Morgunblaðið - 31.01.1975, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 31.01.1975, Blaðsíða 26
26 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1975 Bergþór Teitsson skipstjóri — Minning Fæddur 22. maí 1893 Dáinn 22. janúar 1975. I dag er frændi minn og nafni, Bergþór Teitsson, Melhaga 4, Reykjavík, kvaddur af vinum og vandamönnum og borinn til hinstu kvildar. Hann var mér ókunnur maður uns ég hafði náð fullorðins árum. Að vísu man ég stuttar heimsókn- ir hans til foreldra minna er ég var á barnsaldri. Það var ævin- týraleg tilbreyting fyrir okkur bræðurna í Hitardal — afdala- börn þeirra samgangna — að fá svo víðförlan gest í heimsókn sem frændi okkar var. Hann hafði siglt um öll heimsins höf — og komið til útianda. Það var mikið í þá daga. Hann kunni vel að segja frá svo að eftir væri tekió enda drukkum við krakkarnir það i okkur og mundum lengi sumt, jafnvel enn í dag. Minnisstæðust er mér frásögn hans af því þegar hann þurfti að koma eldavélinni sem fara átti upp að Hítardal um borð í Suður- landið sem þá gekk milli Borgar- ness og Reykjavíkur. Hann varð heldur seinn fyrir, skipið var að leggja frá. Hann sagði svo frá. „Ég hljóp upp bryggjuna, náði mér í fjóra menn, þeir höfðu svo mikið að gera að þeir máttu ekki vera að því að anda, en þeir komu samt.“ Þetta fannst okkur bræðr- unum æði stórbrotið og tilkomu- mikið, það hlaut að vera anna- samt i Reykjavík, fólk mátti ekki einu sinni vera að þvi að anda. Það höfðum við aldrei heyrt fyrr. En ég held að einmitt þessi setn- ing lýsi frænda minum hvað best. Þannig var hann bæði til orðs og æðis ef eitthvað lá við, ef eitthvað þurfti að gera fljótt, þá var hrað- inn og krafturinn svo mikill og smitandi að jafnvel þeir, sem ekki máttu vera að því að anda, þeir hrifust með. Þannig leið bernska okkar bræðranna í Hítardal að við höfðum aðeins óljósar spurnir af frændanum, sem sigldi um heims- höfin á skipum, sem voru stærri en við höfðum séð myndir af, hvað þá augum litið. Þau skip voru nefnd togarar. Að eiga frænda, sem stýrði slíku skipi, það var ekki svo lítið í þá daga. Sjómennskan var hans aðal- starf frá fermingu fyrst á skútum svo lá leiðin I Stýrimannaskólann og þaðan á togarana. Fyrst frá Reykjavík en siðan frá Patreks- firði þar sem þau hjón voru bú- sett á annan áratug. Öll þessi ár var hann frændinn í fjarlægð, hinn ókunni, en þó í nálægð meó sifelldri umhyggju fyrir skyld- fólki sínu, sendandi gjafir og góð ráð til allra. Meðal annars barst mér í hendur forláta veiðistöng sem hægt var að taka í sundur í þrjá parta. Hvílík umskipti frá hrifuskaftinu, sem dugað hafði til þessa. Hann var alla tíð fundvís á það sem börnum kom best. Það bar upp á sama árið, að ég hóf nám í Kennaraskólanum og þau hjónin, Bergþór og Guðrún Sigurðardóttir, fluttust frá Patreksfirði til Reykjavíkur. Þá buðu þau mér að vera hjá sér að öllu leyti og var ég þar öll mín námsár og æ síðan ef ég dvaldist í bænum um lengri eða skemmri tíma. Ætíð stóð þeirra heimili mér opið og fékk ég oft ákúrur fyrir ef langur tími leið án þess ég liti þar inn. Þau urðu að vissu leyti straum- hvörf í lífi þeirra hjóna er þau fluttu frá Patreksfirði til Reykja- víkur haustið 1946, og þó sérstak- lega í lífi Bergþórs þar sem hann yfirgefur sjóinn fyrir