Vísir - 22.12.1946, Blaðsíða 1

VoMIM LIVI MAMMIMM
Jólahugleiðing eftir síra Jón Auðuns, dómkirhjuprest.
I Heiðarvígascgu er creg.n upp fynr css merkiieg
mynd frá heimili geÖans á Helgafelh, ser.i ao nafm va • kríst-
inn, en þó hciðmn að mcrgu i h arta s'nu.
Guðlaugur var clztur sona Snoria g ca. Hann var ó-
líkur bræðrum sínum, siðahremn og hne gour fynr guo-
rækni cg bænaiðju, cg sterkur hefir sá eólisþáttur þcssa
höfðingjasonar verið, að hann skyloi eigi slitna á þeirri varg-
öld og víga, sem þá stóð yfir. En um Snorva er ljóst, aS
hann hefir boriS í brjósti lotmngu fyrir þessum sym, þess-
um undarlega afspnng hmnar gömlu hernaSar- cg höfð-
mgjaættar, því að ekki hélt hann honum til víga, heldur lét
hann sjálfráðan. Síðar greiddi Snorn Guðlaugi nukið silfur,
er hann fór til Englands og gekk í klaustur, þar scm hann
þótti afbragðsmaður, sjálfsagt bæSi um heilagt líferni, en
það hafði hann stundað frá æsku, og einnig um lærdóm,
því að mannvit mikið gat hann tekið að arfi frá feðrum
sínum.
Það var um miðjan morgun, þegar sól skem úr austri,
að goðinn á Helgafelli er ferðbúinn með mönnum sínum
til víga og mannhefnda og gengur til kirkju. En sem hann
ætlar inn að ganga í guðshúsið, mætir hann Guðlaugi syni
sínum, sem ætlar út og hefir verið í kirkjunni að daglegri
iðju sinni: guðrækni og bænaiðju í morgunkyrrðinni. Þeir
nema staðar og morgunsólin hellist yfir báða. Snorri spyr
Guðlaug, hvort hann ætli ekki að fylgja sér til víganna, en
Guðlaugur færist undan, og þá segir Snorri: ,,.... ok er
mér vel um þat gefit, at þú farir hvergi ok rækir þína siðu.“
En það sagði Snorn síðar, að aldrei hefði hann slíks manns
ásjónu séð, sem Guðlaugs þennan morgun, og hefði sér
staðið ógn af yfirbragði hans.
Hver sannmdi lesum vér á bak við þessa mynd, sem
einstæð er í íslenzkum bókmenntum?
Annarsvegar hið jarðfjötraða líf, hina hamslausu sókn
eftir metorðum, völdum og verðmætum þessa heims, sem
fæðir af sér gnmmd og bölvun. Hinsvegar þorsta manns-
sálarinnar, sem aldtrei slokknar fyrr en hann finnur svölun,
þorstann eftir því, að vaxa yfir efnið inn í himin andans,
himin kærleikans, himin hms eilífa friðar, — þorsta sálar-
innar, sem ekki er af þessum heimi, cítir uppruna sínum,
sínu sanna heimkynni.
Þarna sjáum vér hinar miklu andstæður, sem þó eiga
eftir að fallast í faðma í fullkomnari tilveru: hinn gróía
kraft, sem fer eyðandi eldi um iörðma, vegna þess, að hann
hefir í þjónustu smni hina miklu vitsmuni gcðans á Helga-
íelli, en hinsvegar hinn mjúka mátt, sem sýnist veik-
ari en mún þó sigra og sveigia hina grófan orku úndir
hlýðni við lögmál mildinnar cg miskunnseminnar cg flytja
frið og hammgju.
En hvernig getum vér trúað á þann sigur? Vér sjáum
um það barizt í hverri mannlegn sái, hvor eigi þar aS ráSa
ríkjum: helstefna goðans á Helgafelh eða himmþrá hans
unga sonar. Hvermg getum vér trúað á sigur hins góða í
þeirn ægilegu baráttu?
Boðskapur jólanna gefur vonmni vængi og trúnni þor.
Hann, sem jólm eru helguð, birtir oss ekki aðeins það eilífa
hjarta, sem slær að baki tilverunnar, hjarta Guðs, hann
sýnir oss einnig manninn. Ekki hinn vesala mann, sem
vér höfum daglega fyrir augum, ataðan synd og ófullkom-
inn á alla lund, heldur manninn, eins og hann getur orðið,
eins og honum er ætlað af Guði að verða.
I hinum blessaða sveini, sem vér syngjum um: „Liggur
í jötunni lávarður heims“, sjáum vér þá möguleika, sem í
manninum búa, þá takmarkalausu dýrð, sem í sérhvern
mannssál dylst á bak við hinn óhrjálega ytra hjúp, sem vér
höfum daglega fyrir augum. Getur nokkur annar boðskap-
ur borið oss meiri blessun en sá, að emhver vísir, að veg-
semd hans búi í hverjum manm? Og getum vér þá örvænt
um, hvernig mum ljúka baráttu hinna miklu andstæðna í
oss, sem óvirðir líf vort, fyllir það sorgum og böli?
Þanmg gefur boðskapur jólanna, barmð í jötunm, oss
trúna á það, sem vér megum sízt af öllu missa trúna á.
Kristur gefur oss trú á lífið. Hann gefur oss þrótt, þegar
oss ætlar að drapast flugið, hann vekur oss von, þegar
sársauki vonbrigðanna setzt að hjartanu, hann gefur oss
vissuna um það, að lífið er heilagt og á sér hærn markmið
en oss er stundum auðvelt að sjá.
Og að lokum eitt: Sagan af englunum í jólaguðspjall-
inu sýnir oss, að mannkynið, í sorgum, niðurlægning og
synd, er í víðtækara samfélagi, en vér gerum oss daglega
Ijóst. Áður en mönnum var kunnur sá mikli atburður, sem
var að gerast í Betlehem hina heiiögu nótt, var hann þekkt-
ur í æðra heimi. Verur þáðan vöktu yfir þessum atburði,
herskarar þaðan fylgdust með því, sem var að gerast. Munu
ekki einhverjir slíkir þjónar vaka yfir guðsbarninu í sér-
hverri mannssál, og vinna þannig verkið hans, sem með
fæðing sinni til jarðarinnar „gerðist vor vegna fátækur,
þótt hann ríkur væri, svo að vér auðgumst af fátækt háns?“
Boðskapur jólanna bendir oss til, að svo sé yfir oss öllum
vakað.
Inn í dimman heim bera jólin ljós hins æðsta fagnaðar:
Barnið í jötunni birtir css markmið og möguleika mannsms,
og englarnir vótta oss handleiðsluna himnesku, sem eilíflega
vakir cg leiðir guðsbarnið í sérhverri sál til sigurs. Þess-
vegna verður rónaurinn biartur og handtakið hlýtt, þegar
vér segjum hvert við annað:
GLEÐILEG JÖL!
II : »11111111»1HII1MIttfIIfif«f(l«lllttllllltt»»li»l»lll«i«lllll9t»l9liftl4