Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Blaðsíða 34

ári. Oftast hefur verið haldið austur fyrir
Grænland.
Árið 1957, eftir enn einn Grænlands-
leiðangurinn, þóttust fiskifræðingar þess
fullvissir að „suðaustur-grænlenska
svæðið“ væri þrautkannað og þar engin
von um að finna fleiri karfamið. Spurn-
ingin vorið 1958 var því; hvert átti að
halda? Veiðin fór þverrandi við ísland og
karfinn var hviklyndur fiskur og virtist
ekki bundinn átthagafjötrum. Það þurfti
því sífellt að elta hann uppi. Fréttir
höfðu borist af mikilli karfaveiði Banda-
ríkjamanna, Rússa og Kanadamanna á
veiðisvæði út af Nýfundnalandi.
Því ekki að halda vestur? veltu ís-
lensku fiskifræðingarnir fyrir sér og
þangað fóru þeir í júlí 1958 á logaranum
Fylki. Árangurinn varð framar öllurn
vonum og íslensku togararnir þyrptust á
Nýfundnalandsmið og mokveiddu. Afl-
inn var svo rnikill og svo fljóttekinn að
þrátt fyrir að siglingin fram og til baka
tæki um tíu sólarhringa mátti það heita
regla að togararnir kætnu tvisvar í mán-
uði að landi með fullfermi af Nýfundna-
landsmiðum. Þessi mikla anahrota stóð
með litlum hléum út árið.
í landi prísuðu útgerðarmenn sig sæla
og þökkuðu hátt og í hljóði fyrir nýju
miðin. Ef þau hefðu ekki fundist, segja
þeir hver við annan, hefði lítið annað
blasað við en stöðvun togaraflotans.
Karlarnir um borð í togurunum eru
ekki síður fegnir. Þeir hafa aldrei kynnst
öðrum eins miðum, aflinn er ótrúlegur
og það sem þeim finnst ekki síður merki-
legt, bætningar heyra nánast sögunni til.
Áki útskýrir af hverju: „Botninn var al-
veg rennisléttur og engin leið að rífa
tnöskva. Það var aðeins í Sundálnum,
sem var nyrst á veiðislóðinni, að fyrir-
fannst grýttur boln. Þar var veitt á rniklu
dýpi, 200 föðmum og aflinn var stór
karfi. En þangað fórum við aðeins þegar
ekki aflaðist annar staðar."
Gengiðfrá eftir venjulegan túr á Nýfundna-
landsmiðum. Sjómennimir kölluðu það mont-
fislt sem sett var á deltkið. Hann sýndi svo
eltki varð um villst að aflaklœr voru á ferð. Á
þessari mynd af Harðbak er montfiskurinn
tekinn að safnast fyrir framarlega á dekkinu
vinstra megin.
Harðbakur er komin á bleyðuna. Kall-
inn er í brúarglugganum og setur totu á
munninn. Hvergi sést lil lands. Nokkrir
togarar eru að veiðum, fáein risastór
rússnesk verksmiðjuskip, tvö til þrjú
þúsund lestir hvert, og svo íslendingarn-
ir. í talstöðvunum hefur heyrst í þýskum
og hollenskum sjómönnum en þeir eru
norðar og hafa ekki enn áttað sig á tilvist
Ritubankans.
Það er frostlaust og sjórinn spegislétt-
ur. Ritubanki, eða „syðstu karfamiðin",
eins og svæðið er einnig kallað, er á svip-
aðri breiddargráðu og syðsti hluti Eng-
lands. Veðurfar er því hagstætt og ntiklu
betra en íslenskir sjómenn eiga að venj-
ast. Það er einna líkast því sem gerist á
sildveiðunum heima, lætur einn togara-
skipstjórinn hafa eftir sér. Sjómannakon-
um léttir við að heyra þetta því eins og
allir vita eru síldveiðarnar stundaðar að
sumrinu til þegar hlýjast er i veðri á ís-
landi.
Áki kallar: Láta það fara. Kristján
Valdimarsson, 2. stýrimaður, stjórnar við
spilið. Skipanir og köll kveða við.
