Nýtt Helgafell - 01.10.1959, Síða 41

ÞÖGLIR MENN
111
:ið horfa á sjóinn, sem beið hans tryggur og
þolinmóður, en hann sá liann ekki fyrr en
um kvöldið. Þennan morgun hjólaði hann
álútur og enn þunglegar en venjulega, hon-
um var einnig þungt um hjartað.
Þegar hann hafði komið heim af fundinum
kvöldið áður og sagt við Fernöndu konu sína,
að þeir ætluðu að hefja aftur vinnu, hafði
hún orðið glöð og sagt: „Þið fáið þá hækk-
un?“ Þeir fengu alls enga hækkun, verkfall-
ið hafði mistekizt. Það varð að viðurkenna,
að því hafði ekki verið vel framfylgt. Það
liafði verið stofnað til þess í reiði, og stéttar-
félagið hafði gilda ástæðu til að fylgja því
með hálfum hug. Um það bil fimmtán verka-
menn, það var ekki heldur nein ósköp; fé-
lagið tók tillit til hinna tunnuverkstæðanna,
sem höfðu ekki farið í verkfall. Það var ekki
hægt að liggja því á hálsi fyrir það. Tunnu-
gerðin átti í harðri samkeppni við verksmiðj-
ur, sem smíðuðu skip og ámubíla, og hún
barðist í bökkum. Það var minna og minna
látið srníða af tunnum og keröldum; það var
aðallega unnið að því að gera við stórar
ámur, sem til voru. Húsbændurnir sáu að
viðskiptin minnkuðu, en þeir vildu samt
halda einhverjum ágóða; þeim sýndist þá
hampaminnst að skera kaupið við nögl, þrátt
fyrir það þótt vörur hækkuðu í verði. Hvað
gátu bevkjarnir gert, þegar tunnugerðin var
úr sögunni? Menn skipta ekki um atvinnu,
þegar þeir hafa lagt það á sig að læra ein-
hverja iðn, og þetta var erfið iðngrein, sem
menn voru lengi að læra. Góður beykir, sem
felldi saman bogna tunnustafina og þétti þá
svo við eld og járn, án þess að nota harnp,
svo tunnan varð næstum loftþétt, slíkur mað-
ur var ekki á hverju strái. Ivar vissi það og
var hreykinn af því. Það var ekkert að skipta
um atvinnu, en að afsala sér því, sem maður
hefur lært og kann upp á sína tíu fingur, það
er ekki auðvelt. Hvaða gagn var að því að
vera góður iðnaðarmaður, en hafa ekkert að
gera í iðninni, það var ekki um annað að
ræða en beygja sig. En það var ekki heldur
auðvclt. Það var erfitt að halda sér saman,
að gela ekki sagt hug sinn og að fara sömu
leið hvern morgun, þreyttari og þreyttari, en
fá ekki annað í vikulokin en það sem manni
var skammtað og hrökk sífellt skemmra til
viðurværis.
Loks hafði soðið upp úr. Tveir eða þrír
höfðu verið hikandi, en þeim hitnaði líka í
hamsi eftir fyrstu viðræðurnar við húsbónd-
ann. Ilann hafði sagt stuttarlega, að við gæt-
um fengið það sem við hefðum eða látið
það eiga sig. Þannig talar enginn maður.
..Hvað ímyndar hann sér? sagði Esposito.
Iíeldur hann að við leggjumst undir svip-
una?“ Húsbóndinn var samt ekki slæmur
karl. Hann liafði tekið við af föður sínum,
var alinn upp á verkstæðinu og hafði þekkt
flesta verkamennina árum saman. Hann bauð
þeim stundum til veizlu í tunnugerðinni, lét
steikja sardínur eða svínapylsur og var reglu-
lega almennilegur, þegar fór að svífa á hann.
A nýárinu var liann vanur að gefa hverjum
verkamanni fimm flöskur af borðvíni, og oft
gaf hann peninga, ef einhver þeirra varð veik-
ur, eða við hátíðleg tækifæri, brúðkauj) cða
fermingu. Þegar dóttir lians fæddist, fengu
allir brjóstsykur. Tvisvar cða þrisvar hafði
hann boðið ívari að veiða á landareign sinni
við ströndina. Honum þótti eflaust vænt um
verkamennina sína og sagði oft frá því, að
faðir hans hefði fyrst ekki verið annað en
lærlingur. En liann hafði aldrei komið heim
til þeirra, hann gerði sér ekki grein fyrir
kjiirum þeirra. Ilann hugsaði ekki um aðra
en föður sinn af því að hann þekkti cnga
aðra, og nú gátum við fengið það sem við
höfðum eða látið það eiga sig. Hann hafði
með öðrum orðum sett upp hundshaus. En
hann gat leyft sér það.
Þeir þvinguðu verkalýðsfélagið til að liefj-
ast handa og tunnugerðinni var lokað. „Þið
skulið ekki þreyta ykkur á að halda verk-
fallsvörð," sagði húsbóndinn. „Mér sparast fé,
þegar ekki er unnið í verksmiðjunni.“ Það var
ekki satt, en það bætti ekki úr skák að
segja upp í opið geðið á þeim, að það væri
af hjartagæzku, sem hann léti þá vinna. Es-
posito var frávita af reiði og sagði við hann,
að hann væri ekki maður. Húsbóndinn varð