Morgunblaðið - 01.04.2008, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 2008 23
FRÉTTASKÝRING
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Harkalegar deilur Bar-acks Obama og HillaryClinton eru farnar aðvalda ugg í demókrata-
flokknum um að sigur í forseta-
kosningunum renni þeim úr greip-
um, John McCain verði næsti
húsbóndinn í Hvíta húsinu. Vafa-
laust er lítil alvara á bak við til-
lögur um að fá Al Gore, fyrrverandi
varaforseta, til að verða forsetaefni
sem þorri flokksmanna gæti sætt
sig við. En það segir sitt að máls-
metandi fólk skuli ýja að þessari
lausn sem ætti sér engin fordæmi á
síðari tímum.
Ný Gallup-könnun sýnir að
McCain hefur hagnast vel á inn-
byrðis skítkasti demókrata. Hann
birtist nú mörgum landsmönnum
sem hinn trausti og ábyrgi faðir
sem geti sameinað fremur en
sundrað. Um 67% landsmanna
segjast treysta honum vel, 62%
treysta hins vegar Obama og að-
eins 53% Clinton. Í annarri Gallup-
könnun koma fram teikn um klofn-
ing í röðum demókrata: 28% stuðn-
ingsmanna Clinton segjast fremur
munu kjósa McCain en Obama
verði hinn síðarnefndi forsetaefni
og 19% manna Obama munu taka
repúblikanann fram yfir Clinton.
Segja þeir núna. Hér skal minnt
á að við svipaðar aðstæður hefur
heiftin oft verið mikil innan flokk-
anna í prófkjörsbaráttu. En þegar
forsetaframbjóðandinn er loks til-
nefndur slíðra menn sverðin og
sameinast á ný, margir ákaflega
móðir en flestir lítt sárir. Að einu
leyti stendur McCain auk þess illa,
hann hefur ennþá mun minna fé til
umráða í kosningabaráttu sinni en
demókratar. Ríku repúblikanarnir,
sem studdu Bush svo ákaft á sínum
tíma, eru ekki enn búnir að taka
upp pyngjuna. Óvíst er líka að upp-
reisnarmaðurinn McCain sé búinn
að vinna hug og hjarta þeirra
flokksmanna sem ávallt hafa haft
andúð á honum, t.d. heittrúar-
manna í suðrinu og hagsmunaafla í
stórfyrirtækjum.
Óspennandi neyðarhjálp
Annað sem ekki má gleyma er
áhuginn sem deilurnar vekja. Póli-
tíkusar eiga oft erfitt með að ná
eyrum almennra Bandaríkjamanna
en slagur Obama og Clinton hefur
orðið til að virkja marga sem ella
hefðu verið áhugalausir. Þetta gæti
á endanum nýst demókrötum eftir
flokksþingið í lok ágúst.
Er Al Gore ferskur og spennandi
kostur? Hætt er við að þær millj-
ónir ungra Bandaríkjamanna sem
fylkja sér nú um Obama þættu illa
sviknar. Gore er alræmdur betriviti
og oft lýst sem hálfgerðum spýtu-
karli, hann hefur ávallt átt erfitt
með að ná almenningshylli vestra.
„Demókratar gera alltaf þau
mistök að tilnefna menn sem vita
allt sem hægt er að vita um stjórn-
mál. Ég kynnti bæði Al Gore og
John Kerry á fundum þeirra. Þeir
vissu allt um stefnumálin en náðu
ekki sambandi við fólk. Enginn
verður forseti ef almenningi líkar
ekki við hann,“ sagði Jay Rocke-
feller, öldungadeildarþingmaður
frá Vestur-Virginíu, þegar hann
kynnti Obama á fundi fyrir rúmri
viku.
Átökin harðna stöðugt milli
demókratanna tveggja og nýlega
stundi einn liðsmanna Obama og
sagði að baráttan væri farin að
minna á langdregið gíslatökumál,
slagurinn gæti haldið áfram í mán-
uð í viðbót, jafnvel sex vikur.
