Morgunblaðið - 25.11.1976, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1976
11
Arni Helgason, Stykkishólmi:
Réttlætismál
það er mikið rætt um kjaramál f
dag. Hvað eru mannsæmandi
kjör? Ennþá hefi ég ekki fengið
svar við þeirri spurningu, sem
ekki er von, því svo margt er
sinnið sem skinnið. Sumir komast
af og lifa góðu lffi á þvf sem hinir
telja vonlaust fyrir sig og sfna.
Sumir lifa heilbrigðu lífi þegar
aðrir koma ekki nálægt þvi.
Eyðslan er svo misjöfn og fer
misjanflega með þá sem eyða.
Sumir eyða f það sem gerir þeim
lffið erfiðara og jafnvel eyðilegg-
ur heilsuna og á ég þar við alls
konar eiturefni sem þeir sömu
teljast ekki geta án verið og eru
þá hollustuhættir látnir lönd og
leið. Skemmtanalffið á ekki
saman nema að nafninu til. En þó
er eitt vist, að mismunurinn í
okkar þjóðfélagi er þannig að
hann gefur alltof oft og það með
sanngirni tilefni til athugunar og
því fer oft þannig að þeir sem sist
skyldu verða háværastir. Það
dylst engum lengur að hin al-
menna verkamannavinna verður
að greiðast hærra en nú er. Ný-
lega var ég að greiða fyrir slíka
vinnu hjá pósti og sima hér. Þar
leit dæmið þannig út, að verka-
maður sá sem um ræðir var við
viðgerðir á símalínum úti um
nágrennið. Hann fékk í vikulaun
40 stundir í dagvinnu, eða kr.
15.191.— Þá hafði hann 10 stund-
ir f eftirvinnu kr. 5.310.— eða
samtals 20.501.— eða á mán. kr.
82.000.— Þessi verkamaður átti
ekki heimili, en varð að leita til
matsölu. Það þótti ódýrt að fá
venjulegt mánaðarfæði fyrir
50—60 þúsund kr. og þá ekki allt
innifalið. Ég held að ekki þurfi að
reikna dæmið lengra. Hvað skyldi
hinum sjálfumglöðu háskóla-
menntuðu mönnum hafa fundist
um slfka kaupgreiðslu? Þessi
maður fór ekki í verkfall til að
heimta meira af þjóðinni og gera
hana veikari fyrir áföllum. Nei.
Honum datt það ekki i hug. En
svo geta þeir sem miklu meira
hafa, og miklu styttri vinnutfma
og frí svo mánuðum skiptir og
hafa sjálfsagt helmingi meiri laun
en þessi maður, sem vann sitt
verk í 50 stundir á viku við mis-
jafnar aðstæður, hrópað á hærri
laun
Mér er spurn: Hvers vegna eru
laun þessara opinberu starfs-
manna svona mikil feimnismál:?
Þeir tala aðeins um að þeir geti
ekki lifað af laununum, en aldrei
er nefnd nein upphæð i þessu
sambandi. Og svo hvers konar líf
er það sem þeir geta ekki Iifað.?
Það væri fróðlegt að vita. Þegar
talað ér um launakjör opinberra
Kínverj-
ar ásaka
Rússa
Tokyo, 23. nóvember. AP.
KÍNVERJAR sökuðu
Rússa í dag um að setja
nýtt heimsmet í vígbúnað-
arkapphlaupinu í því skyni
að leggja undir sig heiminn
undir forystu núverandi
valdhafa.
Fréttaritari fréttastof-
unnar Nýja Kína segir að á
árunum 1970—75 hafi
fjölgað í sovézka heraflan-
um úr 3 milljónum manna í
4.2 milljónir og herútgjöld
hafi aukizt úr 11 í 12% á
ári. Hann segir að á þess-
um árum hafi sovézkir
valdhafar magnað vígbún-
aðarkapphlaupið.
starfsmanna, er ekki minnst á
þann mismun sem þar ríkir. Ekki
heyrist talað um að rétta hlut
þeirra lægst launuðu í þeim hópi,
heldur er allt undir sama hatt-
inum. Manni skilst að þar séu
engin skil á milli, allir á sama
snaga. Eg held að þarna liggi
hundurinn grafinn. Ég veit t.d. að
stöðvarstjórar eru i allt að 10 mis-
munandi flokkum, eftir því hvar
þeir eru staðsettir, en ekki eftir
því hverju þeir afkasta. Svona
mun vera um háskólamenntaða
menn, þar eru ekki allir í sama
skala, enda er mér tjáð að þeim
fjölgi ískyggilega lektorum bæði f
Kennaraháskólanum og annars
staðar. Það eru jafnvel komnir
lektorar í saumaskap og morgun-
leikfimi og um leið hækkar kaup
og styttist vinnutími. Þannig mun
vera um venjulega kennara. Þeir
sem nú hafa lokið prófi frá
kennaraháskólanum fara strax
fam úr þeim sem útskrifaðir voru
frá Kennaraskólanum og hafa
unnið í 9 ár.
