Morgunblaðið - 03.12.1974, Blaðsíða 1

140. tbl. 61. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 1974
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Sovétgeimfar
æfir tengingu
Happy heim
Happy Rockefeller sést hér er hún fór af Memorial sjúkrahúsinu I
New York, ásamt manni sinum rétt fyrir helgina. Þá voru aðeins
fjórir dagar liðnir frá þvi að síðari brjóstuppskurður, vegna krabba-
meinsæxlis hafði verið gerður á henni.
Rússar segja að í ferð Soyuz 16
eigi þeir að geta notað næstum
því öll tæki sem verði notuð til að
tengja og aðskilja Soyuz- og
Apollo-geimfarið i hinni sam-
eiginlegu geimferð í júli.
Fyrstu tilkynningar um geim-
skotið bentu til þess að reynt yrði
að tengja Soyuz 16 geimstöðinni
Salyut 3 sem hefur verið á lofti í
Framhald á bls. 47.
Tyrkir hóta
að hætta
viðræðum
Ankara, 2. des. Reuter.
VIÐRÆÐUM gríska og
tyrkneska þjóðarbrotsins á
Kýpur verður hætt ef
Makarios erkibiskup snýr aft-
ur tii eyjunnar að sögn tals-
manna tyrkneska utanrfkis-
ráðuneytisins. Hann sagði að
heimkoma hans mundi spilia
ástandinu á eynni þar sem
staða hans væri ótraust meðal
Kýpur-Grikkja.
Spennan vegna heimkomu
Makariosar seinna I vikunni
fer vaxandi og Sadi Irmak for-
sætisráðherra ræddi f dag við
yfirmenn heraflans um
ástandið á Kýpur.
Ilharni Sancar landvarnar-
ráðherra sagði eftir annan
fund sem yfirmenn hersins
héldu að viðeigandi ráðstaf-
anir yrðu gerðar ef til tíðinda
drægi á Kýpur. Hann taldi að
Framhald á bls. 47.
útbyrðis
Kosningar geta
orðið í Danmörku
Frá Jörgen Harboe.
Kaupmannahöfn i gær.
ÆSANDI vika hófst f danska
þinginu í dag. Hún getur orðið
ein sú afdrifaríkasta f sögu
minnihlutastjórnar Poul Hart-
lings forsætisráðherra og að sögn
blaðsins Politiken getur niður-
staða atburða vikunnar orðið sú
að boðað verði til nýrra kosninga.
Astæðurnar eru að gert er ráð
fyrir að á morgun birti stjórnin
neyðaráætlun til lausnar efna-
hagserfiðleikum Dana og að
Gallupstofnunin hefur birt niður-
stöður skoðanakönnunar sem sýn-
ir að stjórnin nýtur meiri stuðn-
ings meðal almennings en nokkru
sinni fyrr.
Meirihluti þingmanna er mót-
fallinn afskiptum ríkisstjórnar-
innar af samningum á hinum
frjálsa vinnumarkaði.
Leiðtogar Social-líberala flokks-
ins og Ihaldsflokksins hafa lagt til
að Poul Hartling treysti stjórn
sína i sessi með því að bjóða
stærsta flokknum, flokki sósíal-
demókrata, og social-liberölum,
þátttöku f henni.
Poul Hartling hefur hafnað
þessum tillögum. Hann vill leysa
vandamálin einn eða efna til
kosninga að öðrum kosti.
Moskvu, 2. des. AP.
TVEIMUR sovézkum geimförum
var skotið út í geiminh f dag f
nýju geimfari, Soyuz 16, til þess
að reyna nýjan tengibúnað sem
verður notaður við tengingu
sovézks og bandarfsks geimfars
úti í geimnum eftir sjö mánuði.
Geimfararnir eru Anataoli
Filipchenko ofursti og Nikolai
Rukavishnikov sem báðir hafa
verið sæmdir nafnbótinni Hetja
Sovétríkjanna fyrir fyrri Soyuz-
geimferðir.
Ferðin stendur „nokkra daga“
og markar að sögn fréttastof-
unnar Tass mikilvæg þáttaskil í
undirbúningi Rússa fyrir sam-
eiginlega Apollo-Soyuz-geimferð
Bandaríkjamanna og Rússa á
næsta ári.
Filipchenko sagði að sögn
fréttastofunnar að sú ferð yrði að
ganga ,.hnökralaust“. Hann sagði
að ferð Soyuz 16 mundi nægja til
þess að prófa öll tæki geimfars-
ins, fyrst og fremst tengibúnað
þess.
I ferðinni verða framkvæmd 20
tæknileg atriði i sambandi við
stjórn geimfarsins og Filipchenko
segir að þessar tilraunir eigi að
auðvelda tengingu og skilnað við
„sérstakan gervihring1' sem hann
kallaði svo.
Þvi var ekki lýst nánar hvernig
þessi gervihringur væri og i
hverju tilraunin væri fólgin.
Vestrænn sérfræðingur taldi
hugsanlegt að Soyuz hefði með-
ferðis eftirlikingu á tengikerfi
Bandaríkjamanna og verið gæti
að sovézku geimfararnir mundu
skjóta henni fimm eða tíu metra
og reyna síðan að tengja geim-
farið við hana.