Bobbingarnir hlykkjast yfir lunninguna,
trollið fer á eftir og rópstroffan sem á það
lil að taka með sér sjómenn sem gæta sín
ekki. Það má aldrei standa innan í stroff-
unni.
Hlerarnir skella í sjóinn og Kristján og
félagi hans við spilið slaka út vírunum.
Varpan fer í botninn og vírarnir eru tekn-
ir í blökkina. Dýpið er um 170 faðmar.
Áki rýnir á dýptarmælinn. Hann hefur
engar áhyggjur af botninum en fylgist af
áhuga með svörtum karfalóðningum.
Hann er hugsi. Vandamálið á Nýfundna-
landsmiðum er að giska á mínútufjöld-
ann sem það tekur trollið að fyllast.
Heima toga menn í klukkustund, eða
eina og hálfa, en hérna er aflinn oft á tíð-
um svo mikill að togtíminn fer niður í
fimm mínútur. Og vissulega er betra að
toga heldur skernur en lengur því að það
er ekkert áhlaupsverk að gera við trollið
ef það springur.
Áki hefur gjóað augunum á skipin í
kring til að átta sig betur á aflabrögðum.
Talstöðin þegir. Þeir eru stórir upp á sig
togaraskipstjórarnir. Jafnvel þóttafullir og
Áka dettur ekki í hug að kalla í einhvern
þeirra og spyrja frétta. Hann veit sem er
að þeir myndu ekki taka því vel. Áki
dæsir. Það er engu líkara en að þessir
kallar haldi að skipstjórnarkunnáttan sé
ásköpuð guðsgjöf en ekki eitthvað sem
lærist, meðal annars með því að spyrja
sér eldri og reyndari skipstjóra.
Eftir korter kallar kallinn, hífa. Karl-
arnir stökkva í klofstígvélin og smeygja
sér í sjóstakka utan yfir enskar ullarpeys-
ur sem Herluv Ryel í Gránuverslun hefur
selt þeim undir vökulum augum stóra
Scháferhundsins sem fylgir eiganda sín-
um eins og skugginn. Sjómennirnir á
Harðbak eiga allir svona bláar Viktoríu-
peysur, jafnt skipstjórinn sem nýgræð-
ingurinn. Þær eru þunnar og þjálar en þó
hlýjar og gleypa í sig rakann úr stökkun-
um án þess að eigandinn verði hans var.
Af vana setja surnir upp sjóhatt en aðrir
eru með húfu eða berhöfðaðir. Veðrið er
svo gott.
Hvellur og urgandi ískur segir körlun-
um að búið sé að slá úr blökkinni og
spilið komið af stað. Kallinn í brúnni er
léttur á brún og engin tota sjáanleg á
munninum þegar hann keyrir skipið í
hring á hægri ferð til að koma í veg fyrir
að trollið komi of hratt upp og springi.
Svo flýtur belgurinn og pokinn, aftasti
hluti botnvörpunnar, upp, rétt við það að
rifna utan af eldrauðum fiskinum sem
Færeyingar kalla kóngafisk. Þeir eru
margir Færeyingarnir sem hafa fengið
pláss á íslenskum togurum og hver veit
nema kóngafiskur eigi eftir að ryðja karfa
úr íslenskum orðabókum.
Pokinn er hífður upp uns hann hangir
yfir dekkinu og sjórinn fossar yfir Arnald
pokamann sem hefur snör handtök, leys-
ir frá og hnýtir fyrir aftur. Pokinn fer fyr-
ir borð og enn taka karlarnir á belgnum.
Þeir eru fimm saman og eru samtaka
þegar skipið vaggar mjúklega upp í hóg-
væra ölduna. Fiskurinn þrýstist niður í
pokann og aftur er híft. Þannig gengur
þetta uns varpan er tæmd og látin fara á
nýjan leik. í þetta skiptið var halið tíu
pokar. Mokafli.
Karlarnir spýta við tönn og eru á-
nægðir. Um kvöldið skrifar Áki í dagbók-
ina: „Mjög góð veiði allan daginn til kl.
18.00 en þá tekið innfyrir ... „
34 - Sjómannablaðið Víkin^ur