Morgunblaðið - 25.03.2000, Blaðsíða 4

4 D LAUGARDAGUR 25. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
YFIRGNÆFANDI meirihluti ís-
lenskra ungmenna fermist á fjór-
tánda aldursári en Ijóst er að
trúarhitinn sem að baki býr er
ákaflega mismikill. í bók sinni,
Merkisdagar á mannsævinni,
bendir Árni Björnsson þjóðhátta-
fræðingur á að athyglisvert sé
hvað fermingar hafi orðið mikill fé-
lagslegur viðburður á síðari hluta
20. aldar þótt engin bein skylda
eða nauður reki börn til að ferm-
ast. Þau öðlist engin ný réttindi
við ferminguna og skólaskyldu er
ekki lokið þá eins og áður var. Þau
verði heldur ekki sjálfráða á þeim
tímamótum, né heldur komist þau
út á vinnumarkaðinn. Mörg þeirra
virðist auk þess telja ferminguna
hégóma en fermist þó samt.
Arni vitnar í viðhorfskönnun
sem ungur bandarískur fræðimað-
ur, Koester að nafni, gerði meðal
íslenskra unglinga. Hann kenndi
vestfirskum börnum á fermingar-
aidri einn vetur um 1990 og kann-
aði síðan viðhorf fleiri íslenskra
unglinga til fermingar með skrif-
legum spurningum og studdist auk
þess við svör eldra fólks um sama
efni á þjóðháttadeild Þjóðminja-
safnsins. Arni segir að ekki verði
annað séð en að gestsauga Banda-
ríkjamannsins sé einkar glöggt og
fátt um misskilning eða oftúlkanir.
Niðurstöður hans séu meðal ann-
ars þær að ástæður flestra þeirra
barna sem ekki fermast af trúar-
legum sökum einum virðist einkum
vera af þrennum toga og verður
hér vitnað orðrétt í bók Arna:
Unglingurinn er
miðpunktur dagsins
„1. Fermingin er spennandi við-
burður og svalar vissri athyglis-
þörf. Unglingurinn er miðpunktur
dagsins í fjölskyldu sinni, allt
snýst um hann, allir óska honum
til hamingju. Þau eru að sýna sig
og sjá aðra. Athöfnin sjálf er
ákveðið sýningaratriði, engum má
fipast í kirkjunni, hvorki til munns,
handa né fóta. Enda þótt allir séu í
fermingarkyrtlum er mikið lagt í
ast sambærilegu atlæti og öðrum,
þá er langt frá því að það loforð
nái til fjölskyldunnar allrar þar
sem ýmsir geta beinlínis verið
andvígir slíku athæfi. Verslunar-
menn hafa að sjálfsögu stuðlað
mjög að síauknum fermingargjöf-
um með eggjandi auglýsingum
sem ganga næst sjálfri jólavertíð-
inni.
Ömmurnar
ósjaldan ýtnastar
3. Sumir unglinganna láta ferma
sig til að þóknast foreldrum sínum
en ekki síður öfum sínum og ömm-
um sem ósjaldan eru ýtnastar í
þessu efni. í staðinn telja börnin
sig að hálfu leyti tekin í tölu ful-
lorðinna og eiga meðal annars
meiri rétt á að taka þátt í sam-
kvæmislífinu en áður.“
Hér segir Arni komið að þeirri
spurningu hvers vegna flestir for-
eldrar vilji láta börn sín fermast
án þess að mikil trúarsannfæring
liggi endilega að baki og þótt fjöl-
skyldan sé að jafnaði ekki sérlega
kirkjurækin. „Meginástæðan virð-
ist blátt áfram vera fylgi við ríkj-
andi siði og venjur. Fermingin er
gamall þjóðarsiður. Þótt margir
séu afskiptalitlir um þjóðkirkjuna
eru þeir engan veginn svo andvígir
henni að þeim finnist taka því að
brjóta gegn þessari hefð og ergja
með því einhverja ættingja og
jafnvel barnið sjálft sem ef til vill
gæti talið sig skilið útundan.
Fermingin er ekki síður ómeð-
vituð viðleitni foreldra til að sanna
sjálfa sig sem fullgilda aðila í sam-
félaginu, Undirbúningur fermingar
tekur margar vikur, jafnvel mán-
uði, og lendir oftast mest á móður-
inni. A líkan hátt og foreldrar og
guðfeðgin staðfestu áður skírnina
með nærveru sinni við ferminguna
sýna foreldrar nútímans allri ætt-
inni og öðrum gestum ábyrgð sína
gagnvart unglingnum með því
hvernig hann er gerður úr garði í
útliti og klæðaburði við athöfnina,
með fermingarveislunni og öðru
tilstandi kringum þessa athöfn.“
Altarisgangan undirbúin.
