Morgunblaðið - 02.11.1963, Blaðsíða 55

.< Laugardagur 2. nóv. 1963
MORGUNBLAÐIB
55

effir Árna Garðar Krisfinsson
auglýsingastjóra IVibL
LEGAR ég var beðinn að skrifa
um þróun auglýsinganna í Mörg-
unblaðinu sl. 50 ár, eða frá stofn-
un þess, þá varð ég fúslega við
þeirri beiðni, vegna þess að það
virtist ekki vera svo mikil fyrir-
höfn svona að óathuguðu máli.
En þegar ég fór svo að íhuga
þetta allt saman, þá komst ég að
raun um að það var svo mikið
verk, ef taka ætti efnið bókstaf-
lega og kryfja það til mergjar, að
nær óvinnandi væri á svo stutt-
um tíma, sem mér var ætlaður
til þess.
í því sambandi kom mér í hug
saga af Roosevelt forseta, en hún
er á þessa leið: — Roosevelt for-
seti átti einu sinni viðtal við
eðlisfræðing frá Los Angeles,
sem hélt því fram, að ákveðið
verkefni væri ekki unnt að leysa
í praksis. „En þér haldið því þá
fram að það sé teoretískur mögu-
leiki að leysa það?“ spurði Roose
velt ákveðinn. „Já“, sagði eðlis-
fræðingurinn. „En það er líka
teoretískur möguleiki að telja
sandkornin í Sahara, en það ger-
ir maður bara ekki í praksís“.
Á fyrstu árum blaðsins voru
það sjálfir ritstjórarnir, sem söfn-
uðu auglýsingum í blaðið, en árið
1921 var Engilbert Hafberg kaup
maður ráðinn auglýsingastjóri og
annaðist hann móttöku og söfn-
un auglýsinga í verzlun sinni í
Austurstræti. Árið 1936 varð
Árni Óla blaðamaður auglýsinga-
stjóri og þá í húsnæði, sem blaðið
hafði á leigu í Austurstræti 8. Við
starfi Árna Óla, sem auglýsinga-
stjóri tók ég svo 1. desember
1945. Á þeim árum, sem ég hef
starfað við Morgunblaðið, hefur
margt hreytzt og flest til batnað-
ar, sé litið með sanngirni á málin.
Árið 1944 varð ísland lýðveldi,
en þá var eins og þjóðin vaknaði
úr aldagömlum svefni, þótt hún
hafi rumskað verulega 1918, og
sækir fram af þvílíkri bjartsýni
vg stórhug að nágrannaþjóðir
Sæmundur Björnsson
okkar hefur furðað stórlega, öf-
undað okkur í hjarta sínu af
dugnaðinum og framtaksseminni;
samglaðzt okkur og hælt í veizl-
um, en litið okkur hýru horn-
auga þótt yfir haf sé. Iðnaður
landsins hefur blómgazt, verzlun
in dafnað, siglingar aukizt, bú-
skapurinn tekið stórstígum fram-
förum, fiskveiðar orðið til fyrir-
myndar og til eftirbreyttni öðr-
um þjóðum. Samgöngur í lofti,
láði og legi stórbættar. Þróun
þjóðmála og landsmála tekur á
sig nýja mynd, stórhugur og
bjartsýni ráða rikjum.
Árið 1905 sat Albert Lasker,
sem var mjög þekktur auglýs-
jngamaður í skrifstofu sinni í
Chicago, þegar einn sendlanna
hans kom inn með bréf frá ó-
kunnum manni, sem beið eftir
viðtali við hann, en í bréfinu
stóð: „Ég sit í kránni hérna niðri.
Ég get sagt yður hvað er auglýs-
ing, ég veit að þér vitið það ekki.
Ef þér hafið áhuga á að vita það,
þá sendið já niður með sendlin-
um.
John E. Kennedy".
Með þessu móti komst þessi
merkilegi maður í sviðsljós ayg
lýsingatækninnar. Hann var hár
og glæsilegur, áður í riddaraliði
konunglegu kanadí&ku lögregl-
Valur Þórðarson
unnar, en varð hinn fyrsti mikli
kenningarfrömuður auglýsinga-
tækninnar. Flestar af kenningum
hans voru ekki notaðar af Lasker
ári ' 'ðar, en eru þó enn þá jafn-
ferskar og tærar eins og blaut
málning á vegg. Það fyrsta, sem
Kennedy spurði Lasker, eftir að
hann hafði fengið viðtal, var:
„Vitið þér hvað er auglýsing?“
„Já“, svaraði Lasker, „það álít
ég. Auglýsing er upplýsing um
vöru“.
„Nei“, sagði Kennedy, „upp-
lýsing er aðeins kynningarform,
auglýsing er sala á prenti“.
