Morgunblaðið - 02.10.1986, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 1986
Gerö
5250 H
200 lítra kælir. /
Mai44-x B xD =
/42 x 53 x 60yCm.
50 lítra 4ra sflörnu sér
frystihólf. /
Siálfvirk afhríming í kæli

AUSTU
HAFNA

Góöan daginn!
Nokkur atriði um skreið
eftir Björgvin Jónsson
Vegna fjölda fyrirspuma um
stöðuna í lánamálum skreiðar, sem
okkur í hagsmunanefnd skreiðar-
framleiðenda hafa borist að
undanfömu, tel ég rétt, að gera í
stuttu máli grein fyrir því sem þok-
ast hefír áleiðis undanfamar vikur.
Eins og framleiðendum er kunn-
ugt, öllum öðmm fremur, þá er
vandamál okkar, ffamíeiðenda
skreiðar, eitt af þeim vandamálum,
sem samfélagið hefír ýtt á undan
sér með von um að kraftaverk gerð-
ist, sem leysti vandann án þess að
aðstoð þyrfti til að koma.
Við framleiðendur og sölusamtök
okkar eigum ósmáan hlut að því,
að svona hefír verið á málum hald-
ið. Alltaf þegar komið hefír verið
að því að taka á þessum málum af
alvöru hafa komið fram frá okkar
hendi yfírlýsingar um að nú væri
öll skreiðin að seljast á bærilegu
verði. Þessar endurteknu yfírlýsing-
ar hafa tafíð leiðréttingu þessara
mála mánuðum saman og komið í
veg fyrir að nokkuð raunhæft væri
gert. Skreiðarframleiðslan 1984 er
svo alveg kapítuli út af fyrir sig.
Fjöldi svokallaðra sérfræðinga, sem
það eitt eiga sameiginlegt að hafa
aldrei komið nálægt físki eða fisk-
verkun, eiga ekki nægilega sterk
orð til að lýsa ábyrgðarleysi okkar
sem hengdum upp ufsa og keilu
1984. Enginn þessara sérfræðinga
hefír minnstu hugmynd um að vet-
urinn 1984 var nær útilokað að
verka ufsa í salt eða frystingu með
minna en 30% borðliggjandi tapi.
Haustið 1983 fór verulegt magn
af skreið til Nigeríu og almenn
bjartsýni ríkti um að markaðurinn
væri að opnast á nýjan leik. Sú
bjartsýni ásamt fyrrgreindum tap-
rekstri í öllum öðrum verkunar-
„Ennþá er talið að til séu
í landinu nálægt 6.000
tonn af eldri skreið. Ég
tel að nú sé orðið óhjá-
kvæmilegt að skipuð
verði valdamikil nefnd
til að selja þessa skreið
nú þegar.“
greinum ufsaaflans hafði það meðal
annars í för með sér, að Seðlabanki
íslands hóf aftur útlán á B-skreið
og hausa, sem hann hafði stöðvað
nokkrum mánuðum áður. Land-
burður af ufsa utan aflakvóta á
vetrarvertíð orsakaði síðan að mikið
var verkað í skreið um veturinn.
Sumarið 1984 var svo mesta
óþurrkasumar hér sunnanlands í
40 ár. Framleiðsla þessa árs er því
auk annars mjög verðlítil og slök
að gæðum.
í athyglisverðu samtali í Morgun-
blaðinu 28. september. segir við-
skiptaráðherra, Matthías Bjarna-
son, orðrétt um þessa eilífu áráttu
kerfísins að hafa vit fyrir mönnum
eftirá: „Það er orðið of mikið af
sérfræðingum og stofnunum sem
hafa tekið í sínar hendur að
skammta lífsbjörgina og raska á
hræðilegan hátt búsetuskilyrðum
fólksins í þessu landi. í flestum til-
vikum er hér um að ræða menn sem
aldrei hafa nálægt sjávarútvegi
komið, en gera sig breiða og segja
öðrum fyrir verkum og annars veg-
ar eru þeir sem taka sitt á þurru
þó á móti blási í afkomu þessarar
atvinnugreinar."
Þessi orð vinar míns, Matthíasar,
eru nákvæmlega það sem við fram-
leiðendur erum oft að hugsa. Nú
vill svo vel til að Matthías er í að-
stöðu til að fylgja þessum orðum
sínum eftir með athöfnum.
Lán út á framleiðslu skreiðar
árið 1984 eru einu lánin í afurðal-
ánakerfínu sem útilokað hefir verið
að fá breytt úr bDR-lánum í $-lán.
Þessi óhagganlega ákvörðun
kerfísins orsakar það að þessi lán
eru í dag 22% óhagstæðari en öll
önnur afurðalán, auk þess vaxta-
kostnaðar sem fallið hefír á þau af
þessum sökum. í dag vill enginn
við þessa ákvörðun kannast. Flesta
grunar þó að orsakanna sé að leita
í tilhneiginu kerfísins til að vera
viturt eftir á og eigi þetta að vera
einhvers konar refsing. Þannig hitt-
ir hin snjalla málsgrein Matthíasar
beint í mark.
Svo mikið þekki ég til verka
Matthíasar að ég veit að í þessu
máli mun hann leita leiðréttingar.
Við bíðum um stund.
Að öllum okkar ráðamönnum
ólöstuðum var það Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra,
sem fyrstu áttaði sig á því, að enda-
laus óskhyggja í skreiðarvandanum
hlaut að leiða til ófamaðar fjölda
fyrirtækja og tuga einstaklinga.
Hann og þáverandi Qármálaráð-
herra, Albert Guðmundsson, beittu
sér fyrir þvi í þinglok 1985 að Ríkis-
sjóður yfírtæki sem lán 250 milljón-
ir af afurðalánum skreiðar. Þessi
ákvörðun komst í framkvæmd
kringum áramótin 1985 og 1986.
Síðan hefír Steingrímur aftur og
aftur í ræðu og riti lýst skilningi á
vandamálum skreiðarframleislunn-
ar.
í áramótagrein sinni í Tímanum
31. desember 1985 lýsir hann því
svo yfír að beiðni okkar framleið-
,enda um niðuijöfnun á sanngjöm-
um hluta tjóns framleiðenda sé
réttmæt að hans mati. Allt þetta
"í
:
.....' ■■ 'v -
Empire State
byggingin
381,0m.
Eiffel turninn
321,8 m.
1 lítri
Egils Malt
0,325 m.
The World Trade Center
411,5 m.
HF. ÖLGERÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON
Aðsjálfsögðu