Morgunblaðið - 12.02.2013, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 2013
Gengismálin hafa
lengi verið eitt helsta
ágreiningsefni þjóð-
arinnar. Þegar gengi
krónunnar lækkar
rýrnar kaupmáttur
heimilanna sem jafnvel
kyndir undir ófriðarbáli
á vinnumarkaði. Keðju-
verkunin útskýrir þá
sterku þörf ráðamanna
að fastsetja og hand-
stýra gengi krónunnar enda hefur í
gegnum tíðina markmiðið alltaf verið
að halda krónunni sterkari en efni
standa til. En skammgóður vermir er
af óraunhæfri gengisskráningu því
stíflan brestur þegar gjaldeyrisforði
landsins gengur til þurrðar eða út-
flutningsatvinnuvegirnir byrja að
hökta. Þá er gengið fellt og svo fest að
nýju, gjaldeyrir er skammtaður og
tollmúrarnir hækkaðir.
Í þeirri viðleitni stjórnvalda að
halda gengi íslensku krónunnar
sterku og stöðugu hefur gengi henn-
ar verið fest við gengi annarra gjald-
miðla nánast samfleytt frá lokum
fyrri heimsstyrjaldar. Fyrst við
dönsku krónuna, svo breska pundið
þar til gengi þess fór að lækka í upp-
hafi seinna stríðs en þá var skipt yfir í
fastgengi við Bandaríkjadal. Þegar
líða fór á seinni hluta síðustu aldar
var einkum miðað við körfu gjald-
miðla sem endurspegluðu samsetn-
ingu útflutningsviðskipta. Reglulega
var gengið fellt og á köflum mikillar
verðbólgu voru hand-
stýrðar gengisfellingar
svo tíðar að gengið virt-
ist jafnvel fljóta. Það
var í raun ekki fyrr en
árið 2001 sem gengi
myntarinnar fékk að
ráðast í frjálsum við-
skiptum. Og á meðan
gengi krónunnar
styrktist vegna vaxta-
munarviðskipta er-
lendra spákaupmanna
og efnahagslegrar upp-
sveiflu var þverpólitísk
sátt um hið glænýja fyrirkomulag
gengisflots. En eins og flestir muna
var klárinn aftur beislaður þegar
gengið fór að gefa eftir. Sama tóbakið
sem allir yfir fertugu muna glöggt
eftir. Höft á fjármagnsflutninga,
skilaskylda gjaldeyris, skömmtun
ferðamannagjaldeyris, opinberar
nefndir sem ákveða hver fær gjald-
eyri og þar fram eftir götunum.
Mikilvægasti lærdómur gjaldeyr-
issögu landsins síðustu níutíu ár er að
stöðugleiki í gjaldeyrismálum og heil-
brigði krónunnar mun alltaf vera lyk-
ilrökstuðningur stjórnmálamanna
fyrir frelsisskerðingu, skömmtun og
hömlum á utanríkisverslun íbúum
landsins til mikils ama.
Skuggalegt er nú að horfa upp á
fjölda vel meinandi sérfræðinga end-
urtaka gömlu hagstjórnarmistökin og
veita þeim vistarböndum og eigna-
upptöku gjaldeyris sem í höftunum
felast óbeinan stuðning með vanga-
veltum um tæknilegar útfærslur mið-
stýringar í gjaldmiðlamálum og aka-
demískum spurningum á borð við
hvort krónan hafi reynst vel eða illa,
hvort taka eigi af henni núll, hvort
vextir yrðu hærri eða lægri með ann-
arri mynt, hvort krónan eigi að vera
föst eða fljótandi og þar fram eftir
götunum. Í grunninn byggjast slíkar
vangaveltur á því að það sé stjórn-
málamanna að ákveða hvort sam-
landar þeirra njóti viðskiptafrelsis.
Alltof margir sem láta sig þessi mik-
ilvægu mál varða virðast horfa blá-
kalt framhjá aðalatriði málsins sem
er einfaldlega að engum er stætt á því
að ráðskast með hvaða gjaldmiðil eða
andlag aðrir nota í sínum viðskiptum.
Erfitt er að sjá hvernig við Íslend-
ingar eigum að geta brotist úr höftum
og sótt okkur þann sjálfsagða rétt að
eiga frjáls viðskipti í öðrum myntum
án þess að stjórnvöld afsali sér ægi-
valdi sínu í eitt skipti fyrir öll með því
að skipta krónunni út fyrir gjaldeyri
sem gjaldgengur er erlendis. Ótækt
er að slíkir kostir séu slegnir hugs-
unarlaust út af borðinu þó þeir kunni
í fyrstu að virðast framandi þeim sem
alist hafa upp við krónuna.
Enginn má þó standa í þeirri trú að
öll vandamál leysist við það að krón-
unni verði lagt og íbúum landsins
verði veitt myntfrelsi. Eftir sem áður
mun á heildina litið kaupmáttur
flestra landsmanna sveiflast með af-
komu frekar einhæfra útflutnings-
atvinnuvega. Launakjör yrðu því ef-
laust að vera sveigjanlegri en nú því
ekki væri lengur hægt að færa kaup-
mátt nær efnahagslegum veruleika
með gengisfellingum og verðbólgu
t.a.m. á tímum aflabrests og harð-
inda. Án íslenskrar ríkismyntar verð-
ur jafnvel enn mikilvægara en áður
að haga opinberum fjármálum á
skikkanlegan hátt og ekki verður
lengur tækt að lofa einkabönkum
endalausri lánafyrirgreiðslu. Öllum
þeim sem annt er um velgengni þjóð-
arinnar ætti að þykja það hið besta
mál.
