Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Blaðsíða 39

Svo er keyrt af stað aftur „ til að
komast sem fyrst í hlýrri sjó og minna
frost“, skrifar Áki í skipsdagbókina.
Um nóttina og fram á næsta dag er
ekki hægt að sigla nema hæga ferð vegna
ísingar. En smám saman fer sjávarhitinn
að hækka og ísingin breytist í krapagerð.
Þetta eru góð tíðindi og í síðasta sinn eru
allir ræstir út til að brjóta klaka. Pað
gengur á með hryðjum og nokkuð hefur
dregið úr vindi. Áki grípur tækifærið og
lætur henda pokanum af bakbroðstroll-
inu um borð en hann hefur setið á aftur-
gálganum allan tímann og safnað á sig
ntiklum klaka og valdið slagsíðu á skip-
inu.
Gisli bátsmaður og Arngrímur loft-
skeytamaður fara saman upp á brúarþak-
ið. I’eir ætla að freista þess að koma skip-
inu í samband við umheiminn aftur. Nú
kemur sér vel að Arngrímur er ekki
nema 64 kíló. Gísli, sem er heljarmenni
og með þær stærstu lúkur sem félagar
hans hafa séð, læsir annarri krumlunni í
bakið á Arngrími og lyftir honum upp að
radarskerminum. Hina notar hann til að
halda sér því sjóinn hefur ekki lægt og
vindurinn blæs enn, þótt ekki sé með
sama krafti og fyrr. Hægt og bítandi
þumlungast þeir hringinn um hvítan
postulínshattinn og Arngrímur ber var-
lega af honum ísinn og tengir vír úr rad-
arnum í rekkverkið. Hann verður að
duga sem loftnet þangað til þeir komast í
land.
Bráðlega heyrast kunnugleg hljóð úr
loftskeytaklefanum. Viðgerðin hefur dug-
að til að koma þeim í samband við Gufu-
úesradíó. Argnrímur lætur vita af ferðum
þeirra. Tíðindunum er þegar komið
norður. Heyrst hefur frá Harðbaki. Hann
er á heimleið. Allir eru heilir um borð.
Eiginkonur og börn, mæður og feður,
unnustur og vinir taka gleði sína á ný.
Arngrímur loftskeytamaður veit það
ekki ennþá en foreldrar hans hafa unda-
farna daga liðið vítiskvalir vegna tveggja
sona sinn; sjómannsins um borð í Harð-
bak, sent enginn hefur heyrt frá í þrjá
sólarhringa, og Sigurðar sem leggur
stund á læknisfræði í Suður-Þýskalandi.
hlóðir piltanna, Brynhildur Kristinsdótt-
lr> er farin utan til að sitja við sjúkrabeð
Sigurðar sem liggur þungt haldinn eftir
að kviknaði í klæðnaði hans á grímu-
oalli. Sigurður andast fáeinum dögum
síðar.
heir eru aftur farnir að heyra í íslenska
Utvarpinu. Hásetarnir eru fluttir frammí
°g Kristján stýrimaður stendur stímvakt-
tna með háseta. Hringt er á fulla ferð.
Allan límann á meðan óveðrið geisaði
kir Áki aldrei í koju. Hann hafði staðið
v'ð opinn gluggann, rýnt út í sortann og
veðurhaminn og haldið skipinu upp í
ölduna. Kári Jóhannesson, fyrsti stýri-
rnaður, stóð vaktina með honum. En nú
er það versta afstaðið og örþreyttur skip-
stjórinn leggur sig, þó ekki átakalaust.
Fæturnir eru orðnir svo þrútnir að hann
kemst ekki hjálparlaust úr sjóstígvélun-
um. Aðalgeir vélstjóri verður að toga þau
af honum.
I loftskeytaklefanum er allt orðið með
venjubundnum hætti. Það eru aftur
komnar truflanir og suð í Pedersen-tæk-
in sem eru alltaf opin. Arngímur sefur
hjá tækjunum og um nætur vaknar hann
ekki nema kallað sé á Harðbak með
morsi eða tali. Önnur hljóð úr tækjunum
sefur hann af sér.
Karlarnir hlakka til að koma í land.
Peir raka sig og sumir fara í sturtu en
slíkur munaður er aldrei leyfður fyrr en á
heimleið, ef þá á annað borð finnst enn-
þá deigur dropi t vantstönkum skipsins.
Pað verður að fara vel með vatnið. „Fáir
hafa þó nýtt vatnið betur en Tannhvala
Jón,“ rifjar Jón kokkur upp. „Einu sinni
vorum við á saltfiskveiðum og Jón, sem
þá var kokkur, hreykti sér af því að þetta
væri fimmti dagurinn sem hann notaði
sama vatnið í uppvaskið.“
Hlátraskðll kveða við og fleiri sögur
eru sagðar. Það er létt yfir körlunum sem
er þó aðeins á yfirborðinu. Peir reyna að
ýta til hliðar óþægilegum hugsunum urn
lífsháska og dauða en þögnin sem hvílir
yfir Júlí kveikir hjá þeim beyg. Sumir
þeirra eru strax byrjaðir að þrýsta þess-
um erfiðu febrúardögum djúpt niður í
undirmeðvitundina.
