can Wait“.
Goldie Hawn leikur sióameistara Bandaríkjanna í Protocol.
Robert Altman ésamt leikkonunni Cher, sem lék ( mynd hans „Come
Back to the 5 and Dime, Jimmy Dean, Jimmy Dean“.
Robert Altman
er samur við sig
Robert Altman a i sifelldu striöi
viö sjálfan sig og framleiöendur.
Margar merkar myndir hefur hann
gert, en þó er eins og honum sé
fyrirmunaö aö gera sölumyndir.
„Allt sem ég tek mér fyrir hendur tel
ég í upphafi vera stórkostlegan
söluvarning, en þaö er ekki fyrr en
verkinu er lokiö aö ég átta mig aö
erfitt verður aö finna fólk sem vill
sjá myndirnar." Svo segir Altman
sjálfur, en ennfremur aö hann geti
ekkert aö þessu gert, verkin séu
honum lítils viröi hvort eö er ef hann
hefur ekki áhuga á þeim allt til enda.
Þekktastur er hann fyrir MASH
(sem sjónvarpsþættirnir voru
byggðir á) — vinsælasta mynd árs-
menn sem bíöa þess aö veröa
sendir til Víetnam. Altman var ung-
ur maöur í heimsstyrjöldinni síöari
og uppliföi ekki ósvipaö: „Þaö er
einhver hræöileg spenna fólgin í því
aö vera innan um ókunnuga náunga
sem þú ekki þekkir, sofa í sama
bragga og þeir, bíöa eftir stríðskall-
inu — um þaö fjallar myndin mín.“
Altlman átti upphaflega aö leik-
stýra Ragtime, en framieiöandinn
Dino De Laurentiis ýtti honum út í
kuldann þar sem þeir deildu hart
viö gerö Buffalo Bill, og ekki síöur
vegna þess aö hún kolféll á mark-
aönum. Altman segir aö sú mynd
hafi ekki falliö í kramiö þar sem Bill
sé ein af hetjum bandarísku þjóöar-
Úr nýjustu mynd Altmana, Streamers. Fyrir miðri myndinni mi líta
Matthew Modine, sem mikiö hefur sést í reykvískum kvikmyndahúsum
undanfarið (Birdy, Crazy for You).
ins 1970 — en stðan hefur hann
gert myndir eins og Nashville,
Images, Wedding, Buffalo Bill (meö
Paul Newman) og Jimmy Dean
(meö Cher); allt myndir sem gagn-
rýnendur hlóöu lofi en almenningur
vissi varla um. Það er vart hægt aö
bera Altman saman viö nokkurn
annan leikstjóra, en þó er hægt að
fullyröa aö hann er andlega skyldari
Bergman og Fellini heldur en Spiel-
berg. Altman er óþreytandi upp-
finningamaöur, myndavélin hans
verkfæri. Hann er mjög stoltur af
nýjustu mynd sinni, Streamers
(Oddveifur), sem fjallar um unga
innar og fólkiö kunni því illa aö sjá
hetju sína sýnda sem loddara;
önnur hetja þeirra, Nixon, var ný-
fallinaf stalli.
En Altman er ýmsu vanur. Hann
fékk orö í eyra fyrir frumleika þegar
áriö 1968, þegar sá fáheyröi at-
burður geröist aö persónur í kvik-
myndinni „Countdown" töluöu hver
í kapp viö aöra. Þaö þekktist ekki
þá, fólk átti aö tala eitt í einu, en
Altman tók skammirnar ekkert sér-
lega nærri sér; vissi sem var aö
hann var örlítið á undan samtíöar-
mönnumsínum.
cf2HJÓ.