fullt og allt eftir um 40 ára sjósókn. Það eru ærin umskipti að taka við verk- stjórn hjá Landsímanum og setj- ast undir stýri á bíl og aka upp á Rjúpnafellshæð og prila þar upp á möstur eða standa við stýri út á rúmsjó. Þó aldan sé kröpp er veg- urinn oftast breiður þar. Ekki fór það fram hjá mér að hann saknaði sjávarins sennilega meir en margur hugði, aldrei hafði hann þó orð á þvl svo að ég heyrði. En hugurinn var allur við sjóinn og meðfram höfninni lá leið hans hvern morgun áður en hann fór til vinnu sinnar. Arrisull var hann umfram aðra menn, hvort sem var virkan dag eða helgan og þótti honum ég stund- um seinn í fötin er við fórum sunnudagsferðina um höfnina til þess að athuga hvaða skip voru á út- eða innleið og hver breyting hefði á orðið frá I gær. A þessum gönguferðum okkar hittum við marga menn og alla þekkti nafni minn og heilsaði upp á þá. Það voru víst menn sem stóð líkt á og fyrir honum. Það var gleðihreim- ur og ánægja í röddum þeirra er þeir ræddu um aflabrögð, um skip sem komu og fóru og hver væru væntanleg næstu daga. Með öllu var fylgst af lífi og sál. Þess- um ferðum niður að höfninni hélt hann alla tíð meðan kraftar leyfóu allt til þess síðasta. Já, það urðu viss straumhvörf í lífi þeirra hjóna er Bergþór fór að vinna I landi. Guðrún, sem lét sér svo annt um líðan hans og alla velferð, hafði hann nú hjá sér alla daga. En áður hafði einveran og óvissan ríkt hjá henni eins og svo mörgum sjómannskonum og ekki hvað síst á stríðsárunum, þar sem hættan leyndist við hvern vog og vík. Enginn vissi hver yrði síðasta ferðin. En nú var hann kominn heim og þau nutu þess bæði á vissan hátt. Nú voru þau nær vin- um og vandamönnum enda oft gestkvæmt á heimili þeirra hjóna. Vel var veitt og allir fóru glaðir og hreifir til síns heima. Margur var það sem leitaði ásjár hjá frænda mínum enda var hann „sí reddandi" hinum og þessum hvenær sem var svo Iengi sem ég man. Hann er oróinn stór hópur- inn sá sem notið hefur hans hjálp ar og fyrirgreiðslu. Ötrúlegustu hluti hafði hann tök á að útvega mönnum, þar sem aðrir höfðu frá gengið. Vinnu Bergþórs var þann veg háttað sem verkstjóra að hann þurfti daglega að hafa samneyti við marga menn bæði á vinnustað og utan hans. Hann sagði oft frá orðræðum þar að lútandi er heim kom að kveldi. I öllum þeim orð- ræðum er hann sagði frá var þó einn hópur viómælenda hans sýnilega stærstur og hann hafði mesta ánægju af — það voru börnin. Það voru margar og lang- ar sögur, sem hann sagði af börn- um, sem hann hitti á förnum vegi. Þannig eignaóist hann marga smávaxna vini í nágrenni hvers vinnustaðar, sem komu hvern dag að ræða við hann, og biðu næsta dags með óþreyju. Þeim hjónum varð ekki barna auðið en barngóð voru þau bæði fram úr hófi, og þess nutu I ríkum mæli frændur og frænkur langt fram í ættir. Eftir að Bergþór missti konu sina, bjó hann með systrum sín- um, Helgu og Kristínu, er önnuð- ust hann af sérstakri alúð og um- hyggju svo erfitt sem það var orð- ið síðustu árin og þökkum við, fjarskyldari ættingjar, þeim það mikla starf og umhyggju sem þær sýndu frænda á erfiðum stund- um. Þökk sé öllum þeim sem styttu honum stundirnar í lokin. Og hon- um þakka ég samfylgdina og fyr- irgreiðsluna á liðnum árum. Hvíl þú i friði, frændi minn. Bergþór