Morgunblaðið - 25.11.1976, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1976
20
Stjórnarfrumvarp:
Dagvistunarheim-
ili fyrir börn
OPINBER STUÐNINGUR
VERÐI EKKI MINNI
__________EN APUR___________
Vilhjálmur Hjálmarsson,
menntamálaráðherra, mælti fyrir
frumvarpi til laga um byggingu
og rekstur dagvistunarheimila
fyrir börn. Frumvarp þetta er
flutt í framhaldi af verkatilfærslu
milli ríkis og sveitarfélaga, þar
sem rekstrarkostnaður dag-
vistunarheimila er settur yfir á
sveitarfélög (var áður að hluta til
kostaður af ríkinu). Frumvarpið
aldri) og leikskólar (fyrir börn
frá 2ja ára aldri til skólaskyldu-
aldurs) byggingarþátttöku rlkis-
sjóðs, sem svarar 50% stofnkostn-
aðar, skv. frumvarpinu.
DAGVISTUN
FYRIR ALDRAÐA
Pétur Sigurðsson (S) lýsti
stuðningi við frumvarpið sem
slíkt — en kvaðst vilja vekja at-
hygli á hliðstæðri þörf dag-
vistunarstofnana fyrir aldraða.
Vilhjálmur
II jálmarsson.
Svava
Jakobsdóttir.
Pétur
Sigurðsson.
gerir ráð fyrir þvf að dagvistunar-
heimili skuli, hver sem rekstrar-
aðili er, hljóta jafn háa rekstrar-
styrki (frá viðkomandi sveitar-
félagi) og það hlaut áður (frá rfki
og sveitarfélagi). Ráðherra sagði
að frumvarpið væri undirstrikun
á því, að þrátt fyrir flutning
vissra samfélagslegra verkefna
frá ríki til sveitarfélaga, skuli
ekki dregið úr framlagi til verk-
efnanna sem slíkra.
Hins vegar njóta dagheimili
(fyrir börn frá 3ja mánaða aldri
til skólaskyldualdurs), skóladag-
heimili (fyrir börn á skólaskyldu-
Vel færi á þvi að aldraðir, sem
ekkabyggju á sérstökum elliheim-
ilum, gætu í senn notið heimilis-
öryggis hjá vandamönnum og
dagvistunar á stofnunum, þegar
dagleg störf hindruðu heimilis-
fólk f því að veita þeim nauðsyn-
lega umönnun. Pétur rakti frum-
kvæði á þessu sviði hér í Reykja-
vfk og Kópavogi. Hann rakti enn-
fremur þá þjónustu sem DAS
veitti öldruðu fólki, bæði um al-
gjöra vistun og þá dagvistunarað-
stöðu sem senn yrði til staðar í
Hafnarfirði, fyrir það byggðarlag
og nágrannabyggðir.
DAGVISTUN STYRKT
RlKISFRAMLAGI
Svava Jakobsdóttir (Abl) sagði
menntamálaráðherra vorkunn, þó
hann vildi láta líta út fyrir sem
þetta frumvarp væri flutt af um-
hyggju fyrir dagvistunarstofnun-
um, eftir að hafa svipt þær
rekstrarstyrk úr ríkissjóði. Fram-
lag ríkissjóðs til byggingarkostn-
aðar væri og smánarlega lftið.
Metin þörf ríkisframlags á árinu
1977 sé 230 m.kr. en f fjárlaga-
frumvarpi sé aðeins gert ráð fyrir
80 m.kr. Svava taldi eðlilegt að
atvinnureksturinn f landinu yrði
skattlagður til þessarar starfsemi.
Hún tafdi sveitarfélög almennt
ekki hafa fjármagn til að sinna
rekstrarþörf á þessum vettvangi á
viðunandi hátt. Þar af leiddi, að
afnám þátttöku rikisins í
rekstrarkostnaði væri spor aftur á
bak. Af litlu væri þvf að státa f
þessu efni.
PEILUR UM NEFND
Nokkrar deilur urðu um það,
hvort vísa skyldi þessu frumvarpi
til félagsmálanefndar eða
menntamálanefndar deildarinn-
ar. Ráðherra og forseti deildar-
innar töldu þetta mál flutt í
tengslum við verkaskjptingu ríkis
og sveitarfélaga og heyrði það
sem slikt undir félagsmálanefnd,
en félagsmálaráðuneytið fer með
málefni sveitarfélaga. Svava
Jakobsdóttir taldi hins vegar að
málað heyrði undir menntamála-
ráðuneytið og þar af leiðandi und-
ir menntamálanefnd. Nafnakall
var um þetta formsatriði og var
málinu vfsað með 16 atkvæðum
gegn 7 til félagsmálanefndar.
Þingmenn Alþýdubandalags:
Eignaréttur bænda
takmarkaður
Frumvarp til stjórnskipunarlaga
BRAGI Sigurjónsson (A) mælti
fyrir frumvarpi þingmanna AI-
þýðuflokks um „Eignarráð yfir
landinu, gögnum þess og gæðum“,
sem birt var í heild á þingsíðu
Morgunblaðsins sl. þriðjudag, á
fundi efri deildar Alþingis í gær.
