Morgunblaðið - 03.12.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1976
Hluti af fulltrúum verzlunarfólks á ASt-þinginu. (Ljósm. ÓI.K.Mag.).
r
Halldór Blöndal í umræðum um stefnuskrá ASI:

Á að hefja sóknarbaráttu
með því að sundra liðinu?
— Sögulegt augnablik sagði Björn Jónsson
er stefnuskráin hafði verið samþykkt
ALÞVÐUSAMBANDIÐ eignaðist
stefnuskrá I fyrsta skipti f 36 ár I
gærkvöldi er drög stefnuskrár-
nefndar voru samþykkt með
handauppréttingum. Margar
breytingartillögur komu fram við
drögin en þeim var öllum vlsað til
milliþinganefndar og sambands-
stjórnar. Mikill hiti var I um-
ræðum um viðaukatillögur, sem
sex þingfulltrúar er teljast til
„órólegu deildarinnar" innan
Alþýðubandalagsins báru upp.
Tóku margir til máls um þetta
mál, en flutningsmenn viðauka-
tillögunnar og fylgismenn þeirra
voru ofurliði bornir er samþykkt
var að vfsa þessum viðauka-
tillögum og öðrum breytingar-
tillögum til milliþinganefndar.
Urslit atkvæðagreiðslu um þetta
mál urðu þau að 306 voru fylgj-
andi þvf að vfsa máiinu til nefnd-
ar en aðeins 49 vidlu að málið
yrði tekið fyrir til sérstakrar
afgreiðslu.
Björn Jónsson, forseti ASI,
sagði er stefnuskráin hafði verið
samþykkt að það væri sögulegt
augnablik f sögu verkaiýðshreyf-
ingarinnar, er hún hefði nú f
fyrsta skipti f 36 ár eignast
stefnuskrá. — Við getum verið
stolt af þvf að eignast slíkt plagg,
sem stenzt fyllilega samanburð
við stefnuskrár verkalýðshreyf-
inga f öðrum löndum, sem þó hafa
e.t.v. náð lengra f hagsmunabar-
áttunni. Þetta eru merk tfmamót,
við eigum nú sterkara, samhent-
ara og rismeira Alþýðusamband.
Stefnuskráin ætti að geta orðið
okkur gott vegarnesti í þeirri
sóknarbaráttu, sem við ætlum nú
að hefja, sagði Björn Jónsson, for-
seti ASÍ.
Viðaukatiliögurnar sem áður
eru nefndar eru í fjórum liðum og
fjalla um að ASI berjist með
beinum aðgerðum gegn erlendri
stóriðju á Islandi, að þjóðnýtingu
olíufélaga, tryggingarfélaga,
banka og stórtækra fiskiskipa,
sem reynast illa rekin, að ASI
styðji baráttuna fyrir úrsögn
tslands úr Nato, og brottför er-
lends hers af fslenzkri grund.
Loks f fjórða lið viðaukatillagn-
anna segir að allir lffeyrisþegar
fái sama lffeyri, án tillits til launa
á starfsævi sinni. Flutningsmenn
þessara tillögu eru Snorri Sig-
finnsson, Bjarnfrfður Léosdóttir,
Elísabet Sveinsdóttir, Ester Jóns-
dóttir, Hermann Aðalsteinsson og
Grétar Þorsteinsson.
Verðum að taka
þátt f samstarfi
annarra þjóða
I umræðum um þessar viðauka-
tillögur flutti Guðmundur H.
Garðarsson langt mál og sagði
meðal annars að það væri blekk-
ing að halda þvf fram, að Island
gæti verið hlutlaust land. Hann
sagði að Island yrði að taka þátt i
samstarfi annarra þjóða og sagði
að þrátt fyrir þátttöku Islendinga
í NATO og veru bandarisks hers
hér á landi þá væri fslenzka þjóð-
in frjálsara fólk en hann þekkti
annars staðar.
Jón Olsen deildi nokkuð á
skoðanir Guðmundar og svaraði
Guðmundur ásökunum hans
þegar f stað. Sagði Guðmundur að
Jón hefði farið með ósannindi og
borið upp á sig hluti, sem hann
hefði ekki sagt. Jón Olsen kom
ekki aftur í pontu og svaraði f
engu seinni ræðu Guðmundar H.
Garðarssonar.
Halldór Blöndal talaði um að í
fjálglegum ræðum hefði því verið
lýst að nú skyldi hafin sóknarbar-
áttu f kjarabaráttunni. — Ætlum
við að hefja sóknina með þvf að
sundra liðinu spurði Halldór og
sagði sfðan. — Við heyjum enga
baráttu nema standa saman.