Finnbogason. Bergþór Teitsson fyrrv. skip- stjóri andaðist að heimili sínu Melhaga 4 hér i borg þann 22. þ.m. kominn á átttugasta og ann- að aldursár. Bergþór fæddist að Meiðastöð- um i Garði I Gullbringusýslu 22. maí 1893. Foreldrar hans voru Teitur Pétursson skipasmiður fæddur 1847 í Fornaseli i Mýrc- sýslu og kona hans Kristín Berg- þórsdóttir fædd í Straumfirði í Mýrasýslu 1858. Árió 1903 fluttist Bergþór með foreldrum sinum til Reykjavikur. ur. Ungur að árum gerðist hann sjómaður og tók próf frá Stýri- mannaskólanum 1919. Siðan gegndi hann árum saraan ýmist skipstjórastöðu eða stýrimanns- stöðu á togurum er gerðir voru út frá Reykjavík eða Patreksfirði. Þann 25. júní 1932 kvæntist Bergþór frændkonu sinni Guðrúnu dóttur Sigurðar fanga- varðar Péturssonar og konu hans Guðrúnar Gilsdóttur. Sama ár fluttu þau hjón búferlum til Patreksfjarðar og bjuggu þar unz Bergþór hætti sjómennsku árið 1946, eftir 40 ára erfitt og áhættu- samt starf. Síóan áttu þau hjón heimili hér í borginni. Guðrún var góð kona og fyrirmannleg, sem bjó eiginmanni sínum gott og fagurt heimili. Hún andaðist árið 1967, eftir langa vanheilsu. Ekki varð þeim hjónum barna auðið. Eftir komuna hingað til Reykja- víkur gerðist Bergþór verkstjóri hjá Landssíma íslands og gegndi því starfi til sjötugs aldurs, eða til ársloka 1963. Þótt Bergþór væri hættur sjó- mennsku þá var hugur hans jafn- an bundinn við sjósókn og sjávar- útgerð og varð það að ráði, að hann jafnhliða verkstjórastarfinu hjá Landssimanum, tæki að sér eftirlit með veiðarfærum Haf- rannsóknastofnunarinnar. Þessu eftirlitsstarfi gegndi hann til 1. febrúar 1973. Á þessum árum var dr. Árni Friðriksson forstöðumað- ur Hafrannsóknastofnunarinnar. Starf Bergþórs leiddi til traustrar vináttu við dr. Árna og eftir að hann fluttist árið 1954 til Kaup- mannahafnar og gerðist þar for- stjóri Alþjóðahafrannsóknaráðs- ins, þá fól hann Bergþóri að ann- + Faðir okkar, VILMUNDUR ÁRNASON, frá Löndum, Grindavík, er lést 23. janúar, verður jarðsunginn frá Grindavíkurkirkju 1. febrúar kl. 1:30. Ferð verður frá Umferðarmiðstöðinni kl. 12:30. Börnin. + Útför eiginmanns mins, ÓLAFS G MAGNÚSSONAR, símaverkstjóra, Selfossi, fer fram frá Eyrarbakkakirkju laugardaginn 1 febrúar kl 2 Sigrún Rúnólfsdóttir. + Útför móður minnar, VALGERÐAR INGIBJARGAR ÁSGEIRSDÓTTUR, fer fram frá Fossvogskirkju laugardaginn 1. febrúar kl 1 1.30. Fyrir hönd barna hennar og systkina, Sigurður Ingþór Pálsson. + Útför móður okkar, GUÐRÍOAR GUTTORMSDÓTTUR, fer fram frá Dómkirkjunni laugardaginn 1 febrúarkl. 10.30. Pálína Þorsteinsdóttir, FriSgeir Þorsteinsson, Halldór Þorsteinsson, Anna Þorsteinsdóttir, Pétur Þorsteinsson. + Útför bróður okkar BERGÞÓRS TEITSSONAR fyrrverandi skipstjóra Melhaga 4. fer fram frá Dómkirkjunni föstudaginn 31 janúar kl 1 3.30 Blóm vinsamlega afþökkuð Helga Teitsdóttir Kristin Teitsdóttir. + Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför dóttur okkar, HELGU ANTONÍU ÓSKARDÓTTUR, Bólstaðarhlið 42, Reykjavik. Svava Árnadóttir, Óskar Emilsson. ast ýms einkaerindi sín hér heima. Bergþór var morgunmaður. Fyrir alla aldir var hann kominn niður að höfn til starfa síns og þá hugði hann jafnframt að komu fiskiskipa og hafði tal af skip- stjórnarmönnum um aflabrögð og fékk