Morgunblaðið - 16.09.1975, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 1975
Kona fyrsti dýrlingur
í sögu Bandaríkjarma
Páfagarði, 15. septamber. Reuter.
PÁLL páfi hefur í fyrsta
skipti tekið Bandarfkja-
mann í dýrlingatölu.j
Hann gerði það við hátfð-J
lega athöfn á Péturstorgij
og hana sðttu 100.000
manns. Þar af voru rúm-
lega 15.000 kaþólskir
Bandarfkjamenn semj
komu gagngert til
Rómar að vera við
athöfnina.
Bandaríski dýrlingur-
inn er Elizabet Ann
Seton sem var fædd í
New York 1774, tveimur
árum áður en lýst var
yfir sjálfstæði Bandaríkj-
anna. Hún giftist nítján
ára gömul og átti fimm
börn með manni sínum
en missti hann eftir níu
ára sambúð.
Skömmu síðar tók hún
kaþólska trú og fluttist
til Baltimore þar sem
hún stofnaði kvenna-
skóla og síðan nunnu-
reglu. Meðlimir hennar
nú eru 8.000 og starfa i
þremur heimsálfum.
Við athöfnina á Péturs-
torgi voru karl og kona
sem segja að móðir Seton
hafi veitt þeim lækningu
að sjúkdómum sem eru
taldir banvænir.
Páll páfi sagði að með
því að taka móður Seton í
dýrlingatölu væri banda-
rísku þjóðinni sýnd
virðing. Hann benti
einnig á að yfir stæði
kvennaár Sameinuðu
þjóðanna. Hann benti á
muninn á fordæmi
móður Seton og efnis-
hyggju bandarísks þjóð-
félags.
Ford forseti sagði í
skeyti sem hann sertdi
páfa að hér væri um að
ræða „sögulegan atburð í
andlegu lífi Bandaríkja-
manna".
I tilefni atburðarins
efndu nokkrar ftalskar
konur til mótmæla á
Péturstorgi gegn yfir-
standandi kvennaári.
Elizabeth Ann Seton fyrsti
bandarfski dýrlingurinn.
Celtic leikur
í íslenzkum
búningum
SKOZKA knattspyrnuliðið Celtic,
sem mætir Val I Evrópukeppni á
Laugardalsvellinum klukkan 18 1
kvöld, mun leika 1 knattspyrnu-
búningum sem eru saumaðir hér
á landi. Það er Halldór Einarsson,
framleiðandi Henson sport-
fatnaðarins, sem leggur til bún-
inga á bæði liðin f kvöld, Val og
Celtic. Mun þetta vera f fyrsta
skipti sem frægt erlent knatt-
spyrnulið leikur f fslenzkum
fþróttabúningum. Myndin var
tekin f gær þegar Jóhannes
Edvaldsson, fslenzki atvinnu-
maðurinn hjá Celtic, var að Ifta á
búninginn sinn hjá Halldóri, en
Jóhannes Ieikur í peysu númer 6
hjá Celtic. Jóhannes stendur í
miðjunni, en vinstra megin við
hann er Joe Gilroy, þjálfari Vals,
en Halldór Einarsson stendur
hægra megin.
Ræningja tveggja
Bandaríkjamanna
leitað um Erítreu
Karpov
sigraði
með 1 v.
Milano, 15. september.
HEIMSMEISTARINN Anatoly
Karpov varð sigurvegarinn á
stórmeistaramótinu f Milano
og tryggði sér 12.000 dollara
verðlaun.
Karpov gerði jafntefli f
sjöttu og síðustu skákinni við
Lajos Portisch frá Ungverja-
landi og sigraði hann með
þremur og hálfum vinningi
gegn tveimur og hálfum. Hann
vann eina skák en hinum lauk
með jafntefli.
Portisch lenti f«öðru sæti á
mótinu og fékk 6.000 dollara
verðlaun. Ljoubomir
Ljubojevich frá Júgóslavfu og
Tigran Petrosjan, fyrrverandi
heimsmeistari frá Sovét-
rfkjunum, urðu jafnir og
skipta á milli sfn þriðju og
fjórðu verðlaunum sem nema
samtals 7.000 dollurum.