Clinton neitar staðfastlega að
gefast upp þótt nær öruggt sé að
þegar til flokksþings kemur verði
keppinauturinn með fleiri fulltrúa á
sínu bandi. Hún telur sig geta lag-
að stöðuna og hefur m.a. í huga
kannanir sem gefa til kynna að hún
muni hafa betur í Pennsylvaníu 22.
apríl en þar eru 158 þingfulltrúar í
boði. En líklegt er að henni mistak-
ist að fá breytt ákvörðun um að
fulltrúar Flórída og Michigan fái
ekki atkvæðisrétt vegna brota á
reglum um tímasetningu forkosn-
inga.
„Ég hef alls ekki í huga að hætta
fyrr en við höfum lokið því sem við
hófum og fyrr en við sjáum hvað
gerist í næstu 10 kosningum og
fyrr en við finnum lausn á málum
Flórída og Michigan,“ sagði Clint-
on í viðtali við The Washington
Post á sunnudag. Obama segist
sammála Clinton um að hún geti
haldið baráttunni áfram eins lengi
og hún vilji. „Hún er kraftmikill og
ákaflega hæfur keppinautur og er
augljóslega sannfærð um að hún
verði besta forsetaefnið og besti
forsetinn,“ sagði hann um helgina.
Haldið í vonina
Clinton gerir sér enn vonir um að
nær 800 svonefndir ofurfulltrúar,
frammámenn sem hafa atkvæð-
isrétt á flokksþingi vegna stöðu
sinnar, muni að lokum snúast á
sveif með reyndum stjórnmála-
manni sem þeir þekkja fremur en
Obama. Vandinn er að þeir vilja
líka að forsetaefnið sigri í haust. Og
síðustu kannanir gefa Obama 52%
stuðning meðal demókrata á lands-
vísu, Clinton aðeins 42%. Hug-
myndir eru nú uppi um að ofurfull-
trúarnir haldi fund um miðjan júní
og reyni þar að ná samkomulagi
um að tryggja öðrum frambjóðand-
anum tilnefninguna. Þannig verði
komist hjá því að niðurstaðan drag-
ist fram að flokksþinginu.
Blóði drifið faðm-
lag á flokksþingi?
Slag demókrata líkt við langdregið „gíslatökumál“
Reuters
Styðjið mig! Hillary Clinton, öldungadeildarþingmaður demókrata frá New York og forsetaframbjóðandi,
flytur ræðu á kosningafundi í borginni Hammond í sambandsríkinu Indíana.
Í HNOTSKURN
»Al Gore stendur nú á sex-tugu, hann hlaut í fyrra frið-
arverðlaun Nóbels fyrir baráttu
sína gegn hlýnun loftslags og
getur státað af því að hafa fengið
hálfa milljón atkvæða fram yfir
Bush árið 2000 þótt hann næði
ekki meirihluta kjörmanna.
»Milljónir áður óbundinnahafa nú látið skrá sig sem
demókrata og sums staðar hefur
kjörsóknin slegið öll met.
»Sem dæmi um atburði semhafa gert slaginn grimman
er nefnt að Clinton hafi eitt sinn
sagt að Obama væri „kristinn, ég
veit ekki betur“. Með fyrirvar-
anum var hún sögð reyna að
læða inn hjá kjósendum að
Obama væri múslími.
Reuters
Gaman! Barack Obama á kosn-
ingafundi í Charlotte í N-Karólínu.
eru metnar þannig: rannsóknin er unn-
næst er handrit að vísindagrein unnið;
greinin send til birtingar og í kjölfar
r hún send til annarra vísindamanna og
etin af þeim. Það ræðst síðan af því
u merk eða góð hún er talin, í hversu
ða virtu vísindatímariti greinin fæst
g slík ákvörðun markast af niður-
m vísindamanna sem eru að vinna á
viði og höfundur eða höfundar rann-
rinnar.
höfum birt meira en nokkur háskóli í
num um erfðafræði; við höfum birt
um erfðafræði og arfgengi sjúkdóma
Norðurlöndin til samans, meira að
meira en öll Evrópa samanlagt. Við höf-
tra orðspor en nokkur háskóli eða
r önnur stofnun á sviði mannerfða-
í öllum heiminum. Við höfum þannig
það eina raunhæfa mat sem er til.
t Stefán Hjörleifsson til þess að fjöl-
á Íslandi setji saman aðferð til þess að
ísindi og gæði þeirra, sem er betri að-
n sú sem ég var að lýsa? Ég bara spyr,“
Kári.
i segir að sér þyki það afskaplega
ileg afstaða sem fram komi í viðtalinu
fán, að þekking geti verið slæm og að
ti verið vont fyrir okkur að vita um eðli
ma.
