Morgunblaðið - 02.10.1986, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 1986
19
Ævintýrin deyja
ekki frá mönnunum
Békmenntir
Jenna Jensdóttir
Jakob og Vilhjálmur Grimm:
Grimmsævintýri
1. hefti, 1.—26. ævintýri
Þýdd og skýrð af Þorsteini Thor-
arensen.
Vasa-útgáfan, Reykjavík 1986.
Svo dásamleg er hin lifandi
sagnahefð og á það sammerkt með
ljóðinu, að menn geta jafnvel orðið
heillaðir af' henni gegn vilja
sínum —Hér er vitnað í formála
Grimmsbræðra að annarri útgáfu
ævintýra þeirra 1819. Þessi for-
máli birtist í þýðingu Þorsteins
Thorarensen ásamt 25 fyrstu ævin-
týrum Grimms, sem nú koma út á
íslensku hjá Vasaútgáfunni, í réttri
röð ævintýranna.
Meðal ævintýranna í þessu hefti
eru sum þau þekktustu, s.s. Hans
og Gréta, Öskubuska, Hrafnamir
sjö og fleiri sögur sem allir íslensk-
ir lesendur þekkja. Hér eru einnig
sögur sem aldrei hafa birst á
íslensku áður. Þorsteinn fer þær
nýju leiðir að hann ritar eftirmála
við hvert ævintýri.
Sjálfsagt verða skiptar skoðanir
um gildi þess og vitna ég enn í
formála Grimmsbræðra, 2. útgáfu
1819: En hitt er nokkuð áber-
andi að menn heillast því aðeins af
sögunum, að þeir hafi lifandi tilfinn-
ingu fyrir skáldskap —
Þorsteinn Thorarensen
Þorsteinn ber virðingu fyrir þýð-
ingu Theodórs Ámasonar á
Grimmsævintýrum. Hann vitnar oft
til hennar, er hreinskilinn um hana
eins og sína eigin en rýrir hvergi
gildi hennar nema sfður sé. Hins
vegar á hann sterk orð til þeirra
sem honum finnst hafa skrumskælt
eða afbakað hin dýrmæstu ævintýri
frá upphafi þeirra.
Eftirmála Þorsteins um uppruna
og þróun sagnanna em ritaðir af
sérstæðri hreinskilni og falslausri
ást manns er lítur af djúphygli
skyggnum augum til fomrar sagna-
hefðar. Sem skynjar litríka strengi
er felast í lffi hverrar þjóðar er á
sér sögu og menningu.
Hvort sem lesendur verða á eitt
sáttir um túlkun hans og skýringar
em eftirmálar hans mikils virði fyr-
ir áðurgreinda þætti í þeim. Auk
þess færa þeir lesendur hiklaust
nær uppmna ævintýranna og f þeim
felst mikill fróðleikur.
Þýðing Þorsteins er á skemmti-
legu máli. Ekki er sleppt úr nötur-
legum, nístandi frásögnum, sem
Grimmsbræður fengu úr munnlegri
geymd fólksins í Hessaralandi í
fyreta bindi sagna sinna 1812. Hér
birtast því tvær stuttar sögur er
komu út í því bindi. Grimmsbræður
hurfu frá að setja þær í aðra út-
gáfu 1819 — sökum mikilla ásak-
ana á hendur þeim vegna
óhugnanleika sagnanna.
Þessar sögur em því ekki númer-
aðar í þýðingu Þoreteins, þótt þær
fylgi þar með. Skýringar hans og
frásögn í eftirmála þeirra em síst
hugnanlegri en sögumar sjálfar.
Við slíkum sögum áttu Grimms-
bræður m.a. þessi rök: (úr formála
2. útgáfu 1819). „— Auk þess
Grimmsbræður
þekkist ekki nokkur heilbrigð og
sterk bók, sem tilheyrir sjálfu fólk-
inu, að þar sé ekki að finna hitt
og þetta, sem gjalda megi varhug
við, og ber þar efst sjálfa Biblí-
una —
Sögumar í seinni bindum em
margar hin feguretu ævintýri, sem
Fía gamla (frau Vicmann), bónda-
kona í Nieder — Zwehm sagði
Grimmsbræðmm. En hún hafði sér-
stæða frásagnarhæfileika og minni
sem ekki er öllum gefið.
Ég tel það feng fyrir unnendur
Grimmsævintýra að eignast þau í
þýðingu Þorsteins Thorarensen.
Þau em í mörgu frábmgðin þýðingu
Theódore Ámasonar. Myndir em
margar og skemmtilegar eftir hina
ýmsu listamenn. Sumar góðkunn-
ingjar úr fyrri þýðingum ævintýr-
anna. Gott letur er á ævintýmnum
og „handhægt Vasabrot" í kilju
auðveldar þeim að verða eign sem
flestra er áhuga hafa á lestri góðra
sagna.
ÞESS VEGNA
VELJUM VIÐ
ESTHER Á ÞING
Við sjálfstæðismenn höfum valið Esther Guðmunds-
dóttur til fjölmargra ábyrgðarstarfa í þágu Sjálfstæðis-
flokksins og þjóðfélagsins.
Við veljum Esther.
Vegna þess að hún hefur yfirgripsmikla þekkingu á
þjóðfélagsmálum og félagsstörfum.
Við veljum Esther.
Vegna þess að hún tekur á málum af festu, yfirvegun
og atorku.
Slík kona er styrkur hverju liði
ÞESS VEGNA VELJUM VIÐ ESTHER Á ÞING
Stuðningsmenn Estherar Guðmundsdóttur
hafa opnað skrifstofu að Grjótagötu 6 Símar 13134 og 14822
Opið daglega frá kl. 1500-21 00 Verið velkomin.