Fróðskaparrit - 01.01.1954, Page 48

54
Fólkatalið um 1600
Tá allir bólkarnir verða tiknir undir einum, sæst Streym-
oy o.s.fr. at liggja á odda við tí storsta miðalmarkatalinum
fyri hvonn festara, um 69/10 mk. Her eigur at viðmerkjast,
at somuleiðis sum fyri bólk 3 omanfyri hava eisini her tey
stóru einstðku festini ella fleiri stór festi undir einum á
heldur fáum hondum gjórt um seg. So koma Norðuroyar við
um 42/5 mk., Eysturoy við um 4^/jø mk., Sandoy o.s.fr.
við um 39/10 m'k., Vágar o.s.fr. við um 2 mk. og at enda
Suðuroy við um 19/10 mk. fyri hvónn festara. Miðaltalið
fyri oyggjarnar undir einum vísir seg at vera 3^/iq mk.
fyri hvðnn festara.
Eftir eru óðalsbóndurnir at viðgera. Teimum viðvíkjandi
mugu vit, sum nevnt, sláa okkum ti'l tols við eini uppgerð
yvir samlaða tal teirra vegna tess at ongar upplýsingar um
stóddina á óðalsbúgvunum sínámillum eru tókar, og bólkur
4 í talvuni frammanfyri uppger hetta talið fyri teir, ið
einans hava verið óðalsbóndur, til 120. Nú umboða aftur at
hesum eisini hinir 3 bólkarnir nakrar óðalsbóndur við tað,
at nakrir av hesum hava verið kongsbóndur eisini, og við
hesum seinastu (7 frá bólki 1, 10 frá bóllki 2 og 14 frá
bólki 3), umframt 3 óðalsbóndur afturat, sum ikki eru
tiknir við millum hesar í talvuni (Peder Jaoobsen unđir
Suðuroy (is. 11) og tveir av prestunum — í Suðuroy og
Eysturóy), verður talið á teimum bóndum, ið hava sitið við
teim u. 1133 óðalsmerkrunum í 1584, 154.
Men sum áður nevnt var ikki óll óðalsjórðin á fóroyskum
hondum, ein part av henni áttu tveir danskir og norskir
stórognarmenn av aðalsættunum Rosenkíantz og Benke-
siok57). Hjá Rosenkrantzunum kann stóddin hava ligið um
57) Góðs Rosenkrantzanna hevði navn eftir Holger Eriksón Rosenkrantz
íd. 1496; Dansk Biografisk Leksikon, bd. XX, s. 123), í hvórs ogn tað var
komið gjógnum konuna, Margrete Fleimming, og var tað gingið í arv gjógn-
um ættarlið líka frá Agnetu, dóttur Hákun V Magnuysonar og manni
hennara, Haftor Jonsson. — Benkestokkarnir vóru ættaðir niður frá hini gomlu
viðgitnu ættini Smór, ið hevði átt jórð í Fóroyum síðan landnámstíðina. — I