Þjóðin er frjáls og landið gjöf-
ult og gott. Fyrirtæki og einstakl-
ingar framleiða vörur en vita að
það þarf einnig að selja þessa
framleiðslu. Áður fýrr var
Reykjavík aðeins smábær, þegar
Morgunblaðið var stofnað fyrir
C1 árum. Þá þekktust allir í þess-
um smábæ. Þá þurftu ritstjór-
arnir að betla auglýsingar, blaði
sínu til framdráttar. í dag er
Reykjavík borg og nú þekkja
ekki allir alla. Þess vegna verða
bæði fyrirtæki og einstaklingar
að selja og kynnast á prenti.
Morgunblaðið hefur orðið þeirra
vinsælda aðnjótandi að verða
kallað blað allra landsmanna, og
því hafa landsmenn allir viljað
selja vörur sínar á þess prenti.
Sem betur fer eru þeir tímar nú
liðnir þegar litið var á auglýs-
ingar sem betl af blaðsins hálfu.
I stað þess eru kaupsýslumenn,
framleiðendur og aðrir þeir, sem
fylgjast með þróun og framför-
um þjóðarinnar farnir að líta á
auglýsingar sem raunverulegan
bissness en ekki betl. Þeir eru
farnir að fylgjast með því sem er
að gerast úti í hinum stóra heimi.
.Þeir eru farnir að sjá, að það er
þeirra hagur að auglýsa, það er
þeirra hagur að selja á prenti.
Kaupmenn, heildsalar ,framleið-
endur, skemmtistaðir og aðrir
auglýsendur eru farnir að láta
sér skiljast, að Reykjavík er orð-
in borg og það stórborg á okkar
mælikvarða. Þeir eru þess með-
vitandi, að eigi þeir að ná til
almennings þá verði þeir að aug-
lýsa, þeir þurfi að ná til sém
allra flestra til þess að auka sölu
og umsetningu. Þeim er farið að
skiljast, að auglýsing er í dag
bissness en ekki betl.
Enda hefur þróunin orðið sú,
að flestum er ekki lengur sama
hvernig þeirra auglýsing lítur út
eða hvernig textinn er. Þróunin
er æ meir og meir að komast í
þá átt að vanda betur auglýsing-
arnar. Fyrirtækin og einstakling-
arnir eru farnir að átta si.g á því,
að þær eru einmitt fyrsta kynn-
ingin á vöru þeirra, sem á boð-
stólum er, eða á framleiðslu
þeirra, sem verið er að kynna.
Það hefur margt gerzt sem mér
er minnisstætt og það er margs
að minnast, er of langt yrði upp
að telja á þeim tæplega 20 árum,
sem ég hef verið auglýsingastjóri
við Morgunblaðið, enda ekki til-
gangurinn að segja frá því á þess
um vettvangi. Ég get þó ekki á
mér setið að skýra frá því, að á
þessum 20 árum hefur þjóðin
verið það framsækin og fram-
gjörn, eins og ég minntist á í
upphafi þessa greinarkorn, að
Morgunblaðið hefur orðið að
stækka blaðstærð sína úr 8 síðum
í 24 síður, og er von á enn meiri
Arni Garðar Kristinsson
stækkun. Útbreiðsla eða eintaka-
fjöldi hefur aukizt frá 10 þúsund
einstökum í rúmlega 30 þúsund.
Þessi þróun er fyrst og fremst að
þakka þeim ágætu viðskiptamönn
um, sem Morgunblaðið hefur ver
ið svo lánsamt að eignast. Aug-
lýsingar hafa aukizt jafnt og þétt
og eru alltaf að verða sviphreinni
og stílfallegri, annað hvort í ein-
faldleika sínum eða útlitsfegurð,
og þeim listræna blæ og látleysi,
sem yfir þeim hvílir. íslenzkir
myndlistarmenn eru nú í æ rík-
ari mæli að leggja sinn skerf til
útlits auglýsinga og þeim sé
þökk. En það vantar enn þá góða
texta í samræmi við útlitið. Það
er list út af fyrir sig að vera góð-
ur auglýsingatextaritari, ekki síð
ur en skáld gott. Auglýsingar
þurfa að hafa, hérlendis eins og
erlendis, góða myndilstarmenn,
textaritara og frumlega „lay
out“-menn í sinni þjónustu. Þá
fyrst förum við að nálgast þá
sem í næsta nágrenni okkar búa.
Það er svo ótal margt, sem ég
hef verið spurður um í sambandi
við það hvenær, hvar og hvernig
sé bezt að auglýsa. Svörin verða
auðvitað mjög misjöfn og fara
eingöngu eftir því hvað verið er
að auglýsa í það og það skiptið.
Og það er nú einu sinni svo, bæði
með auglýsingar og annað, að
menn eru ekki að leika sér að
því að ausa út fé án þess að fá
nokkuð í staðinn, enda mundu
sjómenn ekki leggja net sín í
dauðan sjó, heldur þar sem ein-
hver aflavon væri. —
SKÚHOSIÐ
Hverfisgötu 82.
Sími 11-7-88.
Auglýsíngaspjall