Slysið á Guðbjörgu:
Brotsjór skolaði mönnunum
Búizt er við að í neyðaráætlun-
inni verði tillögur sem meirihluti
þingmanna telji óaðgengilegar,
en verði þó svo vinsælar að meiri-
hluti landsmanna geti sætt sig við
þær.
Þannig hefur verið rætt um að
stjórnin muni fella niður nokkur
gjöld af „varanlegum neyzluvör-
um“ eins og búsáhöldum.
Þessu hefur meirihluti þing-
manna lýst sig mótfallinn, en það
gefur auga leið að almenningur
verður ánægður ef hann getur
keypt ódýrarari ísskápa, strau-
járn og fleira þess háttar.
Aðilar vinnumarkaðsins biða
þess einnig i ofvæni að stjórnin
skýri frá fyrirætlunum sínum.
Stjórnin hefur gefið til kynna að í
kjarasamningum sem verða
endurnýjaðir í vor megi ekki
hækka iaun í krónutölu.
Þessi krafa gengur undir nafn-
inu „o-launsnin“ og danskir laun-
þegar hafa sameinazt í kröftugum
mótmælum gegn henni. Þó hefur
ekki verið útilokaður sá mögu-
leiki að fallizt verði á þessa
íhlutun um frjálsan samningsrétt
ef stjórnin bæti fyrir „o-lausnina“
með verulegum skattalækkunum.
Sennilega kemur i ljós á morgun
hvort skattalækkanir eru væntan-
legar.
SJÖPRÖF fóru fram hjá bæjar-
fógetanum á tsafirði f gær vegna
hins hörmulega slyss, sem varð
um borð f skuttogaranum Guð-
björgu tS 46 frá Isafirði s.l. föstu-
dag, en f þvf slysi létu 3 sjómenn
lffið. Þeir hétu: Ari Jónsson báts-
maður, 41 árs að aldri, fæddur 16.
ágúst 1933. Hann lætur eftir sig
konu og 4 börn. Guðmundur
Gfslason háseti, 39 ára að aldri,
fæddur 19. maf 1935. Hann lætur
eftir sig konu og 3 börn. Garðar
Jónsson háseti, 24 ára að aldri,
fæddur 28. september 1950. Hann
lætur eftir sig konu og 2 börn.
Þeir voru allir búsettir á lsafirði.
Mbl. hafði í gær samband við
Þorvarð K. Þorsteinsson bæjar-
fógeta á lsafirði. Þorvarður sagði,
að í sjóprófunum hefði komið
fram, að mikill straumhnútur
hefði komið framan á skipið,
heldur á stjórnborða, um kl. 15,30
á föstudaginn. Guðbjörg var þá
um 50 sjómílur vestur af Látra-
bjargi, og var verið að hífa inn
trollið. A þessum slóðum var
sunnan-suðaustan vindur, 7—8
vindstig, og sjólag samsvarandi.
Þegar þessi mikli sjór reið yfir
skipið voru 5 menn að vinna á
dekki, og unnu 4 þeirra við að
taka inn trollið. Gekk sjórinn aft-
ur eftir skipinu, eftir dekkinu, og
hreif með sér þrjá menn niður
skutrennuna. Tveir þeirra, Ari og
Garðar, festust í trollinu og hafa
að öllum líkindum drukknað, þó
ekki sé loku fyrir það skotið, að
þeir hafi hlotið höfuðhögg um
leið og þeir féllu útbyrðis. Náðust
lik þeirra þegar tókst að draga
trollið inn nokkru siðar. Hins veg-
ar náðu skipverjar ekki liki
Guðmundar.
Ölagið, sem gekk yfir Guð-
björgu, var svo mikið, að sjór fór
niður um loftventla og niður i
vélarrúm, og varð skipið þegar
Ari Jónsson bátsmaður.
rafmagnslaust og ljós slokknuðu.
Töldu skipverjar, að skipið hefði
henzt afturábak, a.m.k. lenti hluti
af trollinu í skrúfunni og varð
skipið stjórnlaust. Við þessar að-
stæður gekk mun seinna en eila
að ná trollinu inn. Togarinn
Ingólfur Arnarson var næstur
slysstaðnum, og var hann kominn
þangað um kl. 17. Leitaði togar-
inn að liki Guðmundar, en án
árangurs. Einnig náðist samband
við varðskipið Óðin, og var það
komið á staðinn klukkan 21,30. ;
Guðmundur Gíslason háseti.
Var dráttartaug sett í Guðbjörgu
og hún dregin inn á Patreksfjörð,
þar sem skipin lögðust i var. Veð-
ur var nú tekið að lægja, og tókst
froskmanni frá varðskipinu að
losa trollið úr skrúfu Guðbjargar.
Kom Guðbjörg til heimahafnar,
Isafjarðar, um klukkan 15 s.l.
laugardag.
Guðbjörg er skuttogari af minni
gerðinni, smiðaður í Noregi. Mað-
ur frá sjóslysanefnd fór til ísa-
fjarðar i gær til að kanna orsakir
| slyssins.
Garðar Jónsson háseti.