Morgunblaðið - 01.04.2008, Blaðsíða 4

4 ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Sigrúnu Ásmundsdóttur
sia@mbl.is
„ÉG SPYR á móti, hvernig er þetta
ekki hægt?“ svarar Þórarinn Æv-
arsson, framkvæmdastjóri IKEA,
þegar hann er spurður hvernig fyr-
irtækið ætli að
fara að því að
standa við loforð
um verðöryggi
en verð í vöru-
lista IKEA frá
því í ágúst 2007
mun ekki breyt-
ast þrátt fyrir
gengisfall krón-
unnar.
Hann segir
flesta markaði vera með stöðugt
gengi en Íslendingar búi við óstöð-
ugt gengi. „Við hjá IKEA leggj-
umst í smávinnu á hverju vori þeg-
ar við reiknum út hvert við höldum
að gengið verði. Við reynum að
reikna út eitthvert miðgengi, hvað
sé líklegt. Frá því í ágúst í fyrra
hefur evran verið veikari og krónan
sterkari en við áttum von á,“ segir
Þórarinn og bætir við að hið sama
eigi við um fjöldamörg önnur fyr-
irtæki í innflutningi. „Á meðan
krónan var sterk nutum við þess
með meiri framlegð. Núna hallar
aðeins á og þá þurfum við bara að
bíta á jaxlinn og kyngja því.“
Hann segir að vegna sterks
gengis krónunnar hafi framlegðin
hjá IKEA verið meiri en búist var
við á fyrri hluta tímabilsins og svo
hljóti einnig að vera um fleiri fyr-
irtæki. „Nú, svo er það þannig að
við erum með framvirka samninga
og erum búnir að tryggja okkur
gengið í ákveðinni tölu. Hið sama á
við um mjög mörg fyrirtæki í inn-
flutningi sem hafa gert framvirka
samninga; hafa keypt evrur eða
dollara eða hvaða gjaldmiðil það er
sem þau nota,“ segir hann og að
IKEA sé þannig búið að tryggja
sig að ákveðnu marki. „Svo erum
við líka með risastóran lager, sem
aðrir eru vissulega með líka. Og við
erum með margra mánaða birgðir
af ákveðnum vöruliðum. Þar fyrir
utan er ég með helling af vöru niðri
á kaja sem ég er búinn að tolla og
ég er ekkert einn um þetta,“ segir
hann með áherslu. „Það sem ég skil
ekki, þú spyrð hvernig er þetta
hægt og ég spyr á móti hvernig er
hægt að hækka, í sömu vikunni og
gengið fellur, vöruna um 30%? Það
finnst mér miklu meira spurning-
armerki.“
Mun fleiri fyrirtæki gætu
haldið verðinu óbreyttu
Þórarinn telur mjög líklegt að
miklu fleiri fyrirtæki en IKEA
gætu haldið óbreyttu verði og að
engin ástæða sé til að hækka strax.
„Það á aldrei að vera fyrsta ráð-
stöfun hjá neinu fyrirtæki að
hækka verðið,“ segir hann.
Til lengri tíma litið býst Þór-
arinn ekki við að IKEA muni tapa
á því að hækka ekki verðið strax,
þvert á móti telur hann að aukinn
hagnaður verði hjá fyrirtækinu.
„Menn eru búnir að koma fram í
fjölmiðlum og gaspra um að þeir
þurfi að hækka verðið um 20-30%.
Við ætlum hins vegar ekkert að
hækka. Þetta mun, held ég, skila
sér í aukinni sölu hjá okkur, sem
við erum reyndar þegar farin að
sjá. Og það má vel vera að ég hagn-
ist minna af hverjum þúsundkalli
sem ég sel. En kakan bara stækkar
og ég held að ég muni koma út í
plús eða á svipuðu róli þegar upp
er staðið.“
Þórarinn ítrekar að engin ástæða
sé til að hækka verð strax og tekur
dæmi til að útskýra innkaupsverð
og útsöluverð. „Eins og umræðan
er á matvörumarkaði, krónan fellur
um 30%, þá er náttúrlega úti á túni
að hækka vöruna um annað eins.
Innkaupsverð seldra vara er bara
brot af útsöluverðinu og sem dæmi
er matvara sem keypt er inn á 100
kr. og seld á 500 kr. Jú, jú, krónan
fellur um 30% og þá er innkaups-
verðið komið í 130 kr.! Þá er að
sjálfsögðu engin ástæða til að selja
þessa vöru á 800-900 krónur!“
Þórarinn segist verða að taka
undir með stjórnmálamönnum og
verkalýðsforystunni í gagnrýni á
kollega sína. „Mér finnst engin
ástæða til að hækka verðið svona
hratt. Það má ekki velta öllu beint
út í verðlagið. Íslenski neytandinn
er bara því miður vanur því að láta
valta yfir sig og menn hafa gengið
á lagið með það. Þetta myndi aldrei
gerast í öðrum löndum en á Ís-
landi.“
Framkvæmdastjóri IKEA gagnrýnir innflytjendur fyrir að velta hækkunum beint út í verðlagið
„Engin ástæða til að hækka strax“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hækkar ekki Verð skv. vörulista
IKEA frá því í ágúst 2007 mun
haldast óbreytt út tímabilið.
