Morgunblaðið - 12.02.2013, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 2013
Upptaka Halda mætti að hér væru á ferðinni krakkar að taka forskot á sæluna fyrir öskudaginn, en svo er ekki. Hér eru Kvennaskólanemar að búa til kynningarmyndband fyrir skólann sinn.
Kristinn
Á Landspítala eru
veikustu sjúklingar Ís-
lands í verstu sjúkra-
stofum landsins. Nú-
verandi húsnæði kemur
í veg fyrir nauðsynlega
samþættingu starfsem-
innar auk þess að vera
heilsuspillandi fyrir
bæði sjúklinga og
starfsfólk. Tækjabún-
aður er úr sér genginn
og ófullnægjandi. Laun heilbrigð-
isstarfsmanna eru þar lægst á Íslandi
– og er þá ekki borið saman við löndin
í kringum okkur.
Risavaxnar hugmyndir
Allt eru þetta brýn viðfangsefni;
launamál, tækjaskortur og húsnæðis-
mál spítalans. Fjárskortur kallar á
ýtrustu hagsýni. Ódýrast og raunhæf-
ast er að halda halda við og nýta
gömlu húsin við Hringbraut (um
60.000 m2) en reisa jafnframt viðbygg-
ingar. Forsenda staðarvalsins er ekki
síst nýting gömlu húsanna.
Í vímu fyrirhrunsáranna var hins
vegar hannað nýtt sjúkrahús frá
grunni við Hringbraut, risavaxin ný-
bygging (135.000 m2) neðan gömlu
Hringbrautar frá Umferðarmiðstöð
að Snorrabraut. Eftir hrun, þegar
stjórnvöld slógu nýbyggingunni á
frest, fékk Hulda Gunnlaugsdóttir þó
stuðning við byggingu minna bráða-
þjónustuhúss við Hringbraut, u.þ.b.
60-70.000 m2. Hefði spítalinn þá haft
120-130.000 m2 til afnota að með-
töldum gömlu húsunum. Það er þriðj-
ungs aukning miðað við húsnæði á
Hringbraut og í Fossvogi í dag. Samt
var haldið áfram að hanna risabygg-
ingar eins og ekkert hrun hefði orðið,
mestmegnis á neðri torfunni neðan
við gömlu Hringbraut, þ.e.s.k. SPIT-
AL-deiliskipulag (samtals um 220.000
m2 nýrra fermetra í tveimur áföngum
í viðbót við það sem fyrir er á lóðinni).
Ekkert tillit var tekið til forsagnar
Reykjavíkurborgar. Ýmsir telja
SPITAL-hugmyndina
vera miklu stærri en
starfsemin þarfnist
næstu árin og nægir að
benda þar á www.nyr-
landspitali.com. Á móti
er sagt að verið sé að
hanna til miklu lengri
tíma, en leyfir staða
þjóðarbúsins það? Kær-
ir framtíðin sig um það?
Ásýnd Þingholtanna
Staðsetning og um-
fang SPITAL-
tillögunnar er með þeim hætti, að
gömlu húsin (60.000 m2) munu nýtast
illa. Þegar báðir áfangarnir hafa verið
byggðir verða svo lítil not af gömlu
húsunum. Og hvers vegna þá stað-
arvalið? Mikill ásýndarskaði verður
að auki á Þingholtunum og hið glæsi-
lega gamla spítalahús hverfur sjón-
um. Hver myndi reisa stórhýsi beint
framan við Alþingishúsið og Dóm-
kirkjuna? Meirihluti Reykvíkinga
virðist ekki vera hrifinn að SPITAL-
tillögunni, sem skipulagsráð borg-
arinnar hefur þó samþykkt. Eftir
stendur, að engin fjármögnun er í
sjónmáli til svo stórra framkvæmda.
Á sama tíma ganga tæki spítalans úr
sér svo efna verður til almennra sam-
skota honum til stuðnings og starf-
semin er í uppnámi vegna slæmra
kjara starfsfólks.
Það verður að byggja
Hvað er til ráða í húsnæðismálum
spítalans? Fjármunir eru takmark-
aðir en Landspítali hlýtur að for-
gangsraðast ofar t.d. Vaðlaheið-
argöngum og jafnvel ofar fangelsi
þegar takmörkuðu fjármagni ríkisins
er skipt. Í ljósi breyttra aðstæðna og
fjárskorts tel ég rétt að benda enn
einu sinni á valkost sem ég hef ásamt
Magnúsi Skúlasyni arkitekt sett fram
og kynnt í ræðu og riti. Tillaga okkar
er u.þ.b. 60-70.000 m2 stækkun spít-
alans á efri torfunni fyrir ofan gömlu
Hringbrautina, mest þar sem
Hjúkrunarskólinn stendur nú. Byggð
yrðu um fjögurra hæða hús auk kjall-
ara með praktískum tengingum milli
húsa. Sú stækkun er á við tvo Borg-
arspítala. Stækkunina má gera í
áföngum. Miðja starfseminnar yrði
bráðaþjónustuhús. Hugmynd þessi
hlaut jákvæð viðbrögð hjá íbúa-
samtökum miðborgarinnar, ólíkt
SPITAL-skipulaginu. Í Skipulagsráði
Reykjavíkurborgar, sem upphaflega
tók hugmyndinni vel, var henni síðar
rutt af borðinu af höfundum SPITAL-
tillögunnar, sem beðnir voru um álit á
henni þrátt fyrir augljósa hagsmuna-
árekstra. Hún hefur ekki verið skoð-
uð nánar svo höfundum hennar sé
kunnugt um, allavega ekki af óvilhöll-
um aðilum.