Enn hefur bætzt hliðstætt fum-
varp í hóp þingskjala, frumvarp
Ragnars Arnalds (Abl) og þriggja
flokksbræðra hans til stjórn-
skipunarlaga um breytingu á
stjórnarskrá lýðveldisins íslands,
17. júni 1944. Það gengur máske
skemmra í eignaskerðingarátt á
hendur bændum — en um það
dæmir hvur og einn. Hér á eftir
fer frumvarpið orðrétt, ásamt
upphafi greinargerðar:
1. gr. —
• „Við 67. gr. bætast þrjár nvjar
málsgreinar, svo hljóðandi:
öll verðmæti f sjó og á sjávar-
botni innan efnahagslögsögu, svo
og almennangar, afréttir og önnur
óbyggð lönd utan heimalanda,
teljast sameign þjóðarinnar allr-
ar, einnig námur i jörðu, orka í
rennandi vatni og jarðhiti neðan
við 100 m dýpi.
Eignarrétti á ' íslenzkúm
náttúruauðæfum, landi og land-
grunni skal að öðru leyti skipað
með lögum. Tryggja ber lands-
mönnum öllum rétt til eðlilegrar
umgengni og útivistar í landinu.
Við eignarnám á landi, í þéttbýli
sem dreifbýli, skal almennt ekki
taka tillit til verðhækkunar, sem
stafar af uppbyggingu þéttbýlis-
svæða f næsta nágrenni, opinber-
um framkvæmdum eða öðrum
ytri aðstæðum, heldur ber að
miða mat við verðmæti hliðstæðra
eigna, þar sem þess háttar ástæð-
ur hafa óveruleg áhrif til verð-
hækkunar.
Með þeim takmörkunum, sem
hér greinir, skal við það miða, að
bændur haldi eignarrétti á jörð-
um sínum, beitirétti i óbyggðum
og öðrum þeim hlunnindum i
heimalöndum og utan þeirra, sem
fylgt hafa fslenzkum búskapar-
háttum á liðnum öldum.“
Greinargerð.
„Brýnt er orðið að taka af öll
tvfmæli um eignarrétt á náttúru-
auðæfum og landi og marka skýra
stefnu í því máli. Hér er miðað við
þá grundvallarreglu:
að eignir, sem enginn hefur
sannanlega átt fram að þessu og
eru þess eðlis, að þær þurfa að
nýtast af þjóðarheildinni, verði f
stjórnarskrá lýðveldisins lýst
sameign þjóðarinnar allrar;
að mörkin milli einkaeignar og
sameignar þjóðarinnar verði
ákveðin með löggjöf, þar sem
hagsmuna þéttbýlisbúa sé fylli-
lega gætt, og þeim sé tryggður
réttur til eðlilegrar umgengni og
útivistar f landinu og til lands
undir húsbyggingar á sanngjörnu
verði;
að staða bænda sé ekki skert og
þeir haldi þeim hlunnindum, sem
fylgt hafa fslenzkum búskapar-
háttum á liðnum öldum."
AIÞinCI AIMnCI
IÞinGI AlMnGI
Svipmyndir
frá Alþingi
ElIertB. Schram (S) hefurver-
ið f sviðsljósi þingmála undan-
farið, m.a. vegna frumkvæðis
varðandi innflutning litasjón-
varpstækja og þingsályktunar
um jöfnun kosningaréttar.
Lúðvfk Jósepsson (Abl) hefur
haft forystu um viðbrögð
stjórnarandstöðu I þingmálum,
sem snerta landhelgismál, en
þau hafa mjög sett svip á þing-
störfin það sem af er vetri.
Guómundur H. Garðarsson (S)
var flutningsmaður frumvarps
um Lífeyrissjóð fyrir alla lands-
menn, en fá þingmál hafa vakið
óskiptari athygli alþjóðar sfð-
ustu misserin. Hann hefur og
komið mjög við sögu þingmála,
er varða samskipti við aðrar
þjóðir, ekki sízt’á sviði land-
helgismála. i
Albert Guðmundsson (S) hefur
flutt tillögu til þingsályktunar
um athugun á starfsemi
byggðasjóðs, með hliðtelur
Reykjavík-Reykjanessvæðið af-
skipt í starfsemi sjóðsins og
Framkvæmdastofnunarinnar.
Alþingi í gær:
Stuttir f undir
Neðri deild.
Þingfundir vóru í báðum
deildum Alþingis í gær. í neðri
deild vóru tvö mál á dagskrá:
Iðntæknistofnun Islands
(frumv. Magnúsar Kjartans-
sonar Abl.) og Dagvistunar-
heimili fyrir börn (stjórnar-
frumvarp).
Flutningsmaður
fyrra málsins óskaði eftir frest-
un á framsögu, vegna fjarveru
iðnaðarráðherra erlendis, í
opinberum erindum.
Sfðara
málið fékk venjulega meðferð
og verður lauslega sagt frá um-
ræðu um það á öðrum stað hér á
þingsíðu.
Efri deild:
Matthías Á Mathiesen, fjár-
málaráðherra, mælti fyrir
stjórnarfrumvarpi til staðfest-
ingar á bráðabirgðalögum um
lífeyrissjóð bænda. Ingi
Tryggvason (A) mælti fyrir
nefndaráliti um frumvarp til
breytinga á hegnangarlögum.
Halldór Blöndal (S) mælti fyr-
ir frumvarpi sfnu til laga um
réttindi og skyldur hjóna (sjá
greinargerð með frumvarpinu
á þingsíðu Mbl. fyrr í vikunni).
Bragi Sigurjónsson (A) mælti
fyrir frumvarpi sínu og Jóns
Ármanns Héðinssonar (A) um
eignarráð yfir landinu, gögnum
þess og gæðum, sem birt hefur
verið í heild hér á þingsfðunni.