Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Blaðsíða 32

tek sjálfan mig sem dæmi þá var Þóra
dóttir mín [fædd 1954] orðin níu ára
gömul þegar ég átti mín fyrstu jól með
henni.“2
Þeir eru því ekkert mjög sorgmæddir
karlarnir þótt þeir fái einn aukadag í
landi. Árið er rétt að byrja og þeir vita
sem er að úthaldsdagarnir eiga eftir að
fara yfir 300 á árinu. Og hvað munar þá
um einn sólarhring til eða frá?
Svo líður laugardagurinn 31. janúar
1959 að kveldi. Klukkan 19.30 er búið
að skipta um hátrukkspakkninguna.
Fyrsti stýrimaður, Kári Jóhannesson, er á
vappi ýmist um bryggjuna eða hann
stendur í brúnni með vökul augu á land-
ganginum og merkir við karlana þegar
þeir koma um borð. Þegar manntalinu
lýkur hefur Kári merkt við 26 nöfn.
í vélinni eru vélstjórarnir að gera
klárt. Þeir handsmyrja núningsfleti svo
allt verði liðugt og gott. Gefa inn örlitla
gufu á vélina, rétt aðeins til að vagga
henni og hita fyrir átökin. Þrátt fyrir að
allt sé vaðandi í smurningsolíu þá er vél-
arrúmið ef til vill snyrtilegasti staðurinn í
skipinu. Þar eru ekki liðin nein óhrein-
indi.
Svo er vélsíminn settur á stopp og
beðið eftir því að skipstjórinn hringi á
ferð.
Fyrir framan vélarrúmið er gufuketill-
inn og fyrir framan hann er fírplássið þar
sem eru þrjú eldhólf og olíuspíss að
hverju þeirra en eftir þeim þrýstist olía
inn í eldhólfið. Þarna er umráðasvæði
kyndaranna. Þeir eiga að stilla eldana og
sjá um að gufuþrýstingurinn sé alltaf í
toppi. Þetta þarf aldrei að brýna fyrir
kyndurunum. Ef ekki næst fullur damp-
ur er alltaf látið vita af því upp í brú.
Skipstjórinn verður þá að gera ráð fyrir
því að skipið láti hægar að stjórn en
venjulega. Bilunin í hátrukksstönginni
hafði boðið þessari hættu heim. Þrýsting-
urinn í kerfinu hafði lækkað og vélin
orðið aflminni fyrir vikið. En nú er ekki
lengur um neitt slikt að ræða og þegar
Bobbingarnir hífðir útfyrir og látiðfara.
Myndin er tekin um borð í Harðbaki eins og
aðrar myndir semfylgja þessari grein, nema
annað sé tekiðfram.
Áki hringir á „mjög hæga ferð“ skrúfa
vélstjórarnir frá gufunni eins og þarf.
Harðbakur leggur frá Tangabryggj-
unni. Áki vill fá „hálfa ferð“. Svo hringir
hann á „fulla ferð“. Túrinn er hafinn
öðru sinni. Sólarhring seinna en áætlað
var. Það er sunnan steytingur og dimmt.
Áki siglir eftir vitum og ratsjá út fjörð-
inn. Hann kemur við í Hrísey þar sem
fimm úr áhöfninni eiga heima. Fimmtán
mínútur yfir ellefu er skipið statt út af
Siglunesi. Fram undan er opið haf.
*
Sjórinn er úfinn og suðvestan átta
vindstig. Það er kvöld. Allt í einu lendir
harður hnútur á skipinu sem nötrar
stafna á milli. Olagið brotnar aftur með
síðunni og skellur á aftanverðri brúnni
Trollið tekið. Það virðist vera vel i því að
belgurinn og pokinn fljóta upp.
bakborðsmegin og tekur með sér ljós-
kastara á brúarvængnum. Næstu dagar
eru tíðindalitlir. Alltaf er skýjað og
stundum éljagangur. Þeir eru staddir á
Norður-Atlantshafi þar sem allra veðra er
von. Mannskapurinn drepur tímann og
situr við vist, bridge og póker. Það er
spilað um eldspýtur og sígarettur. Eng-
inn vill verða sígarettulaus í byrjun túrs.
Þær eru því sparaðar og ekki lagðar und-
ir nema rnenn telji sig hafa vinningsspil á
hendi.
Einhverjir tefla, efnt er til lúdókeppni
og allir lesa. Eftir hverja ferð þarf að fara
með stóra bókakistu skipsins á Amts-
bókasafnið þar sem bókakosturinn er
endurnýjaður.
Löngu síðar man enginn hvort þeir
fóru í vatnsslag á útsiglingunni. Hvort
einhver sturtaði úr fötu, fullri af ísköld-
um sjó, yfir félaga sinn eða hvort einhver
var tældur að pontinu þar sem fiskurinn
var vaskaður áður en hann fór niður í
lest. í pontinu var að finna leynivopn
bardagamannsins, vatnsslöngu.
Vilhelm skipstjóri var iðulega annar
höfuðpauranna í vatnsslagnum og þegar
tímar liðu komst sú hjátrú á kreik meðal
áhafnarinnar að hlífðarlaus vatnsslagur
væri aðferð kallsins til að glæða fiskiríið.
En nú var hann ekki með.
Hinn aðalmaðurinn í gusuganginum
er Ragnar Malmquist og hann er um
borð. Hann finnur þó enga löngun hjá
sér til að hrekkja félaga sína enda veðrið
leiðinlegt og Vilhelm ekki með. Kokk-
arnir eru þessu fegnir. Þeir fá þá að hafa
pottana sína í friði en Ragnar, sent var
eitt sinn annar kokkur hjá Glóa og þekk-
ir vel á skápana í eldhúsinu, hefur verið
gjarn á að nappa pottum til að nota í
vatnsslaginn.
Hinn 3. febrúar versnar sjólagið enn
og þegar kvöldar fellur barómetið ört.
Vélstjórinn fær skipun um hálfa ferð og
siglingahraðinn fer úr tólf mílum niður í
sex og stundum jafnvel fjórar. í sólar-
hring siglir Harðbakur aðeins fyrir hálfri
vélarorku en þá tekur barometið að stíga
og aftur er sett á fulla ferð.
Snemma morguns laugardaginn 7.
febrúar er Harðbakur kominn á miðin.
„Lónað við að gera klárt“, skrifar Áki í
skipsbókina. Þeir eru staddir á Ritubanka
djúpt út af Nýfundnalandi, á karfaveið-
um.
Það er ekki langt síðan íslendingar
tóku að meta að verðleikum þennan ein-
kennilega fisk. Raunar verður ekki betur
séð en að evrópskir fiskimenn hafi lengi
vel haft horn í síðu karfans og hent hon-
um bölvandi fyrir borð þegar hann
slæddist upp úr sjónum með þorski og
flatfiski. En loks lærðist mönnum að
karfi var einnig malur, þrátt fyrir rauða
32 - Sjómannablaðið Víkingur