Þórarinn
Ævarsson
MARSMÁNUÐUR var 0,3 stigum yf-
ir meðallagi í Reykjavík, miðað við töl-
ur í gær. Meðalhiti í Reykjavík er 0,4
stig, en var í mars 0,7. Trausti Jóns-
son, veðurfræðingur á Veðurstofu Ís-
lands, segir þó að tölur geti eitthvað
breyst eftir daginn í dag. Mánuðurinn
er kaldasti mars síðan árið 2002. Á
Akureyri var gráðan –1,5, 0,3 gráðum
undir meðallagi. Þar hefur ekki verið
kaldara í mars síðan 2002.
Í Vestmannaeyjum er hitastigið í
meðallagi og í Bolungarvík 0,5 yfir
meðallagi. Á Dalatanga er hitinn ná-
lægt meðallagi. Trausti segir tölurnar
ekki breytast mikið þó að einn dagur
standi út af, en í gær var hlýrra en
verið hefur að undanförnu.
Trausti segir að ekki sé spáð nein-
um hlýindum á næstunni. „Þetta er þó
enginn kuldi, þannig séð.“
Lítill snjór er á landinu, mest 68
sentímetrar í Fljótum. Enn er einhver
snjór í Vestmannaeyjum og sums
staðar á Suðausturlandi. Á Vest-
urlandi er meira og minna autt.
Kaldasti
mars síðan
árið 2002
0,3 stigum yfir meðal-
lagi í Reykjavík
SÉRA Gunnar Gíslason,
prófastur og prestur í
Glaumbæ, lést á Heil-
brigðisstofnun Sauðár-
króks mánudaginn 31.
mars á 94. aldursári.
Hann fæddist á Seyðis-
firði 5. apríl 1914. For-
eldrar hans voru Gísli
Jónsson, kaupfélags-
stjóri og verslunarmað-
ur og Margrét Arnórs-
dóttir húsfreyja.
Sr. Gunnar lauk guð-
fræðiprófi frá Háskóla
Íslands árið 1943 og
vígðist sama ár sóknar-
prestur að Glaumbæ í Skagafirði.
Hann var skipaður prófastur í Skaga-
fjarðarprófastsdæmi árið 1977. Sr.
Gunnar stundaði búrekstur í
Glaumbæ samhliða prestsskap. Hon-
um var veitt lausn frá embætti pró-
fasts og sóknarprests Glaumbæjar-
prestakalls 1982, en þjónaði áfram
Barðssókn í Fljótum til 1984.
Snemma varð sr.Gunnar áhuga-
maður um stjórnmál. Hann var í
stúdentaráði Háskóla Íslands 1939-
40 og formaður Vöku 1940-41. Hann
var varaþingmaður Skagfirðinga fyr-
ir Sjálfstæðisflokkinn frá 1954-56, sat
á Alþingi um skeið árin 1955 og 1957
og var þingmaður
Norðurlandskjördæm-
is vestra 1959-1974.
Hann sat á Allsherj-
arþingi Sameinuðu
þjóðanna 1965 og í
bankaráði Búnaðar-
banka Íslands frá
1969-85.
Sr. Gunnar gegndi
fjölda trúnaðarstarfa í
Skagafirði. M.a. sat
hann í hreppsnefnd
Seyluhrepps frá 1946-
86, var sýslunefndar-
maður 1984-1988, í
stjórn Varmahlíðar frá
1947-73 og í stjórn Skógræktarfélags
Skagfirðinga 1947-81.
Sr. Gunnar var í stjórn Byggða-
safns Skagfirðinga í Glaumbæ frá
1948-86 og formaður Karlakórsins
Heimis í tíu ár á árunum 1954-65.
Eiginkona sr. Gunnars var Ragn-
heiður Margrét Ólafsdóttir, safnvörð-
ur við Byggðasafnið í Glaumbæ. Þau
fluttu frá Glaumbæ árið 1983 og
bjuggu síðustu árin í Varmahlíð.
Ragnheiður lést árið 1999. Þau eign-
uðust sex börn. Elsti sonurinn, Stefán
Ragnar, lést árið 1996, en hin eru
Gunnar, Ólafur, Arnór, Margrét og
Gísli.