hjá þeim, ef svo bar undir, fisksýnishorn til rannsókna. Þeir, sem til þekkja, munu vera samdóma um, að Bergþór hafi verið skyldurækinn drengskapar- maður og hafi leyst af hendi verk sín með prýði. Sem skipstjórnar- maður og verkstjóri var hann lag- inn og gætti þess, að samstarfs- menn hans gerðu skyldu sina, en jafnframt var hann tillitssamur og léttur i lund. Starfsmennirnir treystu honum og báru til hans vinarhug. Þá er vert að minnast mikils- verðs þáttar Bergþórs I ræktun túnanna uppi á Vatnsendahæð og Rjúpnahæð, umhverfis stöðvar Landssimans þar. Þarna voru blásnir melar, en nú gleðja augað gróin tún. Bergþór var á sínum tíma einn af stofnendum hlutafélagsins Hampiðjunnar, mikils þjóðþrifa- fyrirtækis, eins og kunnugt er. Hann sat i fyrstu stjórn fyrir- tækisins og siðan í aðalstjórn eða varastjórn þess til ársins 1972. Þá var hann félagi Frimúrara- reglunnar hér i Reykjavik. Þrjátiu og tvö ár eru liðin síðan ég ásamt vinum minum þeim prófessor Pétri Sigurðssyni, há- skólaritara, bróður frú Guðrúnar, og Jens lækni Jóhannessyni, á ferð okkar um héruð Breiðafjarð- ar, dvöldum nokkra daga á heimili þeirra Guðrúnar og Berg- þórs á Patreksfirði. Það var gott að vera í fóstri hjá þeim. Siðan hef ég átt vináttu Bergþórs. Bergþór var vinsæll maður og vinmargur, trölltryggur og vildi hverjum manni greiða gera. Barnavinur var hann mikill. Hvar sem þau hjón vor búsett, hændust börn að Bergþóri, hann hafði sér- stakt lag á því að fylgja hugsana- gangi þeirra og naut þess að ræða við þau á þann veg, er þau skildu. Þetta segir sína sögu. Þegar Bergþór hætti störfum við veiðarfæraeftirlitið hjá Haf- rannsóknastofnuninni, vegna ald- urs, fóru frændur hans iðulega með hann i ökuferðir meðfram höfninni, til þess að hann gæti fylgst með því, sem þar var að gerast. Þetta var hans kærasta dægradvöl og var hann þakklátur frændum sínum fyrir þessa hugulsemi. Nokkru eftir lát eiginkonu sinn- ar bjó Bergþór með systrum sin- um Helgu og Kristinu að Melhaga 4. Á þessu notalega og elskulega heimili naut hann umhyggju systra sinna þegar heilsunni fór að hraka hin síðari ár. Langur æviferill er að baki. Við hjónin þökkum vináttu Bergþórs og flytjum systrum hans og öðrum ástvinum innilegar samúðarkveðjur. Gunnlaugur E. Briem. Aldinn sjómaður, Bergþór Teitsson, fyrrum togaraskipstjóri, er kvaddur í dag. Hann andaðist hinn 22. jan. s.l. rúmlega áttræð- ur, þrotinn kröftum, enda aldur- inn hár og vinnudagurinn langur og oftast strangur. Bergþór sótti sjóinn um 40 ára skeið, en hvarf i land skömmu eftir heimsstyrjöldina síðari. Gerðist hann þá verkstjóri hjá Landssima íslands. Mörgum kappsömum sjómanni gengur illa að samlagast störfum í landi, tiltölulega reglubundnum vinnutima og annarri vinnutil- högun en á sjó tíðkast. Var þessu án efa þannig farið með Bergþór, þótt hann léti þessa breytingu lítt á sig fá, en gekk að hinum nýju störfum af sínu al- kunna kappi og áhuga. Var Landssiminn ekki svikinn af hans þjónustu, enda ekki verið að skrá vinnutimann of nákvæmlega. Annað var það, er gerði sjó- manninum Bergþóri umskiptin auðveldari. Árni Friðriksson, fiskifræðingur, sem mat hann mikils, tók snemm að leita til hans ráða og fór það vaxandi er timar

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.