Sfðustu skák Ljubojevich og
Petrosjans lauk með jafntefli
eftir 18 leiki. Þeir fengu báðir
þrjá vinninga.
Addis Ababa, 15. september.
Reuter.
HERMENN Eþfópfustjörnar leita
skæruliða Frelsisfylkingar
Erítreu (ELF) sem rændu tveim-
ur bandarfskum tæknimönnum
og sex eþíópískum starfsmönnum,
þegar þeir réðust á Kagnew-
fjarskiptastöð Bandaríkjamanna
skammt frá Asmara.
Að minnsta kosti nfu aðrir
eþfópfskir borgarar biðu bana og
23 særðust f árásinni. Skæruliðar
ELF rændu tveimur öðrum
Bandarfkjamönnum frá Kagnew f
júlf.
Teferi Bente hershöfðingi, for-
seti herforingjastjórnarinnar,
sagði á blaðamannafundi að búizt
hefði verið við að aðskilnaðar-
sinnar í Erítreu mundu gera ein-
hvers konar árás í tilefni eins árs
afmælis byltingarinnar gegn
Haile Selassie keisara.
ELF krafðist peninga og her-
gagna af Bandaríkjamönnum
fyrir mennina sem rænt var í júlí
en fulltrúum Bandaríkjastjórnar
hefur ekki tekizt að hafa samband
Amnesty
rúmlega
London, 15. september.
AP. Reuter
YFIRVÖLD f Sovétríkjunum,
Suður-Afrfku, Uganda og á Spáni
eru sökuð um brot á mannréttind-
um, pyntingar og aftökur póli-
tískra fanga í miklum mæli f árs-
skýrslu Amnesty International.
samtaka þeirra sem berjasf fyrir
réttindum pólitfskra fanga.
við skæruliða þannig að samn-
ingaviðræður geti farið fram.
Teferi hershöfðingi sagði að
viðræður við Ba.ndaríkjamenn um
lokun Kagnew-stöðvarinnar væru
á lokastigi og að henni yrði lokað
fyrir áramót. Fækkað hefur verið
í fjölmennu bandarísku starfsliði
stöðvarinnar síðan byltingin var
gerð og nú eru 50 Bandaríkja-
menn eftir.
Teferi lagði á það áherzlu að
reynt yrði að finna pólitíska lausn
á Erítreumálinu því ekki væri
hægt að finna réttláta og varan-
lega lausn með vopnavaldi. Hann
kvað ástandið í Erítreu „sæmilega
tryggt" og kvaðst eiga von á upp-
lýsingum frá Súdan þess efnis að
ELF hefði fallizt á að semja við
Eþíópíustjórn.
I ræðu á byltingarafmælinu
kvað Teferi stjórn sína gera sér
grein fyrir nauðsyn „vaidadreif-
ingar“ Upplýsingaráðherrann,
Jakob Gebre-Egziabihir, sagði
hins vegar að stjórnin væri aðeins
fús að veita Eritreu sams konar
sjálfstjórn og 13 öðrum fylkjum
Eþiópíu.
ásakar
100 ríki
Alls eru 107 lönd í heiminum
sökuð um brot á mannréttindum í
mismunandi miklum mæli Sagt er
að alltof mörg Iönd virði mann-
réttindi aðeins i orði kveðnu. Á
það er bent að flest þau lönd, sem
nefnd eru í skýrslunni, hafi und-
irritað mannréttindayfirlýsingu
Sameinuðu þjóðanna.
Fulltrúar Ámnesty fóru til 31
Ballett Helga og Auðar
tekinn upp í sjónvarpi
HELGI Tómasson ballettdans-
ari fer utan f dag. Hann dansaði
f fjórða og sfðasta skipti f Þjóð-
leikhúsinu f gærkvöldi tókst að
fresta förinni um einn dag.
Alltaf var húsfyllir og
dönsurunum ákaflega vel
tekið. — Jú, þetta er búið að
vera gaman, sagði hann rétt
fyrir sýninguna f gærkvöldi. Og
eftir undirtektum áhorfenda
hafa þeir verið ánægðir.
