Vísir - 22.12.1946, Blaðsíða 17

rVjfSI-g
1?
Péiur Jón§son frá Sllokkiins
?■ ‘Sy" n; Á '■ - •■■ • . ' • -
OFT ERU ÞAU VÁLYIMD VORHRETIM
Svo som kunnugt cr um'
\'cslfirði og víðar, rak Pctur
J. Thorsteinsson lengi verzl-
un á Bildudal við Arnarfjörð
fvrir og eftir síðustu aldamót.
Ilann mun liafa flutzt þang-
að skömmu iyrir 1880. Hann
var hinn mesti athafna- og
framfara maður, einkum að
þvi er laut að byggingum þar
á slaðnum, og svo að þil-
skipaútgerð. Hann kom þang-
að örsnauður og rcðist þá i
IFrásögn a£
um
a sjo
krókstjakar, lensur og
fleira, svo og beita. Til há-
karlabeitu var ætíð notað
pækilsaltað selspik með
skinninu og hrossakjöt, salt-
að, ennfrémur heilir kópar,
sem fylltir liöfðu verið af
rommi. Voru það nefndir
„rommkópar" var það talin
'tálheila fyrir „grána". Til
beitu yfir sumarið var íetlað
'silt oliufatið af Jivoru, spilci
iskona og vinsæl.
Árið 1885 gjörði
var hraustmenni, sjómaður
góður, og inaimval. Hásetar
voru Kristján I>orvarðsson
Thorsteinsson cignaðist’og hestakjöti og svo 2—3
að kaupa verzlunina sem þá hana hafði hún verið i eigu rommkópar. Þeir voru
var þar og jörðina, með hús- Hákonar kaupmanns Bjarna- 'geymdir í luktum tunnum.
um þeini, sem þar voru, eu sonar a Bíldudal. I Sumar það, sei.n hcr um
fjárhagur hans blómgaðist Sumarið 1881 var skip- ræðir -— 1885 -- voru uienn
siðan með ári hverju. Hann stjóri sá fyrir Maríu, sem Jón þessir ráðnir á Mariu: Jón
var kvæntur Asthildi Guð- hét Eiriksson frá Bakka í Eiriksson skipstjóri, Þorleif-
rnundsdóttur prófasts Ein- Arnarfirði, ættaður úr Dýra-'ur Jónsson frá Hokinsdal i
arssonar á Breiðabólstað á firði. Hann hafði áður verið Arnarfirði, stýrimaður.
Skógarströnd. Móðir liennar skipstjóri mörg ár á hákarla- Haim var svstursonur Jóns
var Katrin ÓJafsdóttir pró- ^ skipum bæði frá Isafirði og forseta Sigurðssonar. Hann
fasts Sívertsen í Flatey. Flatey á Breiðafirði. Hann
Ásthildur var hin mesta mæt- var sjómaður allgóður, þrifn-
aðar- og reglumaður.
P. J. A þessum árum voru gerð frá.. Litluhlið á Barðaströnd,
Thorsteinsson út tí slcip til út mörg hákarluskip árlega j Þorsleinn Jónsson frá Dynj-
þorskveiða, voru þau þessi: viða frá Vestfjörðum, bæði anda í Arnarfirði, Guðmund-
Óskar, Thjálfi, Ivatrín frá ísafirði, Flatéyri og Þing- j.ur J.ón Guðnumdsson tra
(skonnortur), Iíjartan (kútt- eyri. Yeturinn l884.^85 kom Hjallkárseyri i Arnarfirði,
er) Maria Dóróthea og Pælott þeim saman um það, P. J. Gúðmupdur Guðmúndssön
(jagtir). Þrjú skipa þessara Tlior.steinsson og Jóni Eiriks-.lra Otradal, bróðir Sigmund-
voru eign hlutafélaga og var syni að gjöra Mariu út á há- ar Guðmundssonar prentara
hann meðeigandi í öllum fé- karl næsta sumar, og skyldi i Hevkjavik, Þorbergur Guð-
Jögunum, en þrjú voru einka- Jón vera formaðurinn. Til PHindsson fra Otrardal, ung-
eign hans, þau: Öskar, María alls, scm - útgerð þeirra til-^ú1' maðilr um tvítugl og Pét:
,og Pælott. Þá iim yorið — heyrði var vandað sem bezt. -ur .Tónsson frá Auðsliaugi á
(1885 — voru tvö skipæ þess- -Allt.keypt nýtt: legufæri og Hjarðarnesi, unglingsmaður.
^ara kcypt ný frá Noregi. þau veiðarfæri. Lifrarkassar voru Alls átta manna skipshöfn.
Katrín og.Kjartan. Óskar og settir i lesfina og fleira sém J Áður en lengra er haldið
j'fhjálfi, voru sterk og nýleg þurfa þótti. ; Legu&trengur- skal geta þess, að suðvestur
eikarskip. Jagtirnar voru inn var 3tí0 faðma löng af Öndverðarnesi er sand-
báðar gamlar, einkum Pæl- ,.portlina“ (þrisnúin úi) köðl-1 fláki allstór. Töldu sjómenn
oti; báðar þó pikarskip, seni um), tvær 30 faðma lgngarjhann 80 sjómílur undau
vprið .þöfðu áður i förum hlekkjafestar (foi:hJappar- landi, enda er Snæfellsjökull
Bíldudalur.
landa á milli. Pælott hafði ar) og tyeir 100 kílóa legu-
verið konungsverzlunai’skip. jdiekar, tí svonefndar söknir,
. Maria.hafði þáfengiðalhnikia, þ. e. hæfilega stór öngull
yiðgerð. . fyrir , fáum ánun.jmeð sigunnagla og um
Hún var 30 smálesiir nettó að jniggja faðma löngum taum
rúmniáli. -f .Fyrir jáiun árum
þafði hún verið í förum á
.nvlli Bíldudals og Ivaup-
mannahafnar. Hún var hið
bezta sjóskip eflir st:erð og
ágætur siglari. Áður cn P.