Svo koma skilaboð frá útgerðinni í
landi. Þeim er uppálagt að halda til veiða
og koma ekki að bryggju fyrr en á mánu-
daginn en mánudagar eru venjubundnir
löndunardagar Harðbaks. Arngrímur
skrifar skeytið á blað og skundar með
það til Áka. Það kemur stór munntota á
skipstjórann. Honum fellur þetta ekki.
„En ég hefði haldið áfram ef það hefði
verið hægt en staðreyndin var sú að skip-
ið var ekki veiðihæft og það tók nokkra
daga í landi að gera það klárt á miðin aft-
ur.“
Skeytið er hengt upp á töflu í matsaln-
um og Áki lætur þau boð út ganga að
ekki skuli hreyft við veiðarfærum eða
öðru. Það er einfaldlega ekki til neins.
Skipið skal leggjast að bryggju með sama
viðbúnaði og þeir tókust á við óveðrið. Á
íslandsmiðum er hið versta veður en sjó-
mennirnir á Harðbak taka varla eftir því.
Þeir hafa verið heimtir úr helju.
Aðfararnótt sunnudagsins 15. febrúar
siglir Harðbakur eftir vitum og ratsjá inn
Eyjafjörð. Það er allhvasst og hríðar-
haglandi. Laust fyrir níu urn morguninn
er búið að binda skipið við nýju Togara-
bryggjuna á Oddeyri. Á bátaþilfarinu eru
seinustu klakarnir af Nýfundnalandsmið-
um að bráðna af skipinu.
Heimildaskrá
Prentaðar heimildir:
Baldur Óskarsson: „Karfaveiðar“, Víkingur októ-
ber 1957.
„Frá Nýfundnalandsmiðum, rætt við togaraskip-
stjóra", Víkingur mars 1959.
„Gerpir í harðsóttri veiðiför“, Víkingur mars
1959
Gottfreð Árnason: „Togararnir 1961“, Ægir 1.
maí 1962.
Jakob Magnússon: „Fiskileit 1958“, Ægir 1.
mars 1959.
Jón Hjaltason, Hjalti Einarsson, Ólafur Hanni-
balsson: Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, 3. b.,
Yfir lönd, yfir höf, Reykjavík 1997.
Jón Hjaltason: „Steinn undir framtíðarhöll“.
Saga Útgerðarfélags Akureyringa hf. 1945-
1995, Akureyri 1995.
Jónas Guðmundsson: „Grænlands- og Ný-
fundnalandsveiðar", Víkingur mars 1959.
Kjartan Thors: „Togaraútgerðin", Ægir 15. janú-
ar 1959.
Loftur Bjarnason: „Togaraútgerðin 1959“, Ægir
15. janúar 1960.
Ólafur Hannibalsson, Jón Hjaltason: Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna, 2. b., Með spriklið í
sporðinum, Reykjavik 1997.
„Togarinn Júlí ferst“, Víkingur mars 1959.
Unnur Karlsdóttir: „Vilhelm Porsteinsson“, Þeir
vörðuðu veginn, Akureyri 1996.
„Þorkell máni hætt kominn“, Víkingur mars
1959.
„Þorskaflinn“ 1947-61 eftir veiðisvæðum", Hag-
tíðindi ágúst 1963.
Óprentaðar heimildir:
Leiðarbók Harðbaks EA 3, 2. júlí 1957-1. janúar
1959, í vörslu Brims hf.
Leiðarbók Harðbaks EA 3, 2. janúar 1959-20.
maí 1960, i vörslu Brims hf.
Skrá yfir skipsverja í vörslu sýslumannsins á Ak-
ureyri.
Viðtöl:
Aðalgeir Guðmundsson, 2. vélstjóri.
Arnald Reykdal, háseti.
Arngrímur Jóhannsson, loftskeytamaður.
Áki Stefánsson, skipstjóri.
Jóngeir Guðlaugsson, 2, matsveinn.
Kristján Valdimarsson, 2. stýrimaður.
Jón Hjaltason, 1. matsveinn.
1 Gottfreð Árnason: Togararnir 1961, Ægir 1.
maí 1962. Ég hef engar tölur fyrir árin á und-
an en vafalítið hafa úthaldsdagar þá verið álika
margir og 1961.
2Jón Hjaltason: „Steinn undir framlíðarhöll",
Saga Úlgerðarfélags Akureyringa hf. 1945-
1995, bls. 84.
3 Ólafur Hannibalsson: Sölumiðslöð hraðfrysli-
húsanna, 2. b., bls. 326.
4 „Þorkell máni hætt kominn“, Vikingur mars
1959, bls. 42. Samhljóða frásögn birlisl i
Morgunblaðinu 17. febrúar 1959.
Sjómannablaðið Víkingur - 39