Morgunn - 01.12.1983, Blaðsíða 10

112
MORGUNN
framfæri. Ritið í heild er fullt af efni sem leynt og ljóst
er í andstöðu við ríkjandi hugmyndir innan félagsins og
hluta þess starfs sem þar hefur verið unnið.
Fyrst er að nefna langa ritgerð eftir dr. Matthías Jónas-
son þar sem hann kannar „heimildir að handan." Annars
vegar fjallar hann um drauma Hermanns Jónassonar sem
dreymdi veturinn 1892—93 að Ketill í Mörk, sem er ein
af sögupersónum Njálu, kæmi til sín að ,,leiðrétta“ Njálu.
Frásögnin var skráð 20 árum síðar. Hins vegar gerir
Matthías mjög ýtarlegan samanburð á ritverki Guðrúnar
Sigurðardóttur miðils um Ragnheiði biskupsdóttur og á
skáldsögu Guðmundar Kambans, Skálholti. Þegar ritverk
Guðrúnar kom út fyrir 10 árum vakti það mikla athygli
og umræður, varð metsölubók, en síðan hefur fátt um það
heyrst. Að sögn aðstandenda verksins vildi Ragnheiður
koma því á framfæri við nútímamenn að hún hefði svarið
rangan eið hér forðum og því túlkað sitt mál gegnum Guð-
rúnu (reyndar eru frásagnarmenn í bókinni fleiri). Á sín-
um tíma var bent á tengsl við bók Kambans, en í ritgerð
sinni tínir Matthías til fjölda dæma um sömu efnistök,
orðalag, atburðarás og sjónarhorn í þessum tveimur verk-
um, skáldsögu og „heimild að handan.“ Hann dregur ekki
neinar frekari ályktanir aðrar en þær að bækurnar séu
mjög skyldar, hverjar sem skýringarnar kunna að vera.
1 Morgni er einnig að finna viðtal við dr. Erlend Har-
aldsson (áður birt í HP), sem manna mest hefur fengist
við dularsálfræði á Islandi. Þar segir m.a.: „Hér á Is-
landi hefur löngum verið sett samasemmerki milli sálar-
rannsókna og spíritisma, en það er á misskilningi byggt.“
1 þriðja lagi má svo nefna stutta grein eftir dr. Jakob
Jónsson þar sem hann segir m.a.: „Sem sagt — sálarrann-
sóknir hafa opnað leiðir í tvær áttir. Annars vegar til óvís-
indalegrar starfsemi áhugafólks, og getur sú iðkun hæg-
lega lent út í fúsk. Hins vegar lá leiðin yfir í dularsálfræði."
Spjótunum er beint að spíritismanum í tímariti Sálar-
rannsóknafélagsins og þau sjónarmið sem þar koma fram