Morgunblaðið - 28.10.1975, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. OKT0BER 1975
Framkvæmdastofnun ríkisins:
EFRI DEILD
Tvö stjórnarfrumvörp vóru
til 1. umræðu í efri deild Al-
þingis í gær. Frumvarp til laga
um sóknargjöld, sem Ólafur
Jóhannesson, kirkjumálaráð-
herra, mælti fyrir, og frumvarp
til laga um tekjustofna sveitar-
félaga, sem Gunnar Thorodd-
sen, félagsmálaráðherra, fylgdi
úr hlaði. Var báðum málunum
vfsað til 2. umr. og viðkomandi
þingnefnda.
Helgi F. Seljan mælti fyrir
þingsályktunartillögu um
skólaskipan á framhaldsskóla-
stigi og Ólafur Þórðarson fyrir
þingsályktun um olíusjóð fiski-
skipa. Nokkrar umræður urðu
um hið síðast nefnda málið og
tóku til máls, auk framsögu-
manns, þingmennirnir: Jón
Árnason, Jón Ármann Héðins-
son og Stefán Jónsson. Kom
m.a. fram i umræðunni, að
sjóðamál sjávarútvegs væru nú
í heildarendurskoðun og úttekt
að frumkvæði ríkisstjórnar-
innar, sem yrði hraðað sérstak-
lega til samræmis við óskir og
samkomulag við sjómenn. Þessi
þingsályktun væri að vísu at-
hyglisverð en efni hennar ætti
bezt heima i heildarúttekt
sjóðakerfisins.
NEÐRI DEILD
Vilhjálmur Hjálmarsson,
menntamálaráðherra, mælti
fyrir stjórnarfrumvarpi um
námsgagnastofnun. í umræðu
um málið tóku til máls Jónas
Árnason, Gylfi Þ. Gfslason, Sig-
hvatur Björgvinsson og Karvel
Pálmason. Kom m.a. fram i
máli þingmanna, að ör breyting
námsbóka og misræmi í
kennslubókum hefði i för með
sér óeðlileg útgjöld náms-
manna, sem hamla mætti gegn
með markvissara skipulagi, og
að verkmenntun væri afskipt í
námsbókaútgáfu. Málinu var
síðan vísað til 2. umr. og
nefndar, ásamt frumvarpi um
skylduskil til sáfna.
Gylfi Þ. Gíslason fylgdi úr
hlaði frumvarpi sínu um skák-
leiðsögn í skólum, sem er
endurflutt, en fékk jákvæðar
undirtektir þingflokka á síðasta
þingi, þó það dagaði þá uppi í
önnum síðustu daga þingsins.
Þá var og á dagskrá deildar-
innar frumvarp Gylfa Þ. Gisla-
sonar o.fl. um Framkvæmda-
stofnun ríkisins, sem virðist
eitt helzta deilumál þingsins.
Umræðunni lauk ekki en málið
hefur tvívegis verið á dagskrá
deildarinnar.
Ellert B. Schram: Töluð orð
fyrir kosningar og efndir að
þeim loknum.
Ellert minnti á yfirlýsingar
forsætisráðherra um endur-
skoðun gildandi laga um stofn-
un þessa og boðún nýs frum-
varps að lögum um hana. Þetta
frumvarp hefði verið all lengi í
burðarliðnum og hann óttaðist,
að það yrði ekki I samræmi við
þau meginsjónarmið, sem hann
og raunar þingmenn Alþýðu- og
Sjálfstæðisflokks hefðu túlkað
haustið 1971, er gildandi Iög
hefðu verið sett. Taldi Ellert
það síður en svo til þess að efla
virðingu Alþingis eða traust á
þingmönnum, ef loforð, sem
gefin hefðu verið fyrir kosn-
ingar yrðu virt að vettugi að
þeim loknum.
Hann minnti á ýmis ummæli
Matthfasar Bjarnasonar,
Matthíasar Á. Mathiesen og
Ingólfs Jónssonar haustið 1971
um þessa löggjöf, sem rétt væri
að hyggja að nú, enda stæði
gildi þeirra óbreytt. Að sfnu
mati ætti að deila þessari stofn-
un upp í frumeindir sínar. Það
skemmsta sem hægt væri að
ganga væri að breyta ráðningu
framkvæmdastjóra, þann veg,
að tryggilega yrði greint á milli
stjórnsýslu og stjórnmála.
Leggja þyrfti pólitískt
kommissarakerfi niður. Eðli-
legt væri að stjórn stofnunar-
innar væri kjörin af Alþingi, en
hinsvegar ættu þingmenn alls
ekki að gegna þar fram-
kvæmdastjórastörfum.
Guðmundur H. Garðarsson:
(Itgerð og fiskvinnslu I Reykja-
vík og Reykjanesi mismunað.
Fjárfestingarsjóðir, sem
undir þessa stofnun heyra, hafa
vissulega komið fótum undir
útgerð og fiskvinnslu víða um
land. Því ber út af fyrir sig að
fagna. Hitt má ekki ómótmælt
vera, að Reykjavík og Reykja-
nes hafa mætt óþolandi mis-
munun í þessu efni, jafnvel þó
um sömu starfsgreinar hafi
verið að ræða. Endurnýjun í
fiskiskipastól og frystiiðnaði er
þvf allt önnur í Reykjavík
en annarsstaðar, þann veg, að
þar hefði miðað aftur á bak á
sama tíma og stökkbreytingar
, til hins betra hefðu orðið
annarsstaðar.