Andlát
Gunnar Gíslason
FJÖLDI fyrirtækja þurfti að loka
vegna rafmagnsleysis sem varði
lungann úr síðdeginu í gær í Mos-
fellsbæ, Kjalarnesi, hluta Grafar-
vogs og í Grafarholti í norðaustur-
hluta Reykjavíkur.
Rafmagnið fór af um hádegi og var
ekki að fullu komið á fyrr en á
fimmta tímanum. Margir viðskipta-
vinir þurftu því frá að hverfa víða og
má gera ráð fyrir að einhver fyrir-
tæki hafi orðið fyrir fjárhagstjóni
þar sem bilunin reyndist ansi löng og
mjög óheppileg fyrir marga, en um
tuttugu ár eru síðan rafmagnsleysi
hefur staðið jafn lengi yfir á höfuð-
borgarsvæðinu og í gær.
Ekki hægt að tengja framhjá
biluninni vegna viðhalds
Rafmagnið fór af um hádegisbilið
þegar bilun varð á aðalæð háspennu
við Spöngina, en við það kom mikið
högg inn á kerfið sem varð til þess að
Nesjavallalínu sló út. Svo óheppilega
vildi til að ekki var hægt að tengja
framhjá biluninni því verið var að
vinna að viðhaldi á háspennustreng
frá Geithálsi að tengivirkinu í Korpu
á sama tíma.
Komist var fyrir bilunina laust
fyrir klukkan fimm í dag, en sam-
kvæmt upplýsingum frá Orkuveitu
Reykjavíkur eru um tuttugu ár síðan
rafmagnsleysi hefur varað í jafn
langan tíma og þetta. Á fjórða tug
þúsunda íbúa og fjöldi fyrirtækja er
á því svæði sem varð fyrir barðinu á
biluninni.
Rafmagnsleysi í
nær fimm stundir
Hefur ekki verið svo langvinnt í 20 ár
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Eftir Bjarna Ólafsson
bjarni@mbl.is
EINN þeirra erlendu fjármálamanna sem
hagnast hafa á veikingu íslensku krónunnar
stærði sig af því árið 2006 að hann vildi láta
minnast sín sem mannsins sem gerði Ísland
gjaldþrota.
Hugh Hendry, yfirmaður fjárfestingasviðs
hjá breska vogunarsjóðsfyrirtækinu Eclectica
Asset Management, sagði þetta m.a. í viðtali
við breska blaðið Times þann 8. júlí 2006.
Einn sjóða Eclectica, The Eclectica Fund
(TEF), er sjóður sem fjárfestir í hlutabréfum
og gjaldmiðlum, hvort heldur sem er með hefð-
bundinni fjárfestingu eða svokölluðum skort-
stöðum, sem fela það í sér að fjárfestir veðjar á
að viðkomandi hlutabréf eða gjaldmiðill falli í
verði. Alls nema eignir í umsýslu TEF tæpum
160 milljónum evra (andvirði um 19,1 milljarðs
króna á núvirði) og er því töluvert stærri en
meðal-vogunarsjóðurinn, þótt ekki sé hann í
hópi hinna stærstu.
Vísar til George Soros
Í yfirliti yfir stöðu sjóðsins í febrúarmánuði
kemur fram að um 10% af fjárfestingum sjóðs-
ins í gjaldeyri er skortstaða í íslensku krón-
unni, en ekki er gefið upp nákvæmlega hve
staðan er stór. Miðað við það hver þróunin hef-
ur verið á gengi krónunnar í marsmánuði má
því leiða að því líkur að TEF hafi hagnast
myndarlega á því að veðja á fall krónunnar.
Í viðtalinu er Hendry sagður geta virst sjálf-
umglaður eins og þegar hann segir: „Ég vil
verða þekktur sem maðurinn sem gerði Ísland
gjaldþrota“ en hann var þegar árið 2006 með
umtalsverðar skortstöður í íslensku krónunni.
Vísaði Hendry með orðum sínum til banda-
ríska auðjöfursins George Soros, sem frægur
er, eða alræmdur, fyrir að hafa auðgast gríð-
arlega á, og stuðlað að, falli breska pundsins
árið 1992, en breska ríkisstjórnin neyddist í
kjölfarið til að draga pundið úr myntsamstarfi
Evrópusambandsríkja.
Hendry gengst upp í ímynd sinni sem sér-
vitringur og í viðtalinu við Times líkir hann sér
við Jóhönnu af Örk og segir oftar en einu sinni
að hann heyri raddir sem stýri fjárfestingum
sínum.
Vildi gera Ís-
land gjaldþrota
Heyrir raddir Hendry, til hægri á myndinni, segist heyra raddir sem stýri fjárfestingum hans.
Hugh Hendry hefur hagnast á falli krónunnar