úr grönnum lilekkjum fest-
um við 3 -l kgr. þungar
sleyptar járnsökktir. Tólf
120 faðma langar jínur, þri-
snúnar úr færum, svonefnd-
ar „hákarlalímH'", eunfrem-
horfinn er þangað er komið,
þótt allgóð sé sjóarsýn. Fláka
þennan kölluðu j>eir „Jökul-
banka“ og töldu hann 40
sjómilur ú lengd og ltí sjó-
milna hreiðan. Giynnst á
hanka þessum er llö—120
faðrna dýpi og þaðan af
dýpra allt að 250 föðmum,
j>ar sem legið var. Talið var
að l>ankinn lægi nokkurn
Snajfellsjökutl.
veginn frá norðri til suðurs.
Víðast er þar rauðleitur
skeljasandsbotn. Landmegin
við hankann er viða nær 200
faðina dýpi, þar cr viða leir-
botn. Áð vestanverðu snar-
dýpkar ,svo út af banka þess-
um, að á 1 sjómilu vegalengd
hefir dýpkað nm allt að
300 faðma. Djúp j>ctta
nefndn sumir sjómcnn Græn-
landsál. Banka jænnan
j>ekktu bæði Vestfirðingar og
Sunnlcndingar. Svo aflasælt
var talið þar, að vart brigðist
j>ar hákarl fengist næði, veð-
urs vegna, til þess að liggja
j>ar og ekki hefði verið skór-;
ið þar viða niður.1)
.Seiut á eiumúnuði vorið
1885 lagði jaglin Maria Dóró-
thea frá Bildudal út í fyrstu
veiðiför sina á þvi ári, vel út-
biiin að öUu leyti, bæði hvað
allan úthúnað snerti, og öt-
ula skipverja.
Þeir sigldu j>á suður fyrir
Snæfellsjökul i norðanhrinu-
garði. I norðangörðum er
jafnan skjól suður af. jöklin-
um svo yar og i ..þetta sinny
j)ótt . bráðviðri sé bæði að
vestanverðu, fram að Svörtu
loftum, og að austanverðu
fram af Drangabrauni og
Malarrifi.
Á íneðan stimdaðir voru
róðrar í Dritvík j>ckktu sjó-
menn þpr vel j>etta veðurfar,
og nefndu þennan. hægviðr-
isgeira suður af jöklunum
„Yikursælu“ þvi Dritvikin er
éinmitt þar á landi í miðjum
lygnublettinum. Einn af skip-
verjum Maríu i j>etta sinn,
Kristján Þórðarson, hafði á
unglingsárum simun róið i
Dritvik og jiekkti j>ctta af
eigin raun, og.gat j>ess við
félaga sina. Söinuleiðis gat
liann j>ess, að í afspyrnu
norðan veðrum hefði dimni-
svarta þoku lagí af jöklinum,
og liulið hann <>g öll undir-
fjöllin oían að jáglondi. llefði
í;) Kallað var að skcra nið-
ur i Iiákurlalegum, er lifrin
var aðeins hirt, en skrokkn-
um sleppt.
þá ekki verið um neina vik-
ursælu að i-æða, heldur InS
gagnstæða. Allt hefði þá ætl-
að um koll að keyrast bæði
á sjó og landi. Slík aftök
hefðu Dritvikingar kaligö
Jpkulyeður.
Þeir félagar héldu sig nú
þarna i vikursælunni i þrjá.
eður fjóra daga og létu reýða
til og frá um góðviðrisblptt-
inn. Þeir höf ðu með sér haiid-
færi til j>ess að geta fiskaS
sér til matar. Þeir rennylu
þarna og fiskuðu nokkuð,
bæði þorsk og lúðu, sem þeir
síðan drý’gðu matarforða
smulneð, sem var að sönnu.
skórinn skammtur á þeún
áruni, Þu var hverjuiii manni
■yjlítaðúr pt Óinn visst
skammtur til hvers mánaðar
áf. brauði, smjöri, kjöti, kaffi
og svkri.
Smám saman lægði norðau
storminn, og þá sigldu þei.r
út á ofanverðan jökulbanka
og lögðust j>ar á 180 faðxna
dýpi. Þar lágu j>eir i átla
daga og fengu nær 10Ö tunn-
úm lifrai’. Þá hvessti aftur
upp íiorðan og logðu j>eir þá
skipinu i rétt*) og létu reka
nokkura dag i stormi og stór-
sjó. Þegar nokkuð lægði það
veðui’, héldu þeir heimleiðis
og kornu til Bíldudals eflir
mánaðar ferð, eður þar uni
bil. Alls fóru j>eir fjórar
veiðiferðir j>á um sumarið,
þi’jár suður á banka og viðar,
en liina fjórðu og síðuslu
norður fyrir Hoi'n og austur
í Ilúnaflóa. En þá voru þai*
allsstaðar liafþök af is á
venjulegum liákarlamiðum,
svo langt til hafs, sem augaö
eygði. Nokkurum sinnuin.
lögðust j>eir j>ó nálægt ísskör-
inni á 00—70 faðma dýpi, en
aflinn varð mjög rýr. Þá, í
finnn vikna ferð mörðu j>eir
upp um 30 tunnur lifrar o i
litið eitt af hákarli. Fleirl
vestfirzk skip voru j>á á
sveimi j>ar og höfðu líkai*
*) ..Að leggja skipi i rétt e •
það, að leggja tií drifs seru
Danir kalla svo.