Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 16

16 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR1. DESEMBER1985
Bakaðir
aðventukransar
Jólafasta — fyrr á öldum var fastað á þessum tíma og þaðan mun nafnið komið. Aðventa
er aftur á móti komið af latneska orðinu aðventus, sem þýðir koma eða koma Krists. Jóla-
fastan — aðventan — er undirbúningstími jólanna og tími eftirvæntingar tilhlökkunar, þegar
við búum okkur undir að fagna komu frelsarans.
Aðventan var innleidd á 5. öld og byrjar fjórum sunnudögum fyrir jól. Fyrsti sunnudagur
í aðventu er fyrsti dagur kirkjuársins.
Sá siður var víða viðhafður á íslandi fyrr á tímum að einn heimilismanna skrifaði upp þá
gesti sem komu á jólaföstunni. Þeir voru nefndir jólasveinar og jólameyjar ogeigaekkert
skylt við hina raunverulega jólasveina, sem yfirleitt voru vondir og hrekkjóttir.
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Lengi hefur það verið siður
suður um Evrópu að hnýta
kransa úr greni eða grænu
laufi, binda í borða og setja í
fjögur kerti, eitt fyrir hvern
sunnudag í aðventu. Þessi kerti
tákna hvert sérstakan atburð
og eiga sér heiti. Kertið sem
kveikt er á fyrsta sunnudag í
aðventú nefnist Spádómskerti,
annan sunnudag er einnig
kveikt á næsta kerti réttsælis,
og nefnist það Betlehemskerti,
þriðja sunnudaginn er kveikt á
þriðja kertinu til viðbótar, en
það nefnist Hirðakerti. Fjórða
kertið nefist Englakerti.
Ekki vandist ég aðventu-
krönsum í minni æsku, en sá
siður er skemmtilegur, lýsir
upp skammdegið og minnir á
jólin með kertaljósum og greni-
ilm. Ég hnýti ekki bara krans
úr greni og set á fjögur kerti,
heldur baka ég fjóra aðventu-
kransa, oger einn borðaður
hvern sunnudag í aðventu. Þeir
eru allir svolítið mismunandi,
en sömu kertin eru geymd og
notuð fyrir alla kransana.
Hægt er að baka alla kransana
í einu og setja í frysti og má
hafa þá alla úr sama deiginu,
en breyta til með fyllingu og
skreytingu. Þeir kransar sem
hér eru uppskriftir af, eru þó
mjög mismunandi bæði hvað
skreytingu og uppskrift snert-
- ir. Kransai nir eru stórir og
má hafa hverja uppsrkift í 2
kransa og fletja þá þynnra út.
Aðventukrans með búðingi, döðlum og hnetum
525 g hveiti
100 g sykur
‘k tsk. salt
2 msk. þurrger (1 pk.)
lOOglint smjörlíki
2 egg +1 eggjahvíta
2dl mjólk
1 pk. kaldur Royalbúðingur eða 1 bréf ölker-búðingur.
3 msk. sherry í búðinginn, ef ykkur sýnist svo.
lOOgdöðlur
1 eggjarauða + xk msk. vatn
200 g marsipan
lk dl flórsykur
rauður og gulur ávaxtalitur
4 lítil álmót + álpappír í kúlur inn í mótin.
1. Sigtið hveiti, setjið í skál ásamt sykri, salti, þurrgeri.
2. Hitið mjólkina þar til þið finnið hvorki hita né kulda,
þegar þið stingið litla fingri ofan í hana (35°C).
3. Skerið lint smjörlíkið í smábita og setjið saman við
mjölið. Bætið mjólk, eggjum og eggjahvitu út í og hnoðið
þar til deigið er jafnt og glansandi.
4. Setjið stykki yfir skálina og látið deigið lyfta sér í 30—40
mínútur.
5. Búið til búðing skv. leiðbeiningum á pakkanum. Hafið
þó helmingi minni vökva. Athugið að draga af vökvanum
ef þið notið sherry.
6. Fletjið deigið út í aflangan bút, 60x25 sm. Smyrjið búð-
ingnum jafnt yfir deigið, saxið döðlurnar og setjið ofan á
búðinginn. Vefjið rúlluna upp, snúið upp á hana og festið
síðan saman svo að hún myndi krans.
7. Stingið álmótum á fjórum stöðum niður I kransinn,
mótið 4 álkúlur og setjið í mótin. Leggið stykki yfir krans-
inn og látið lyfta sér í 30—40 mínútur.
8. Hrærið eggjarauðuna út með vatninu og smyrjið krans-
inn vel.
9. Hitið ofninn í 200°C, setjið kransinn í miðjan ofninn
og bakið í 25—30 mínútur.
10. Hnoðið marsipanið með flórsykri, setjið rauðan ávaxta-
lit í meirihlutann, en gulan í smáhluta. Búið til 4 jóla-
stjörnur eins og sýnt er á meðfylgjandi kransi og leggið
á kransinn. Stjarnan er gul í miðjunni.
f þennan krans er notað valmúafræ „poppy seed“. þetta
er gráleitt korn, sem er selt í kryddglösum, algengast frá
Schwarts, 47 g i glasi, og frá McCormick, 63 g í glasi. Vel
getur verið að þetta sé til frá fleiri framleiðendum.
Valmúafræ fæst víða og er mjög ódýrt.
Aðventukrans með valmúafræi og rúsínum
500ghveiti
100 g sykur
‘k tsk. salt
2 msk. þurrger (1 pk.)
lOOglintsmjörlíki
2 egg
2 dl mjólk
rifinn börkur af hálfri sítrónu
'k glas valmúafræ
1 dl rúsínur
'k tsk kanill +1 msk. sykur
‘k tsk. salt saman við valmúafræið
4 lítil álmót og álpappír í kúlur inn í mótin.
