Morgunblaðið - 21.01.1994, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUÐAGUR 21: JANÚAR 1994
Þórdís Þorbjarnar■
dóttír - Minning
Deyr fé.
deyja frændur.
Eftir því sem við eldumst, hverfa
æ fleiri samferðamenn okkar yfír
móðuna miklu. Nú hefur góð vin-
kona okkar og frænka, Þórdís Þor-
bjarnardóttir, lokið sinni vegferð.
Tilveran er orðin sýnu fátæklegri
þegar við eigum þess ekki lengur
kost að blanda geði við þessa hóg-
væru og elskulegu konu sem bar
með sér svo góðan þokka að öllum
hlaut að líða vel í návist hennar.
Þórdís var fædd í Neðranesi í
Stafholtstungum 12. apríl 1916,
einkadóttir hjónanna Þórdísar Hall-
dórsdóttur og Þorbjamar Sigurðs-
sonar, sem þar bjuggu. Böm þeirra
vom þijú. Elstur var Sigurður síðar
bóndi í Neðranesi, f. 1915, sem lát-
inn er fyrir nokkrum ámm, en yngst-
ur Halídór, fv. hæstaréttardómari,
f. 1921.
Þau systkinin ólust upp hjá for-
eldrum sínum við öll algeng sveita-
störf, á meðan gömlu vinnubrögðin
og hefðimar vom enn í gildi. Þau
hafa alla tíð borið þess vott að hafa
hlotið gott og vandað uppeldi auk
þess að vera óvenju greind og vel
gerð að upplagi.
Á uppvaxtarárum þeirra var
bamaskólanámið aðeins fáeinar vik-
ur í farskóla í 3-4 vetur, og kristin-
dómsfræðsla fyrir fermingu, en þrátt
fyrir skamman kennslutíma varð
skólanámið ásamt þeirri fræðslu sem
góð heimili veittu, oft furðu nota-
dijúgt veganesti.
Neðranessystkinin öfluðu sér öll
frekari menntunar að skyldunámi
loknu. Þórdís stundaði nám í Reyk-
holtsskóla, og efalaust hefur hún
notfært sér ýmsa fræðslu sem
bauðst í Reykjavík eftir að hún fór
að vera þar á vetuma, þegar minni
þörf var á vinnu hennar heima fyrir.
Snemma kom til sögunnar mynd-
arlegur bóndasonur úr næstu sveit,
Guðmundur Hjartarson frá Litla-
fjalli. Upp frá því urðu þau lífsföru-
nautar, stofnuðu heimili í Reykjavík
og gengu í hjónaband 1951.
Guðmundur er maður sem oft stóð
gustur um- og af, gallharður sósíal-
isti sem skipaði sér fremst í fyikingu
í baráttu verkalýðsins fyrir réttlátu
þjóðfélagi og sem hafði til að bera
afburða gáfur og hyggindi, hefur
auðvitað verið mesti skaðræðisgrip-
ur í augum andstæðinganna og þeir
reynt allt hvað af tók að bregða
fyrir hann fæti.
Þórdís frænka mín hlýtur oft að
hafa borið ugg í bijósti þegar átökin
voru sem hörðust.
Sem bétur fór reyndist ekki auð-
velt að finna höggstað á Guðmundi.
Þvert á móti. Yfírburðir hans urðu
til þess að honum voru falin ýmis
virðuleg embætti auk margvíslegra
trúnaðarstarfa. í pólitíkinni færði
hann sig yfír í baklandið. Síðast var
hann seðlabankastjóri þar til hann
lét af embætti fyrir aldurs sakir.
Ég held því fram, að þeir sem
skara fram úr, hvort sem er í stjórn-
málum, menningarmálum, listum
eða á öðrum sviðum, eigi sér lang-
flestir góðan stuðningsaðila heima
fyrir, sem léttir af þeim daglegu
amstri og sér um að þeir geti „hlað-
ið battaríin", — hlotið þá hvíld og
endurnýjun sem þeim er nauðsynleg.
Þórdís var einn af þessum ómet-
anlegu bakhjörlum. í kringum hana
var einhvem veginn allt eins og það
átti að vera, og af henni stafaði ró
og mildi. Hún var til staðar þegar
með þurfti meðan kraftar. hennar
entust. Milli hjónanna ríkti gagn-
kvæm hlýja og skilningur.
Þrátt fyrir búsetu í Reykjavík
hafa Guðmundur og Þórdis alltaf
verið tengd sveitinni sterkum bönd-
um, einkum æskustöðvunum í Borg-
arfírði.
Þorbjörn faðir Þórdísar lést árið
1942 og tók þá Sigurður sonur hans
við búskapnum í Neðranesi. Þórdís
ekkja Þorbjarnar lifði mann sinn í
um það bil 30 ár og dvaldist lengst
af þeim tíma í Neðranesi, en var þó
oft langdvölum á heimili dóttur
sinnar í Reykjavík. Þórdís sýndi
móður sinni afar mikla umhyggju
og ræktarsemi, svo og öðrum ætt-
ingjum. Bróðursynir hennar, Þor-
björn og Þórir, voru eiginlega eins
og hennar börn.