Það skyldi þó ekki vera hér sé
meinið. Að meiri samræmingar
þurfi og eins að það mat, sem lagt
hefir verið til grundvallar, þurfi
að endurskoðast? En hvað sem
þvf líður, þá held ég að allir
íslendingar sem heilsu hafa eigi
góða daga og ekki sést annað á
útliti þeirra. Ekki ber á öðru en
menn veiti sér það sem hugurinn
girnist. Það sýnir innflutningur
alls kyns varnings, bifreiða,
hljómtækja o.s.frv. og óp manna
eftir litsjónvarpstækjum og þá er
ekkert spurt hvað þau kosti. Allir
skemmtistaðir eru yfirfullir og
opnir hvern dag vikunnar og aug-
lýsingar í útvarpi og sjónvarpi
segja sína sögu. Sala áfengisversl-
unar og tóbakverslunar ríkisins
talar sínu máli, skemmtiferðir út
um allan heim og svona mætti
telja f það óendanlega. Ekki er
þetta nein sérréttindastétt sem
allt þetta veitir sér, nei það er
fjöldinn. Þetta sýnir velmegun þá
sem við búum við og mættu mörg
lönd þakka fyrir hana. Aldrei
hafa verið byggð fleiri fbúðarhús
hér á landi með alls konar þæg-
indum. Þetta talar lfka sínu máli.
En hvar er þakklætið?
Hitt er svo auðsætt að verka-
mannakaupið þarf að hækka. Nú-
verandi stjórn getur ekki látið
það afskiptalaust og svo kaup
Árni neigasuu
lægst launuðu í þjónustu ríkis og
bæja. Og ekki bæta við þá sem
hafa mest.
Ég vona að ríkisstjórnin beri
gæfu til þess að koma til móts við
erfiðismanninn, svo hann þurfi
ekki að leggja út í strfð til að ná
kjörum til hnífs og skeiðar. Þetta
er svo augljóst. Og það er sár-
grætilegt að alltaf skulu þeir
lægst launuðu vera látnir brjóta
isinn með verkföllum til þess að
hinir sem hafa meira geti farið í
kjölfarið og heimtað sömu hækk-
un prósentvfs. Þetta þarf að
breytast.
Eg las með athygli forystugrein
Morgunblaðsins 17. þ.m. og var
hún til þess að ég skrifa þessa
grein. Þar er réttilega með farið
og orð f tíma töluð. En ég held að
þessi kauphækkun til verka-
manna og þeirra lægstlaunuðu
þoli ekki biðina til vors. Og þá
skyldi það athugað, að ef ekki
verður nú hafist handa er vfst að
þetta bil stækkar og þvf verða
kröfurnar ekki eins viðráðanlegar
i vor og gæti orðið að gripa til
þeirra ráða sem hefðu ekki góð
eftirköst. Því minni ég á máltækið
að ekki sé ráð nema f tima sé
tekið. Og nú er tækifærið. Afurðir
okkar hafa hækkað á erlendum
vettvangi
S.H. og aðrir fiskaðilar segja
ekkert aflögu til erfiðismann-
anna, en skera ekki við nögl til
þeirra, sem best eru settir, og það
er vitað mál, að þeir sem f þeim
eldi standa byggja sér miljóna-
hallir og er það fé tekið úr rekstri
sem ekki getur látið aflgjafanum
líða vel? Sjón er sögu ríkari og
hagræðing í rekstri gæti veitt
erfismanninum betri kjör. Þetta
ber alltaf að lfta á.
Nú eiga valdhafar að taka sig
til. Samræma það sem samræmt
verður i launakjörum, miða við
erfiði og lengd starfsdags. Bæta
þeim sem minnst mega sfn, en
láta nægja þeim sem meira hafa.
Það skapar betri anda í þjóðfélag-
inu, þá er stigið farsælt skref í
rétta átt.
LEIKIÐ VIÐ DAUÐANN
eftir James Dickey. Æsispennandi bók, seiðmögnuð og
raunsæ. Hefst eins og skátaleiðangur, endar eftir
magnaða baráttu um líf og dauða bæði við menn og
máttarvöld.
Gjafír
eruyður
gemar
Greinasafh
J(')hannesar
llekja
EKKI FÆDDUR I GÆR
sjálfsævisaga Guðmundar G. Hagalíns. Gerist á Seyðis-
firði og í Reykjavík á árunum 1920—25. Saga verðandi
skálds sem er að gefa út sínar fyrstu bækur. Sjóður
frábærra mannlýsinga — frægra manna og ekki
frægra.
r r
LJOÐ JONS
FRÁ LJÁRSKÖGUM
Skáldið sem bæði orti sig og söng sig inn í hjörtu
íslendinga, þó að æviár hans yrðu ekki mör%, Steinþór
Gestsson, einn af félögum Jóns í MA-kvertettinum,
hefur gert þetta úrval.
GJAFIR
ERU YÐUR GEFNAR
eftir Jóhannes Helga. Greinasafn skapríks höfundar
sem aldrei hefur skirrzt við að láta skoðanir sínar í ljós
tæpitungulaust. Greinar hispursleysis og rökfimi.
eftir Guðmund Haildórsson frá Bergsstöðum. Þriðja
smásagnasafn þessa sérstæða höfundar. Sögusviðið er
sveitin, eftir að fámennt varð á bæjum og véiin komin
í staðínn fyrir giatt fólk og féiagsskap. Næmur skiin-
ingur á sálarlífi fóiks og sáirænum vandamálum
einkennir þessar sögur.
m
Almenna Bókafélagið,
Austurstraeti 18, Bolholti 6,
sími 19707 simi 32620