Morgunn - 01.12.1983, Blaðsíða 9

ER SPÍRITISMINN PTJSK?
111
var fyrir u.þ.b. öld að tveir þekktir Bretar stofnuðu Breska
Sálarrannsóknafélagið; þeir Oliver Lodge og Conan Doyle
læknir og höfundur Sherlock Holmes-bókanna. Þeir félagar
vildu stuðla að rannsóknum á dulrænum fyrirbærum og
safna staðreyndum um reynslu fólks í þeim efnum, meðal
annars gegnum miðla. Hugmyndir þeirra voru í anda
náttúruvísinda 19. aldar þar sem sú trú var rikjandi að
hægt væri að finna skynsamlegar skýringar á flestum
fyrirbærum náttúrunnar.
Spíritisminn eða sálarrannsóknir skutu fljótlega upp
kolli hér á landi, þar má nefna menn eins og Einar Kvaran
rithöfund sem ritaði og ræddi um spíritisma á fyrstu ára-
tugum þessarar aldar. Hann fléttaði fræðunum inn í sum-
ar skáidsagna sinna og stundaði rannsóknir sjálfur, t.d.
var hann um skeið gestkomandi að Bessastöðum til að
reyna að ná sambandi við Appolóníu Schwartskopf sem
lést þar á bæ með dularfullum hætti á 18. öld. Ýmsir fleiri
hafa lagt hinum dulrænu fræðum lið svo sem prófessor
Haraldur Níeisson, dr. Helgi Pjeturss, ásamt miðlum, og
huglæknum, að ógleymdum þeim sem hafa skráð heilu
bækurnar samkvæmt skipun að handan.
Spíritisminn tengdist mjög trúarumræðum hér á landi,
meðan sálarrannsóknir erlendis tengdust æ meir vísinda-
legum rannsóknum. Þar með er komið að kjarna málsins
og þeim skiptu skoðunum sem komið hafa upp á yfirborð-
ið í kjölfar hins nýja Morguns. Er sú starfsemi sem fram
fer innan Sálarrannsóknafélagsins byggð á bábiljum og
trú eða byggir hún á óyggjandi reynslu fólks? Hvar liggja
mörkin milli vísinda og trúar?
Spíritisnii og sálarraimsóknir tvennt ólíkt
Það er ekki aðeins grein dr. Þórs Jakobssonar í siðasta
hefti Morguns, sem bendir til þess, að spíritisminn, og þá
einkum í formi miðilsfunda sé kominn undir smásjá þeirra
manna héi’lendis sem vilja koma gagnrýnum viðhorfum á