Þar kom að þau hjón létu girða
af stórt flæmi af örfoka melum syðst
í Neðraneslandi og hófust þar handa
um uppgræðslu. Áður en varði voru
melarnir orðnir að víðlendu og gras-
gefnu túni, og síðar kom til sögunn-
ar myndarleg tijárækt.
Þarna á bakka Hvítár reis sumar-
bústaðurinn þeirra, sem síðar hlaut
nafnið Hólaból. Eftir það dvöldust
þau þar í sveitakyrrðinni á sumrin
eftir því sem tækifæri gáfust til. Á
Hólabóli er ákaflega fallegt og mik-
ið útsýni, einkanlega ef gengið er
upp á Hörðuhólinn, sem nú er orðinn
umvafínn fögrum gróðri. í þessum
bústað höfum við hjónin setið mörg-
um stundum og notið elskulegrar
gestrisni, þegið ljúfar veitingar og
átt spaklegar viðræður við húsráð-
endur um flest milli himins og jarðar.
Það mun hafa verið um 1970 sem
við fórum fyrst í beijaferð með Guð-
mundi og Þórdísi. Eftir það urðu
beijaferðirnar okkar árlegt tilhlökk-
unarefni. Auk þess að afla gnægta
af girnilegum aðalblábeijum urðu
þær meiri háttar náttúruskoðunar-
og skemmtiferðir. Farið var vítt um
landið, í eitt skiptið fórum við t.d.
allan hringveginn auk margra útúr-
króka.
Heimili voru stofnuð í orlofshús-
um og þar eldaður og snæddur
veislukostur og skappað af eftir við-
burðaríka daga við notalegar sam-
ræður og spilamennsku.
Þetta voru góðar stundir, og ekki
er síður ástæða til að þakka sam-
verustundirnar á fallegu heimili
þeirra hjónanna að Selvogsgrunni
29, og hvarvetna þar sem fundum
hefur borið saman.
Þar kom fyrir nokkrum árum, að
heilsa þeirra Þórdísar og Guðmundar
tók að gefa sig. Bæði þurftu þau
að gangast undir stórar læknisað-
gerðir, sem gengu nærri þeim.
í dag kveðjum við Frigga frænda
okkar og góðan vin. Eftir stutta en
óvægna sjúkdómslegu fékk hann
hægt andlát að kvöldi dags hinn 13.
janúar sl. Endalokin komu ekki á
óvart en samt óraði okkur ekki fyrir
því þegar hann var lagður inn á
sjúkrahús skömmu fyrir jól að svo
stutt væri eftir sem raun bar vitni,
svo vel bar hann sig. Friggi hét
Friðgeir F. Axfjörð. Hann var fædd-
ur á Akureyri 9. febrúar 1930, son-
ur hjónanna Friðjóns S. Axfjörð
byggingameistara og Rannveigar
Jónatansdóttur sem bæði eru látin.
Friggi ólst upp við ástríki í for-
eldrahúsum á Akureyri ásamt Jónu
systur sinni. Snemma kom í ljós að
hann var miklum hæfíleikum gædd-
ur á sviði tónlistar og myndlistar.
Svo miklum, að hann lék á nánast
hvaða hljóðfæri sem var og það sem
hann lagði hönd á varð óhjákvæmi-
lega að listaverki. Aðeins 16 ára að
aldri hóf Friggi að leika á gítar í
danshljómsveitum á Akureyri og
þótti fádæma snjall. Hann hóf nám
í múraraiðn hjá föður sínum og lauk
sveinsprófí á tilskildum tíma. Eftir
múaranámið hóf hann _nám í Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands, enda
hafði hann hug á að leggja fyrir sig
myndmenntakennslu.
Guðmundi tókst að ná heilsu á
ný, en Þórdís bar eiginlega aldrei
sitt barr eftir uppskurðinn. Þessi
fallega kona tærðist upp smátt og
smátt, hverra ráða sem leitað var.
Enginn getur vitað nema sá sem
reynir, hver áraun það er að sæta
slíkum örlögum, hvort heldur sem
sínum eigin eða sinna nánustu.
Þórdís hafði góða og trausta skap-
gerð, var róleg og æðrulaus, og ég
veit að þessir eiginleikar hafa lagt
henni líkn með þraut, og sömuleiðis
Friggi kvæntist Amhildi Jónas-
dóttur frá Helgastöðum í Reykjadal
og settust þau að á Húsavík. Þau
hjónin eignuðust sjö böm, þau Mar-
íu, Friðjón, Steinunni, Friðgeir, Arn-
ald, Jónas Reyni og Hildigunni.
Friggi hafði nokkrum áram fyrir
hjónaband eignast dóttur, Rann-
veigu, sem býr á Ólafsfirði.
Amhildur lést úr sjúkdómi árið
1964. Fráfall hennar varð Frigga
nær óbærilegt og allt hans lífshlaup
síðan bar þess merki. Síðar gekk
Friggi að eiga Ölfu Hjaltalín frá
Akureyri en þau slitu samvistum
nokkrum árum síðar. Þau eignuðust
tvær dætur, þær Ölmu og Ingileifu.