Félagsleg þörf,
gjafir og þrýstingur
frá fjölskyldu
það sem sést: hárgreiðslu, andlits-
og handsnyrtingu og skófatnað.
Sérstök ljósmynd af fermingar-
barninu er oftast tekin á undan at-
höfninni í kirkjunni eða eftir hana. legu máli, sem og föt þau sem
í huga þeirra er fermingin „sögu- unglingar fá af sama tilefni. Enda
legur atburður". þótt margir foreldrar heiti þeim
2. Fermingargjafir skipta veru- börnum sínum sem ekki vilja ferm-
Munnþurrkubrot
SUMIR telja að eitt af því
skemmtilegasta við undirbúning
matarveislu sé að leggja á
veisluborðið.
Fallegur dúkur, borðbúnaður
og glös geta gert mikið fyrir
veisluborðið, en margir eru á því
að aðrar skreytingar eigi að
vera í lágmarki.
Fallegar munnþurrkur geta
líka gefið veisluborðinu líflegan
svip, ekki síst ef þær eru í
skemmtilegum brotum.
Hér gefur að líta fjórar hug-
myndir að munnþurrkubrotum
og nefnast þær báturinn, foss-
inn. sólhlífin og tvílita svalan.
A árum áður var servíettu-
söfnun vinsælt tómstundagam-
an, einkum hjá stúlkum.
Alexander Kirchner fermist í Háteigskirkju
Á von á
skemmtileg-
um en erfiö-
um degi
ALEXANDER Kirchner, sem er 13 ára nemi í Hlíðaskóla,
hlakkar til fermingarinnar og á von á því að dagurinn
verði skemmtilegur en um leið svolítið erfiður. Hann
fermist í Háteigskirkju hinn þrettánda apríl nk. eftir há-
degi og hefur gengið til prests í vetur hjá séra Helgu
Soffíu Konráðsdóttur.
Þegar Alexander er inntur eftir því hvað fram fari í
fermingarfræðslunni segir hann að þar sé fjallað um lífið
ogtilveruna. „Til dæmis erijallað um það hvað gerist
þegar við deyjum," útskýrir hann og lætur vel af ferm-
ingarfræðslunni. Aðspurður kveðst hann trúa á Guð og
segist alltaf hafa langað til að fermast. „Ég lít svo á að
ég sé með því að fermast að staðfesta trú mína,“ segir
hann.
Mamma sér um veisiuna
Þegar Alexander er spurður um hvort haldin verði
veisla að lokinni athöfninni í kirkjunni segir hann svo
vera. Hann kveðst þó lítið vera inni í þeim undirbúningi,
enda sjái móðir hans alfarið um veisluna, en viti þó að
það verði matur um kvöldið fyrir nánustu aðstandendur.
Alexander kveðst ekki vera búinn að kaupa ferming-
arfötin en til stendur að bæta úr því sem fyrst. Hann hef-
ur ákveðnar skoðanir í þeim efnum og segist ætla að
kaupa sér fjólublá jakkaföt og svarta skyrtu hjá verslun-
inni Kormáki og Skildi. „Mér hefur alltaf líkað að vera í
öðruvísi fötum en hinir,“ segir hann og kveður flesta fé-
laga sína kaupa fermingarfötin hjá versluninni Sautján
eða í „einhverri herrafatabúð", eins og hann orðar það.
Spurður um fermingargjafir segir hann sjónvarp og
hljómflutningstæki vera efst á óskalistanum sem og
skrifborö og peninga.
En á hann von á skemmtilegum fermíngardegi? „Já,
ég á von á þvi að hann verði skemmtilegur en um leið
svolítið erfiður." Þegar hann er beðlnn um að útskýra
nánar hvað hann eigi víð með því að dagurinn geti orðið
erfiður segir hann að þá muni gefast lítill tími til annars
en undirbúnings dagsins og fermingarinnar sjálfrar. Það
getí þó orðið erfiðara fyrir þá sem fermast fyrir hádegi,
þvi þeir þurfi að vakna eldsnemma til þess að taka sig
til og fara í myndatöku fyrir athöfnina. En hvað um það;
Atexander segir að lokum að hann „hlakki ofsalega til
fermingardagsins," og á ekki von á öðru en að hann
muni takast vel.