Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Blaðsíða 23

Faxaflóa og með honum sex menn. í
þessu sama veðri fórst togarinn Gullfoss
undan Suðurlandi og með honum öll
skipshöfnin, nitján menn.
Þessar slysfarir voru bæði miklar og
hörmulegar, en urðu þó með líkum hætti
°g Islendingar höfðu vanist í baráttu
sinni við Ægi konung í aldanna rás.
Munu og flestir hafa litið svo á, að orsak-
>r þeirra væru „eðlilegar".
hjóðin hafði varla náð að átta sig á
slysaöldunni í janúar og febrúar 1941, er
fregnir bárust af enn válegri atburðum.
Að morgni þriðjudagsins 11. mars varð
h'nuveiðarinn Fróði frá Þingeyri fyrir árás
há þýskum kafbáti, en skipið var þá statt
úm 200 sjómílur suðaustur af Vest-
úiannaeyjum á leið til Bretlands. Fimm
skipverjar biðu bana í árásinni eða af
völdum hennar og fleiri særðust. Að á-
rásinni lokinni stakk kafbáturinn sér í
djúpið, en Fróði hélt til lands. Kom skip-
'ð til Vestmannaeyja hinn 13. mars með
þá fimm skipverja, sem enn voru á lífi,
°g til Reykjavíkur tveimur dögum síðar.
Síðar kom i ljós, að kafbáturinn sem réð-
rst á Fróða var skráður sem U 74 og var
stjórnandi hans Eitel-Friedrich Kentrat.
Miklum óhug sló á þjóðina þegar frétt-
>st af árásinni á Fróða, en nú varð
skammt stórra högga á milli. Minningar-
athöfn um skipverjana á Fróða fór fram í
Dómkirkjunni í Reykjavík 17. september.
A meðan á athöfninni stóð kom togarinn
Vörður til Reykjavikur frá Bretlandi.
Skipið hafði meðferðis björgunarfleka af
'ogaranum Reykjaborg, sem skipverjar
höfðu fundið á reki, og þótti sýnt af um-
TOerkjum á honum, að skotið hefði verið
á hann. Ekkert spurðist til Reykjaborgar,
en tveimur dögum eftir að Vörður kom
hl landsins fréttist, að tveir skipverjar af
skipinu væru á sjúkrahúsi í Skotlandi.
heir skýrðu frá því, að þýskur kafbátur
hefði ráðist á togarann að kvöldi 10.
TOars og sökkt honum. Með skipinu fór-
úst alls fjórtán menn.
Kafbáturinn, sem réðist að Reykjaborg,
var U 352 og gekk undir nafninu „Rauði
djöfullinn'1. Honum stýrði Erich Topp,
einn frægasti og harðsvíraðasti kafbáts-
foringi þýska flotans. Hann sökkti alls 36
skipum á stríðsárunum og herma sögur
að hann hafi talið Reykjaborg vera breskt
ehirlitsskip. Hann byrjaði á því að skjóta
að togaranum tundurskeyti, en er það
geigaði reyndi hann að bana allri áhöfn-
TOni með mikilli vélbyssuskothríð, sem
TO.a. var beint að björgunarbátum. Báðir
hljóta þeir Erich Topp og Kentrat, stjórn-
andi U 74, að hafa verið einstakir óþokk-
ar- beir létu sér ekki nægja að sökkva
skipum, svo sent tíðkaðist í sjóhernaði,
heldur lögðu þeir sig fram um að murka
hfið úr varnarlausum sjómönnum, einnig
þeim sem komust í lífbáta og á fleka. Er
erfitt að ímynda sér meiri fólskuverk á
hafi úp.
Þýskur U-bátur i höfn.
Sama dag og ráðist var á Reykjaborg,
lagði línuveiðarinn Pétursey af stað frá
Vestmannaeyjum til Englands með fisk.
Aldrei spurðist til skipsins eftir það og
var talið, að kafbátur hefði grandað því
en brú skipsins fannst á reki, sundur-
skotin. Með Pétursey fórust tíu menn og
höfðu þá alls 29 íslenskir sjómenn látið
lífið af völdunt styrjaldarinnar á aðeins
tveimur eða þremur dögum. Þar við
bættust svo þeir, sem fórust hér við land
í janúar og febrúar, og 6. mars drukkn-
uðu sex menn er tveir vélbátar fórust í
Vik í Mýrdal. Var tala sjómanna sem
farist höfðu frá áramótum þá kornin i 66.
Pjóðin var, sem vænta mátti, harmi
lostin yfir þessurn atburðum og margir
létu þung orð falla. I marshefti Ægis
skrifaði ritstjórinn, Lúðvík Kristjánsson,
grein, sem bar yfirskriftina „Við hvað
skirrist nú níðhöggur?“. Par sagði m.a.:
Fáum mun hafa runnið í hug, að
isl[enska] sjómannastéttin slyppi með
öllu ómeidd út úr þeim hildarleik, sem
nú er háður, cn engan mun hafa órað
fyrir, að jafn hrennnilega yrði á hana ráð-
ist og nú er raun á orðin. Eða nrun
nokkurn hafa grunað, að vopnlaus, ís-
lenzk fiskiskip yrðu skotin niður fyrir-
varalaust, án þess að áhöfnunr þeirra
væri gefinn kostur á að bjarga sér, eða á
sjómennina væri skolið eins og hermenn
í fremstu víglínu, og það jafnvel eftir að
Sjómannablaðið Víkingur - 23