ð þessu er Stefán raunverulega að gefa
að það gæti verið betra fyrir okkur að
áfræði og ég er ekki viss um að Stefán
ugsað þetta alveg til enda. Ég held að
sé afskaplega prúður og ágætur pilt-
þetta er vanhugsað hjá honum,“ segir
á vissan hátt skyldu minni
essi prúði og ágæti piltur ekki bróð-
ur þinn?
a setur hljóðan í fyrsta og eina skiptið í
inu. Segir svo: „Ástæðan fyrir því að
ypti Stefáni inn í fyrirtækið er jú ein-
ú, að hann er bróðursonur minn. Í dag
mast ég mín fyrir að hafa hleypt honum
inn, vegna þess að ég hef valdið því
em hér vinnur töluverðum leiðindum
ví að gera það og brást þannig skyldu
sem forstjóri þessa fyrirtækis á vissan
Ég hleypti skyldmenni mínu hér inn,
ekk svo hér um á skítugum skónum.
tók viðtöl við starfsmenn vegna rann-
r sinnar og vitnar svo í dagblaðsviðtali í
ðtöl. Slík framkoma er gjörsamlega fyr-
an allar hellur.“
rtu með þessu að segja að þetta viðtal í
unblaðinu og þær upplýsingar sem Stef-
án veitir þar, muni hafa eftirmála í för með
sér?
„Ég mun benda Vísindasiðanefnd, Per-
sónuvernd, Háskólanum í Bergen og Háskóla
Íslands á það, að þessi rannsókn hafi verið
gerð án þess að fyrir þátttakendur hafi verið
lagt upplýst samþykki.“
– En kynntir þú þér það ekki, að Stefán
hefði uppfyllt öll lagaskilyrði, áður en þú opn-
aðir fyrirtækið fyrir honum?
„Mitt hlutverk er ekki að hafa sérstakt eft-
irlit með slíkum rannsóknum. Það hvarflaði
ekki einu sinni að mér að hann færi ekki eftir
reglum samfélagsins í þessum efnum. Ég við-
urkenni nú, að það var barnaskapur af minni
hálfu, sem ég ber ábyrgð á.“
Kári segir að að óskin um að til staðar sé
hásprengd siðfræðileg umræða, á því stigi,
þegar ný þekking er að verða til, sé útópísk.
„Það hefur alltaf verið þannig, að þegar við
erum að uppgötva eitthvað og vinna við upp-
götvanir á hlutum, þá stöndum við klofvega á
milli sem er þekkt og þess sem er óþekkt. Hið
óþekkta veldur alltaf smáugg, en við því er
ekkert að segja eða gera og djúp siðfræðileg
umræða mun þar engu um breyta.
Staðreyndin er hins vegar sú, að fólk sem
er veikt og á við erfiða sjúkdóma að stríða og
skyldmenni þess fólks hefur nákvæmlega
engan áhuga á siðfræði og persónuvernd.
Þetta fólk vill auðvitað að þeir sem fram-
kvæma rannsóknirnar hafi sem greiðastan
aðgang að upplýsingum, í þeirri von að lækn-
ing finnist við meinum þeirra. Forsendur hins
vestræna samfélags almennt eru þær, að
þekkingin opni þann möguleika, að hægt sé
að nýta hana til góðs. Það eru okkar for-
sendur,“ segir Kári Stefánsson að lokum.
vega milli
g óþekkta
Morgunblaðið/Kristinn
Stefáns Hjörleifssonar og fullyrðir að hann hafi brotið lög.
Í HNOTSKURN
»Segir Stefán ekki hafa haft heimild tilþess að gera svona rannsókn án þess
að leggja fyrir þátttakendur upplýst sam-
þykki.
»Mun tilkynna Vísindasiðanefnd ogPersónuvernd að upplýst samþykki
hafi ekki legið fyrir.
»Ekki eitt einasta dæmi um það, að ís-lenskir fjölmiðlar hafi verið að hlaða
sérstöku lofi á þær rannsóknir sem ÍE
hefur unnið.
» ÍE hefur birt meira um erfðafræði ogarfgengi sjúkdóma en öll Norður-
löndin til samans, meira að segja meira
en öll Evrópa samanlagt.