Ljósmæðrablaðið - 15.06.2009, Blaðsíða 10

væntingin og tilhlökkunin eftir baminu
hvarf á einu augabragði, vonir og vænt-
ingar breyttust í sorg og söknuð. Þeir
reyndu eftir bestu getu að hugga konu
sína. Feðrunum fannst brýnt að barnið
yrði tekið sem fyrst úr móðurkviði,
þeim fannst afbrigðilegt að konan hefði
dáið bam inn í sér. Þeir fundu fyrir ótta
að hún gæti orðið veik af völdum þess.
Fyrstu viðbrögð flestra feðranna þ.e. níu
af ellefú vildu að barnið yrði tekið með
keisaraskurði til að forða konunni frá
þeim sársauka við að fæða barnið. Hugs-
unin um að hún þyrfti að fæða barnið
eðlilega og með verkjum fannst þeim
ógeðfellt. Eftir að hafa fengið fræðslu
frá fagfólki vom þeir sammála þeim um
að bamið fengi að fæðast á eðlilegan
hátt. I fæðingunni fannst sumum feðr-
anna þeir vera ringlaðir og ekki inn í
hlutum og utanveltu. Þeir notuðu orð
eins og lömun, neitun, martröð og ólýs-
anlegt. Feðurnir töluðu um að það hefði
verið gott að hafa annan karlmann til að
tala við þar sem flestir fagaðilana vom
konur. Þeir vom þó mjög ánægðir með
þá þjónustu sem þeir fengu af hálfu
spítalans og fannst starfsfólkið sýna
þeim góðan stuðning. Það kom einnig
fram í niðurstöðum þessarar rannsóknar
og fleiri rannsókna sem voru að horfa
á sömu atriði að feðumir lögðu ríka
áherslu á það að vemda og eiga gott
samband við makann en einnig að fá að
syrgja á sinn hátt.
Fjölskyldumeðlimum og fagfólki
hættir til að horfa á föðurinn sem karl-
mannlegan og sterkan „masculine-
must-be-strong“ og ætlast til að hann
taki ýmsar ákvarðanir og geri ráðstaf-
anir á meðan móðirin sem nýlega hefur
fætt andvana bam er líklegri til að vera
líkamlega og tilfínningalega ófær til
þess (Stinson o.fl.,1992). Feðurnir hafa
tilhneigingu að horfa til framtíðar og
koma öllu í samt lag og jafnvel í betra
lag en áður á meðan móðurinni finnst
það oftar hjálpa sér að deila tilfinn-
ingum sínum með einhverjum (Pairman
o.fl., 2006).
Samkvæmt Neill, (1998), Pairman
(2006), Stinson og félaga (1992) er
sorgarferli mæðra oftast mun tilfinn-
ingaríkara en feðra, þær tjá sig meira
og eru líklegri til að sækja til stuðn-
ingshópa á meðan feðumir sækja síður
í þannig stuðning og finnst það jafnvel
óviðeigandi. Þeim finnst oftar að sorgin
sé þeirra einkamál. Þegar þeir upplifa
viðbrögð mæðranna og sjá hvað hún
er sorgmædd þá fínnst þeim oft að
móðirin hafí elskað barnið meira en
hann hafí gert og við þetta fá feðurnir
sektarkennd.
Sumar rannsóknir sýna fram á það
að mæðrum fínnst sem þær fái minni
stuðning frá fjölskyldu og vinum en
feðurnir fá, á meðan aðrar rannsóknir
sýna það gagnstæða þ.e. að feðurnir
fínni fýrir minni þjóðfélagslegum
stuðningi og að þeir hafí engan til að
ræða við um missinn og tilfínningar
sínar. Þessar rannsóknir þurfa þó ekki
endilega að vera mótsagnakenndar,
því ef konan hefur íyrir missinn verið
tengd sterkum böndum við fjölskyldu
sína og vini þá gerir hún ef til vill meiri
væntingar til þeirra (Stinson o.f.,1992).
Feðram fínnst að þeir séu frekar spurðir
um hvernig eiginkona þeirra hafí það
en ekki hvemig þeirra eigin líðan er,
ættingjar og vinir gleyma því að faðir-
inn á einnig um sárt að binda. Þeir hafa
þörf iyrir að borin sé virðing fyrir sorg
þeirra og að þeim sé sýnd hlýja. Feður
fara oftar fyrr til vinnu, þar fínna þeir
oft fyrir því að samstarfsfólk á erfítt
með að nálgast þá og fólk veit hreinlega
ekki hvemig það á að koma ffam við
þann sem syrgir (Neill,1998).
Geta pabbar ekki grátið ?
Það var nokkuð ríkandi áhersla á það
í uppvexti drengja á árum áður að láta
ekki tilfinningar sínar of mikið í ljós,
eins og að gráta ekki, frekar að harka
af sér. Eiga því karlmenn oft erfitt að
sýna sorg sína með táram. Þeim er það
næstum meðfætt að bæla niður þessar
tilfmningar en vera þess í stað sterkir
eins og samfélagið gerir ráð fyrir (Hend-
erson og Macdonald, 2004; Pairman
o.fl., 2006; Worth, 1997).
Fyrir suma karlmenn felur sjálfs-
ímynd þeirra oft að því að vera vernd-
ari og framfærsluaðili í sambandi sínu
við makann, vera sjálfstæður og sterkur
frekar en vamarlaus (Pairman o.fl.,
2006). Þeir hafa líka átt það til að forð-
ast faglegan stuðning eins og kom í Ijós
í rannsókn sem Mandell, McAnulty &
Reece gerðu 1979 á líðan 28 para eftir
skyndilegan ungbamamissi þar sem
tekin voru viðtöl á heimili foreldrana.
Atján feður af þeim 28 reyndu að forð-
ast það að vera heima þegar hjúkran-
arfræðingurinn kom í þessar viðtals-
heimsóknir. Sögðu mæðumar frá því að
maka þeirra fýndist það ekkert hjálpa
sér að tala um líðan sína við einhvem
utanaðkomandi, og að þeir vildu ekki
að þær væru að tjá sig um þeirra einka-
mál. Hegðun feðranna í viðtölunum var
líka öfúg á við hegðun mæðranna, þar
sem enginn feðranna grét í viðtölunum
á meðan þær felldu oft tár. Þeir viður-
kenndu að hafa grátið en gerðu það ekki
meðan á viðtölunum stóð (Mandell,
McAnulty og Reece, 1980). Þessi rann-
sókn er tæplega 30 ára gömul og hafa
orðið miklar breytingar síðan þá í þjóð-
félaginu á viðhorfúm í garð karlmanna
varðandi tilfínningar. Einnig hafa orðið
breytingar á uppeldi drengja þ.e. þeim
er leyfílegt að tjá tilfínningar sínar, þó
enn sé nokkur þrýstingur á að karl-
menn séu sterkir og sýni ekki of miklar
tilfínningar þegar einhver áfoll verða á
vegi þeirra (Worth, 1997).
„ Eg grét frá þeirri stundu er ég steig
inn í kirkjuna og þar til ég steig aftur
inn í bílinn minn til að keyra í burtu að
lokinni athöfn. Mér var sama hvað fólki
fannst, ég gat ekki haldið aftur af mér
10 Ljósmæðrablaðið - Sumar 2009