Reykjavfk var vagga togara-
útgerðar í landinu og helzta út-
gerðar- og fiskvinnslumiðstöð
landsins. Reykjavík hefur hins
vegar dregizt verulega aftur úr
sökum þess, að fyrirtækjum í
sjávarútvegi og fiskvinnslu þar
hefur verið haldið í algjöru
fjárhagslegu svelti um langt
árabil. Með rangri löggjöf um
opinbera fjárfestmgarsjóði,
sem bæði í orði og á borði hefði
stuðlað að verulegri mismunun
í fjárstreymi (lánafyrir-
greiðslu) eftir byggðarlögum,
hefur verið dregið úr athafna-
hvöt og möguleikum manna á
sviði sjávarútvegs og fisk-
iðnaðar á höfuðborgarsvæðinu,
sagði þingmaðurinn.
Á árinu 1972 Iánaði Fisk-
veiðasjóður 1263.2 m.kr., þar af
108.2 m.kr. til Reykjavíkur —
eða 8.6%. 1973 2.248.7 m.kr.,
þar af 296.5 m.kr. til Reykjavik-
ur eða 13.2%. 1974 2.660.7 m.kr.
þar af til Reykjavikur 42.6
m.kr. eða 1.6%.
Atvinnuleysistryggingasjóð-
ur lánaði 118.4 m.kr. árið
1972. Þar af 31.8 m. til Reykja-
vikur eða 27.1%. 1973 156.5
m.kr., þar af til Reykjavíkur
46.2 m.kr. eða 29.3%. 1974 84.3
m.kr., þar af 36 m.kr. til
Reykjavíkur eða 42.8%. Inni í
þessum tölum eru ekki falin
hafnarlán, sem vóru veruleg og
fóru mestu út á land, svo hlutur
Reykjavikur er i raun mun
verri en þessar tölur sýna.
Byggðasjóður veitti 432 lán
árið 1972, að fjárhæð 480 m. kr.,
þar af 19 lán að fjárhæð 16 m.
kr. til Reykjavíkur, eða 3.33%.
1973 veitti sjóðurinn 339 lán, að
fjárhæð 351 m. kr. Þar af fóru 4
til Reykjavíkur, að fjárhæð 5.5
m. kr., eða 1.5%. Á sl. ári veitti
sjóðurinn 441 lán að fjárhæð
661.8 m. kr. Þar af fór aðeins
eitt lán til Reykjavíkur, ein
milljón króna og það tekur því
ekki að reikna út hlutfallið,
sem er brot úr einu prósenti.
Ibúatala Reykjavíkur öll
þessi ár var rétt tæp 40%
þjóðarinnar. Á þessum tíma fór
aðeins 1.1% af lánum Byggða-
sjóðs og 7.2% af lánum Fisk-
veiðasjóðs til Reykjavfkur.
Þessi niðurstaða er gjörsam-
lega óviðunandi fyrir reykvískt
atvinnulff og íbúa Reykjavíkur.
Þessi mál, sem og lögin um
Framkvæmdastofnun ríkisins,
þurfa vissulega endurskoðunar
við, f samræmi við gefin fyrir-
heit stjórnvalda.
Tómas Árnason: Rökstyðja
þarf fullyrðingar með dæmum
ekki getgátum.
Tómas sagði inntak frum-
varps Gylfa Þ. Gíslasonar vera
það eitt, að í stað þess að ríkis-
stjórn skipaði framkvæmda-
stjóra, sem nú væru tveir,
skyldi framkvæmdastjóri ráð-
inn að hætti embættismanna-
kerfis. Hann sagðist geyma sér
að ræða það efni unz væntan-
legt frumvarp ríkisstjórnar-
innar kæmi fram.
Hann sagði Framkvæmda-
stofnunina hafa f upphafi
skipzt í þrjár deildir: hagfræði-
deild, áætlanadeild og lána-
deild. Sú fyrst talda, sem nú
hefði verið breytt í Þjóðhags-
stofnun, hefði strax frá önd-
verðu starfað í raun sem sjálf-
stæð stofnun. Hann sagði
starfsmenn Framkvæmdastofn-
unar vera að langmestum hluta
starfsmenn, sem starfað hefðu
hjá þeim stofnunum áður, er
sameinaðar hefðu verið i Fram-
kvæmdastofnun, og því ráðnir
til ríkisins i ráðherratfð Gylfa
Þ. Gfslasonar. Varla teldist í því
pólitisk valdbeiting. Ásakanir
um slikt, sem og meinta spill-
ingu, þyrfti að styðja ákveðnum
dæmum, sem ekki hefðu verið
til tind, en ekki getgátum
einum. Hann rakti sfðan starf-
semi lánadeildar en hafði ekki
lokið máli sfnu, er þingfundi
lauk. Má búast við að umræða
um þetta frumvarp eigi eftir að
taka enn drjúgan tíma af störf-
um Alþingis.