Markmiðið er myntfrelsi
Eftir Lýð Þór
Þorgeirsson » Aðalatriðið er ein-faldlega að engum
er stætt á því að ráðsk-
ast með hvaða gjald-
miðil aðrir nota í sínum
viðskiptum.
Lýður Þór Þorgeirsson
Höfundur er sjóðsstjóri.
Oftar en ekki bíður
fólk skiljanlega með
eftirvæntingu eftir því
hvað hann eða hún hafi
verið skírð.
Það er skiljanlegt að
við séum forvitin og
spennt yfir því að fá að
vita nafnið á viðkom-
andi barni en hinn al-
gengi misskilningur er
að barnið hafi verið
skírt einhverju ákveðnu nafni, svo er
bara hreint ekki. Þannig eru dýr
ekki heldur skírð heldur gefið nafn.
Sömuleiðis eru skipum og flugvélum
gjarnan gefin nöfn en þau eru að
sjálfsögðu ekki skírð.
Okkur er gefið nafn
Án þess að ég ætli að fara að ger-
ast einhver leiðindavörður hvað
þetta varðar stenst ég ekki mátið
sökum áhuga míns á efninu að benda
okkur öllum á eftirfarandi.
Foreldrar gefa börnum sínum
nöfn. Oft er nafnið nefnt í fyrsta
skipti opinberlega við skírnarathöfn
barnsins, þó er það alls ekki alltaf
þannig.
Presturinn spyr foreldrana gjarn-
an: Hvað heitir barnið eða hvað á
barnið að heita? Síðan nefnir prest-
urinn nafn barnsins og segist skíra
það í nafni Guðs föður, sonar og heil-
ags anda. Hann segir ekki: Ég skíri
þig Jón, í nafni Guðs föður o.s.frv.
Heldur: Jón, ég skíri þig í nafni Guðs
föður o.s.frv.
Presturinn sér síðan um að skrá
nafn skírnarþegans í þar til gerða
kirkjubók sem er merkileg og gagn-
leg söguleg heimild. Hann sér jafn-
framt til þess að viðeigandi upplýs-
ingum um nafn barnsins sé komið til
Hagstofu Íslands til skráningar.
Okkur er sem sagt gefið nafn, en
skírð í nafni Guðs föð-
ur, sonar og heilags
anda. Með því erum við
eins og gróðursett á
líkama Krists. Gerumst
greinar á stofni lífsins.
Í skírninni tekur al-
máttugur Guð okkur að
sér og heitir okkur ei-
lífri samfylgd og lífgjöf.
Öllum þeim sem velja
það að halda skírn-
arsáttmálanum í gildi.
Sítenging
Þegar þú ómálga og ósjálfbjarga
klæddur hvítum skrúða varst borinn
af umhyggju og kærleika af þeim
sem elska þig mest upp að brunni
réttlætisins til að laugast í vatni og
anda varstu tengdur við lífið.
Sambandið er þráðlaust, upp-
sprettan eilíf, þú ert sítengdur.
Gjaldið hefur verið greitt í eitt skipti
fyrir öll, af honum, sem er upp-
sprettan og viðheldur straumnum,
af honum, sem er lífið sjálft.
Hann hefur krýnt þig náð og mis-
kunn og gert þig að erfingja eilífð-
arinnar.
Færð í fang frelsarans
Ekkert fær þig hrifið úr frelsar-
ans fangi sem foreldrar þínir forðum
af einskærri ást færðu þig í. Þú varst
nefndur með nafni og nafnið þitt var
skráð í lífsins bók með hendi frels-
arans. Himnesku letri sem ekki fæst
afmáð og ekkert strokleður megnar
að þurrka út.
Þér var heitið eilífri samfylgd í
skjóli skaparans.
Einhliða samningur
Höfundur lífsins hefur þannig
gert samning við þig. Samningurinn
er að vísu einhliða og óuppsegjan-
legur af hans hálfu. Hann er gjöf
Guðs til þín.
Mótframlag þitt er ekkert. Þú
þarft bara að taka við samningnum í
einlægni, af auðmýkt og með þakk-
læti.
Það er á þínu valdi ef þú vilt rifta
samningnum, vilt ekki þiggja hann
eða halda honum í gildi.
Kærleiks- og friðarkveðja með ei-
lífum blessunaróskum.
Hvað á barnið að heita?
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn Þorkelsson
» Okkur er gefið nafn
en við erum skírð í
nafni Guðs föður, sonar
og heilags anda.
Gróðursett á lífsins tré,
heitið eilífri samfylgd í
skjóli skaparans.
Höfundur er ljóðskáld og rithöfundur
og m.a. fv. framkvæmdastjóri og
meðhjálpari Laugarneskirkju.
DREIFARAR • SNJÓTENNUR • SNJÓBLÁSARAR • SLITBLÖÐ
A. Wendel ehf | Tangarhöfða 1 | 110 Reykjavík | Sími 551 5464 | wendel.is
Tæki til
vetrarþjónustu
Stofnað 1957