1. Sigtið hveiti, setjið í skál ásamt sykri, salti og þurrgeri.
2. Hitið mjólkina þar til þið finnið hvorki hita né kulda,
þegar þið stingið litla fingri ofan í hana (35°C).
3. Skerið lint smjörlíkið i smábita og setjið saman við
mjölið. Bætið eggjum og rifnum sítrónuberki saman við.
Setjið síðan volga mjólkina út í og hnoðið þar til þetta
ef jafnt og glansandi deig.
4. Setjið stykki yfir skálina og látið deigið lyfta sér í 30—40
mínútur.
5. Hellið heitu vatninu á valmúafræið og látið standa
meðan deigið er að lyfta sér. Hellið þá á styldri og látið
renna vel af því.
6. Fletjið deigið út í aflangan bút, 60x25 sm. Smyrjið
valmúafræinu jafnt á lengjuna, stráið síðan rúsínum yfir.
7. Blandið saman salti, kanil og sykri og stráið yfir.
8. Vefjið rúlluna þétt upp og festið saman svo að hún
myndi hring. Stingið álmótunum á fjórum stöðum f krans-
inn, mótið 4 álkúlur og setjið f mótin.
9. Leggið stykki yfir kransinn og látið lyfta sér í 30—40
mínútur.
10. Hitið ofninn í 200°C, smyrjið kransinn með volgu
vatni, setjið í miðjan ofninn og látið bakast í 25—30
mínútur.
Glassúr og skraut á kransinn
1 dl flórsykur
1 msk. sítrónusafi
8 kokteilkirsuber, rauð eða græn.
11. Hrærið saman flórsykur og sitrónusafa, smyrjið krans-
inn með því meðan hann er volgur.
12. Skerið kirsuberin í tvennt langsum, leggið 4 kirsuberja-
helminga í stjörnu milli álmótanna.
13. Takið álpappirinn upp úr mótunum.
Aðventukrans með marsipani
500ghveiti
100 g sykur
'k tsk. slt
2 msk. þurrger (1 pk.)
'k tsk. steyttar kardimommur (má nota dropa)
'k tsk. kanill
'A tsk. negull
100 g lint smjörliki
1 lítil ferna eplasafi
legg
200 g marsipan
1 dl sykur saman við marsipanið
3 msk. smjör (ekki smjörlfki) til að smyrja kransinn með
20 möndlur
2 rauð eða græn kirsuber
1. Sigtið hveiti, setjið í skál ásamt sykri, salti, þurrgeri
kardimommum, kanil, negul og linu smjörlíki. Blandið vel
saman.
2. Hitið eplasafann þar til þið finnið hvorki hita né kulda,
þegar þið stingið litía fingri ofan í hann (35°C). Setjið egg
og eplasafa út í mjölblönduna og hnoðið þar til þetta er
jafnt og glansandi deig.
3. Setjið stykki yfir skálina og látið deigið lyfta sér i 30—40
mínútur.
4. Hnoðið flórsykurinn upp í marsipanið. Myljið það síðan
milli handanna og setjið í skál.
5. Fletjið deigið út í aflangan bút, 60x25 sm. Setjið
marsipanið jafnt á lengjuna. Vefjið rúlluna þétt upp og
festið saman svo að hún myndi krans.
6. Stingið álmótunum á fjórum stöðum í kransinn, mótið
4 álkúlur og setjið í mótin.
7. Leggið stykki yfir kransinn og látið lyfta sér í 30—40
mínútur.
8. Hellið heitu vatni yfir möndlurnar, látið standa f 5—10
mínútur. Afhýðið síðan.
9. Skerið kirsuberin í tvennt þversum.
10. Hitið ofninn í 200°C, setjið kransinn f miðjan ofninn
og bakið í 15 mfnútur.
11. Bræðið smjörið, takið kransinn úr ofninum og smyrjið
með smjörinu. Raðið síðan möndlunum f stjörnu milli
kertamótanna, hafið kirsuber í miðjunni. Setjið kransinn
aftur í ofninn og bakið áfram í 5—10 mínútur.
Aðventukrans með hunangi, döðlum og hnetum
525 g hveiti
1 'k dl hunang
'k tsk. negull
2 msk. þurrger (1 pk.)
100 g brætt smjörlíki
legg
'k flaska maltöl
125gdöðlur
lOOgheslihnetur
1 pakki suðusúkkulaði (100 g)
4 lítil álmót + álpappír í kúlur inn f mótin
1. Setjið hveiti, negul og þurrger í skál. Bræðið smjörlíkið
og hellið heitu saman við maltölið. Hellið siðan út í mjölið
ásamt eggi. Hnoðið þar til þetta er jafnt og samfellt deig.
Leggið stykki yfir skálina og látið deigið lyfta sér f 20
mínútur.
2. Saxið döðlurnar, saxið hneturnar.
3. Fletjið deigið út í aflangan bút 60x25 sm, stráið döðlum
og hnetum á deigið og vefjið þétt upp. Snúið upp á krans-
inn, festið saman og leggið á smurða bökunarplötu.
4. Stingið fjórum litlum álmótum f kransinn, mótið sfðan
álkúlur og setjið ofan í mótin. Leggið stykki yfir kransinn
og látið lyfta sér í 30—40 minútur.
5. Hitið ofninn í 200°C, penslið kransinn með volgu vatni
og setjið í miðjan ofninn. Bakið í 25—30 mfnútur.
6. Takið kransinn úr ofninum, hafið opna hurðina á ofnin-
um og setjið súkkulaðið á eldfastan disk inn f opinn ofn-
inn. Það bráðnar á örfáum mínútum.
7. Smyrjið súkkulaðinu jafnt yfir kransinn.