Um mitt ár 1992 flutti Friggi til
Akureyrar og bjó þar síðustu mán-
uðina hjá systur sinni, móður okkar,
enda var mjög kært með þeim og
áhugamálin þau hin sörhu, tóniist
og myndlist.
Friggi talaði alla tíð við okkur
systkinin eins og fullorðið fólk allt
frá því að við vomm börn og tók
mark á því sem við sögðum ólíkt
því sem fullorðnir stundum gera.
Áhugi hans var ótakmarkaður þegar
athafnir okkar tengdust listsköpun
af einhveiju tagi.
Friggi var afkastamikill listamað-
ur þegar hann var að verki. Þrátt
fyrir erfiða lífsbaráttu birti ætíð upp
hjá honum og gekk hann þá til verka
af miklum krafti enda liggur eftir
EGIA
-röð ogregla
Margir litir margar stærðir.
Þessi vinsælu bréfabindTlast í öllum
helstu bókaverslunum landsins.
Múlalundur
Vinnustofa SÍBS
Símar: 628450 688420 688459
Fax 28819

\JH\llM
ÚTSALAN HAHN
I Barnafataverslanirnar
Lipurtá, Hólagarði,
Lipurtá, Eiðistorgi, Slaufan, Austurveri.
Minning
Friðgeir F. Axfjörð
Fæddur 9. febrúar 1930
Dáinn 13. janúar 1994
styrkur og umönnun eiginmanns
hennar.
Eins og Þórdís hafði alla tíð reynt
að stuðla að því að Guðmundur
gæti notið sín sem best, þannig var
hann nú reiðubúinn til að helga henni
allar stundir þegar hún þarfnaðist
mest. Mátti segja að hann viki varla
frá henni síðustu árin. Hann sá til
þess að hún gæti verið heima á heim-
ili þeirra þó hún væri orðin mikill
sjúklingur, og annaðist hana þar
fram undir það síðasta.
Okkur hefur orðið tíðhugsað til
hans þessa dagana. Við hjónin vott-
um honum og öðrum vandamönnum
Þórdísar einlæga samúð.
Gott er þreyttum að sofa. Hvíldu
í friði, vinkona. Hafðu heila þökk
fyrir öll okkar kynni.
Þórunn Eiríksdóttir.
Með þessum fáu og fátæklegu
orðum viljum við minnast Þórdísar
eða Dídíar, eins og hún var oftast
kölluð. í dag þegar við kveðjum
hana í hinsta sinn koma ljúfar minn-
ingar upp í hugann frá því að við
frænkumar áttum því láni að fagna
að dveljast á heimili þeirra hjóna.
Ekki er það orðum aukið að við litum
á þetta sem okkar annað heimili,
slíkt var viðmótið og dekrið við okk-
ur. Alltaf höfum við dáðst að því
hve Dídó okkar var myndarleg í öllu
sem hún tók sér fyrir hendur, eins
og heimili þeirra hjóna ber glöggt
vjtni um.
hann mikill fjöldi myndverka sem
bera hæfileikum hans fagurt vitni.
Tónlistin var honum hugleikin og
samdi hann fjölda laga þótt minna
bæri á þeirri iðju en myndlistinni sem
hann var, og verður, þekktastur fyr-
ir. Friggi var ljúfmenni og dreng-
lyndur að eðlisfari. Hann var tilfinn-
ingaríkur þótt ekki bæri hann það
á torg. Þrátt fyrir að mikið væri á
hann lagt og beiskja og biturð ríkti
í lífí hans á stundum, bar hann ekki
kala til nokkurs manns og honum
lá gott orð til allra. í gegnum tíðina
höfum við sannfærst um að hann
bar fleiri og þyngri krossa en marg-
ir samferðamanna hans en aldrei
kvartaði hann undan því í okkar
eyru. Tiygglyndi var áberandi í fari
hans og færði honum íjölda góðra
vina sem þótti vænt um hann og
sakna nú vinar í stað.
Við systkinin áttum margar góðar
stundir með Frigga og f ærum honum
hugheilar þakkir fyrir. Þessar stund-
ir lifa í minningunni um góðan vin
sem nú hefur kvatt þennan heim.
Við sendum frændsystkinum okk-
ar innilegar samúðarkveðjur nú þeg-
ar söknuður ríkir í hjörtum þeirra
og biðjum þeim velfarnaðar.
Systurdætur og -synir.
Á bóndadaginn
Stelpur, verum sætar og bjóöum körlunum í þorramat
t hádeginu á föstudaginn. Viö tökum vel á móti ykkur.
Betri stofan
í húsi Hlaðvarpans, Vesturgötu 3, s. 19055.
Þorramatur í hádeginu á þorranum, góöur kostur.
Veislueldhúsið
Smiðjuvegi 4a,
minnir á þorramat í trogum fyrir einstaklinga og hópa.
Þorramatur í trogi fyrir 10 manns eöa fleiri kr. 1.195,- á mann.
Alhliöa veisluþjónusta.
Gerum tilboð í veisluna þína, útvegum veislusali.
Hringið í síma 689696.