Ægir - 01.12.1996, Blaðsíða 35

Sjávarútvegurinn og umhverfið
með áróður og ósannindi inn í stœrstu fjölmiðla heims.
Þau öfl eru til sem vilja
útrýma fiskveiðum
Fréttaflutningur skiptir sjávarútveg-
inn miklu máli og á tíöum þykir
mönnum nóg um hversu fyrirferöar-
mikill sjávarútvegurinn er í fjölmibl-
um á íslandi. Skýringin er einfaldlega
sú aö sjávarútvegurinn er sú grein
sem skilar þjóðinni uppistöðunni í
gjaldeyristekjunum en þegar út fyrir
landssteinana er komið skipa fréttir
af fiski og sjávarútvegi ekki jafn
veglegan sess. Mýmörg dæmi eru um
áróður og ósannindi um sjávarútveg
sem gengið hafa ár eftir ár í stærstu
fjölmiölum heims og raubur þráður í
umfjölluninni er ab umhverfisvernd-
arsamtök virðast eiga mjög greiða
leið ab heimspressunni.
Ólafur Sigurbsson, fréttamaður á Rík-
issjónvarpinu, hefur á sínum frétta- og
blaöamannsferli fylgst mikið með um-
fjöllun í fjölmiðlum af sjávarútvegi og
hann flutti fróðlegt erindi á Fiskiþingi
þar sem hann fjallaði um sjávarútveg og
fréttaflutning. Hann vakti athygli á að
stærstur hluti frétta bærist til fréttastofa
í gegnum aðra aöila en fréttamennina
sjálfa. Þetta sé vert að hafa í huga þegar
umfjöllun um fiskveiðar og sjávarútveg
væri skobub.
Árið 1993 segir Ólafur að hafi verið
tímamótaár í umfjöllun um sjávarútveg
í heimsfjölmiðlunum. Það ár var
ráðstefna í New York um veiðar úr út-
hafsstofnum og flökkustofnum og voru
umsvif umhverfisverndarsamtaka á ráð-
stefnunni mjög mikil. í heild voru full-
trúar þeirra um 90 og að auki sveitir
manna sem fylgdu þeim eftir. Ólafur
vitnar til þess að blaðamaður sem
starfaði á ráðstefnunni hafi talib vera á
þriðja hundrað áróbursmanna þarna og
árangur þess lét ekki á sér standa í fjöl-
miðlum næstu mánuðina á eftir.
Ráðstefnan í New York var gott dæmi
um hvernig fréttir berast til fjölmiðla.
Áróðursmannahópurinn hafði aðgang
að um 50 blaðamönnum sem sinntu
ráðstefnunni. Með öbrum orðum: fjórir
áróðursmenn á hvern blaðamann. Og
eftirfarandi listi sýnir vel að árangurinn
lét ekki á sér standa:
New York Times 7. mars 1994:
„Bandaríski fiskiflotinn togar í fiskUausum
sjó". The Economist 19. mars 1994:
„Harmleikur hafsins - ofveiði og mengun
eru að gera útafvið hafið". Time 4. apríl
1994: „Offáir fiskar í sjónum". Dagblað-
ið USA Today: „Sjávarútvegurinn horfist í
augu við flsklaus höf- fleiri bátar en flsk-
ar“. Newsweek 25. apríl: „Netin eru tóm
- of margir flskimenn - of fáir flskar".
Washington Post 14. ágúst: „Fiskveiðar
að eyða höfunum og eyða þeim óendanlega
auði sem þar var". World Wildlife Fund:
„Alheimskreppa í flskveiðum".
„Af þessu getum við dregið nokkrar
ályktanir. í fyrsta lagi þá að það eru ým-
is vandamál í fiskveiöum. í öbru lagi er
að finna í öllum þessum greinum stað-
hæfingar frá umhverfisverndarsamtök-
um sem eru áróður eða ósannindi en
sýna okkur að þau hafa aðgang að þess-
um fjölmiðlum. í þriðja lagi er umræða
í almennum fjölmiðlum sem fyrr mjög
neikvæð gagnvart fiski og fiskveiðum
og fyrr eða síðar kemur umræðan til
meö að hafa áhrif á verð á fiski. í fjórða
lagi er mikil umræða um mengun hafs-
ins og fyrr eða síðar kemur að því ab
hún hefur áhrif á eftirspurn og verð. í
fimmta lagi má draga þá ályktun að
fiskveiðar hafi ekki hljómgrunn einar
og sér heldur vegna einhvers annars,
t.d. aukaveiði."
„Niðurstaðan er sú ab það eru öfl á
ferðinni sem vilja útrýma fiskveiðum.
Þetta eru sömu öfl og stöðvuðu hval-
veiðar, stöbvuðu að mestu verslun meb
selskinn og þar með veiðarnar, stöðv-
ubu notkun rekneta og hafa næstum
stöbvað allar túnfiskveiðar Bandaríkja-
manna. Árið 1986 var viðtal hér í Sjón-
varpinu við mann frá Greenpeace þar
sem hann sagði að rööin kæmi að
þorskinum í Noröur-Atlantshafi. Þeir
eru búnir að vinna að þessu í tíu ár og
við skulum hafa hugfast að þessum
mönnum hefur aldrei mistekist neitt
þaö sem þeir hafa tekið sér fyrir hend-
ur," sagði Ólafur að lokum.
ÆGIR 35