Spítalinn og Hjúkrunarskólinn
standa nú á efri torfunni ofan við
gömlu Hringbrautina. Aðeins lækna-
deildarhúsið er á neðri lóðinni. Veru-
legur hæðarmunur er á efri og neðri
torfunni en það gerir tengingar við
gömlu húsin erfiðari sé byggt á neðri
lóð. Verði hins vegar byggt á efri torf-
unni (ofan gömlu Hringbrautar) eins
og tillaga okkar gerir ráð fyrir er auð-
velt að áfangaskipta verkefninu.
Þannig má í senn ráðstafa fé til
brýnna tækjakaupa og reisa fyrst þau
hús, sem bráðasta þörfin er fyrir, með
góðri tengingu á öllum hæðum við
gömlu húsin, sem munu nýtast vel
áfram. Litir eru notaðir til að skýra
áfangana á meðfylgjandi skýring-
armynd:
 Áfangi 1 (Svartur): Bygging
bráðaþjónustuhúss, legudeilda, rann-
sóknastofuhúss og stækkun „lækna-
garðs“. Öll bílastæði starfsmanna
flytjist á neðri torfuna og Lækna-
garður verði stækkaður til að taka við
námsbraut í hjúkrun. Gamli Hjúkr-
unarskólinn/Eirberg verði rifinn og
bráðaþjónustuhús byggt þar. Í bráða-
þjónustuhúsi verði a.m.k. bráðamót-
taka, myndgreining, skurðstofur og
gjörgæslur. Byggð verði stækkanleg
álma til suðurs með einni legu-
deildarálmu í fyrstu (átta nýjum legu-
deildum). Í stækkuðu rann-
sóknastofuhúsi (K-byggingu, teikning
er til) verði auk núverandi miðlægrar
kjarnarannsóknastofu (klínískrar líf-
efnafræði og blóðmeinafræði) sýkla-
fræði, veirufræði, ónæmisfræði, blóð-
banki og líffærameinafræði.
Tengibygging verði við CD-álmu milli
bráðaþjónustuhúss og kvennadeildar.
 Áfangi 2 (Rauður): Legudeildir:
Stækkun suðurálmu með tveimur
nýjum legudeildarálmum.
 Áfangi 3 (Grænn): Til seinni
tíma. Seinna mætti byggja í norður
frá kvennadeild og í norður frá bráða-
þjónustuhúsi og sunnan geðdeild-
arbyggingar.
Lokaorð
Allt fé til spítalans er fengið úr rík-
issjóði. Byggingarkostnaður, fé til
tækjakaupa og launagreiðslna kemur
allt úr vasa skattgreiðenda. Með því
að byggja minna og í smærri áföngum
en núverandi áætlanir gera ráð fyrir
má ná öllum aðalmarkmiðum fram-
kvæmdanna til næstu áratuga. Sá
sparnaður sem næst gefur svigrúm til
að tryggja endurnýjun tækja og rétta
hlut starfsfólks. Því er þessi tillaga
endurtekin og sýnd í hugsanlegum
áföngum.
Eftir Pál Torfa
Önundarson
»… má í senn ráðstafa
fé til brýnna tækja-
kaupa og reisa fyrst þau
hús, sem bráðasta þörf-
in er fyrir, með góðri
tengingu á öllum hæð-
um við gömlu húsin,
sem munu nýtast vel
áfram.
Páll Torfi Önundarson
Höfundur er yfirlæknir blóðmeina-
fræði á Landspítala og prófessor í
blóðsjúkdómum við Læknadeild HÍ.
Tillaga að lausn húsnæðisvanda
Landspítalans í minni skrefum
Landspítali
RANNSÓKNARSTOFUR K-BYGGING
NÝJAR LEGUDEILDIR
BRÁÐAMÓTTAKA,
SKURÐSTOFUR, RÖNTGEN,
GJÖRGÆSLUR
AÐKOMA SJÚKRABÍLA
GAMLA
HRINGBRAUTIN
GAMLI
LANDSPÍTALINN
STÆKKAÐUR
LÆKNAGARÐUR =
HEILSUGARÐUR
Viðbyggingar. Lausn til 20-30 ára. Ca. 60.000 m2 aukning (sem samsvarar tveim
Borgarspítulummiðað við að ekki sé byggt hærra en 4 hæðir og kjallara).
Fyrsti áfangi er sýndur svartur, annar áfangi rauður og þriðji áfangi grænn.
Gamla Hringbrautin helst og sjónlínur að aðalbyggingu frá 1930 haldast.
Hugmyndir að lausn að sameiningu Landsspítala á efri Hringbrautarlóð. Byggt á hugmyndum
Páls Torfa Önundarsonar yfirlæknis á Landsspítala og prófessors við Læknadeild