Um íslenzka ballettflokkinn
sagði Helgi, að þar hefði tekizt
vel til, þó ekki sé það stór
flokkur. Stúlkurnar hefðu
tekið framförum sfðan hann sá
þær síðast. Auður Bjarnadóttir
sé dugleg og efnileg. Ætti að
geta komizt langt.
Ekki kvaðst Helgi vita
hvenær hann kæmi aftur til
íslands. En það segði hann
raunar alltaf, og svo byðust
tækifæri og þá kæmi hann. Nú
er hann alveg upptekinn við
sýningar fram í aprfl, bæði með
New York City Ballet í New
York og í Washington og svo f
gestaleik á milli. — Þetta er
búinn að vera mikill atburður
og ákaflega gaman, sagði
Auður Bjarnadóttir. — Nei,
nei, ekkert erfitt. Mér reyndist
það miklu léttara en í vor.
Helgi er sérlega hjálpsamur og
leggur sig allan fram.
— Pas des deux, sólóin okkar
í þriðja þætti var alveg ný. Ég
varð að læra hana og æfa á 3
dögum. Það gekk samt allt
saman. Og í morgun tók sjón-
varpið þann kafla upp.
Ekki kvaðst Auður vita hvort
hún færi utan til frekara
ballettnáms. — Ég er á báðum
áttum. Líklega verð ég þó
áfram í ballettflokknum hér
heima. En í vetur fæ ég að
sækja tíma í Menntaskólanum
við Tjörnina, eftir því sem ég
get. En nú verður maður Iík-
lega að taka sér hvíld í 3 daga
til að jafna sig.
Varpan skorín frá
í þriðja skipti
VARÐSKIP skar á báða togvira
vestur-þýzka togarans Hans
Böeckler BX 679, þar sem hann
var að ólöglegum veiðum 11 sjó-
mílur innan 50 mflna fiskveiðilög-
sögunnar á Halanum á sunnudag-
inn. Togarinn var að toga í mikilli
þoku og áttaði sig ekki á varðskip-
inu fyrr en það var komið upp að
honum.
Þessi togari hefur nokkrum
sinnum áður komið við sögu f
landhelgisdeilunni og mun þetta
hafa verið f þriðja skipti, sem
varðskip sker vörpuna frá
togaranum.
Hið fræga málverk Rembrandts sem ráðizt var á.
Réðst með hnífi á
Remhrandt-málverk
Amsterdam, 15. september.
Reuter.
ATVINNULAUS kennari hefur
stórskemmt stærsta og eitt
kunnasta málverk Rembrandts,
„Næturvaktina“. Hann réðst á
það með hnffi og hjó 1 það á
mörgum stöðum áður en verði
og safngesti tókst að yfirbuga
hann á þjóðminjasafninu f
Ainsterdam.
Kennarinn er 38 ára gamall
og hefur verið undir hand-
leiðslu geðlækna. Forstöðu-
maður safnsins, Simon Levie,
segir að takast megi að gera við
málverkið, en það geti tekið
langan tfma.
Málverkið er rúmlega
þriggja metra hátt. Talsmaður
safnsins sagði: „Það er ómetan-
legt og það merkir milljónir
dollara."
Spjöll voru unnin á sama
málverki 1915. Atvinnulaus
skósmiður og andlega truflaður
rispaði það á nokkrum stöðum.
lands á sfðasta starfsári sam-
takanna til að kynna sér ásakanir
um ofsóknir og pyntingar,
fylgjast með réttarhöldum og
bera upp mál við rfkisstjórnir,
sem samtökin saka um brot á
mannréttindum.
Samtökin hvetja allar rfkis-
stjórnir til að afnema dauða-
refsingu. Jafnframt er skorað á
Allsherjarþing S.Þ. að beita sér
fyrir því að dauðarefsing verði
afnumin alls staðar í heiminum.
Mótmæli voru send til Spánar
vegna dauðadóma yfir sex Bösk-
um fyrir skæruliðastarfsemi.
Skorað var á sovézk yfirvöld að
fella niður ákærur á hendur
tveimur félögum úr Moskvudeild
Amnesty sem hafa verið hand-
teknir.
Framhald á bls. 39