Hann sagðist samþykkja drögina
að stefnuskránni eins og þau
komu frá miðstjórn ASI, en lagði
til að viðaukatillögunum yrði
vfsað til milliþinganefndar og
sambandsstjórnar. Gerði Halldór
dagskrártillögu um þetta mál, en
samþykkti að fresta afgreiðslu
hennar að beiðni þingforseta.
Karvel Pálmason sagði að um
leið og tilraun væri gerð til að
taka herstöðvarmálið inn f stefnu-
skrána væri verið að reyna að
koma f veg fyrir að nokkur
stefnuskrá yrði samþykkt á þing-
inu. Það sagði Karvel að sé fynd-
ist illa farið.
Litlar umræður urðu
um Alþýðubankann
ALÞVÐUBANKAMÁLIÐ kom
loks til umræðu á ASl-þinginu
um hádegisbilið f gær, en hafði
upphaflega verið á dagskrá
seinni part miðvikudags. Einn
þingfulltrúa spurði I tölu sinni
um Iffeyrissjóði hvort ekki
mætti ræða Alþýðubankamálið
á þinginu, hvort verið væri að
fela eitthvað eða hlffa ákveðn-
um mönnum. Skömmu sfðar
sagði Eðvarð Sigurðsson forseti
þangsins að farið hefði verið
fram á að mál Alþýðubankans
yrðu rædd, en þeim hefði verið
frestað vegna anna frum-
mælandans, Benedikts Davfðs-
sonar. Gaf Eðvarð Benedikt
orðið og að loknu framsögu-
erindi hans var búist við
almennum umræðum um þetta
mál. Svo varð þó ekki og tók
aðeins einn þingfulltrúa til
máls.
I framsöguerindi sfnu sagði
Benedikt Davíðsson að aðeins
einn mánuður væri liðinn sfðan
almennur hluthafafundur
hefði verið haldinn um málefni
Alþýðubankans. Margir þing-
fulltrúar hefðu verið á þeim
fundi og aðrir fylgst með niður-
stöðum fundarins i fjölmiðlum.
Þvf væri ekki ástæða til að
rekja nákvæmlega þau mál
aftur. Unnið væri að því að
treysta hag bankans og á sfnum
tfma hefði verið leitað til
miðstjórnar Alþýðusambands-
ins og Seðlabankans um
stuðning. Hefði Miðstjórnin
tekið vel f allan félagslegan
stuðning og gefið Seðlabankan-
um yfirlýsingu þar sem heitið
var að miðstjórnin gerði allt
sem í hennar valdi stæði til að
bankinn kæmist yfir erfið-
leikana. Þessi yfirlýsing hefði
verið forsenda þess að endur-
reisn bankans hefði verið
möguleg.
Nú væri staða bankans
þannig að tekizt hefði að mestu
leyti að tryggja útlán, sem
Benedikt Davfðsson.
hefðu verið vantryggð þegar
erfiðleikar bankans komu upp.
—Enn er landi ekki að fullu
náð, en vonir standa til að frek-
ara fjárhagstjón bíði bankinn
ekki, sagði Benedikt Davfðsson.
— Aðeins með samstarfi og
góðu átaki má bæta það félags-
lega tjón, sem bankinn varð
fyrir. Verkalýðshreyfingin
verður að slá skjaldborg um
bankann og treysta með þvf
öryggi launafólks á tslandi,
sagði Benedikt að lokum.
Búist hafði verið við því að
miklar umræður yrðu um
Alþýðubankamálið og margir
myndu fjalla um það. Svo varð
þó ekki og aðeins Eirfkur
Viggósson tók til máls áður en
haldið var áfram með næsta
mál á dagskrá. Sagði Eirfkur að
Alþýðubankinn mætti ekki að-
eins byggja viðskipti sfn á
mönnum sem veltu milljónum
með „gúmmítékkum“ og fölln-
um víxlum. Þá spurði Eirfkur
hvort hann væri inni á af-
greiðslustofnun, þar sem ekki
mætti ræða nein mál.
Sigurður Óskarsson á ASÍ-þingi:

Þessi friðhelgu dekurbörn, æð-
andi um og heimtandi námslán”
Veigamikil skref verið stigin í fræðslu- og menningarmálum ASÍ
FRÆÐSLU- og manningarmil Al-
þýðusambandsins voru til umratu á
ASÍ-þinginu f gasrmorgun og var þá
samþykkt ályktun um þassi mál.
Stefán Ögmundsson hafSi framsögu
um þannan málaflokk, en margir
þingfulltrúar tjáSu sig um málið.
Þeirra á meðal var Sigurður Óskars-
son, Vérkalýðsfélaginu Rangæing,
og fer hluti ræðu hans hár á eftir.
í ályktun þingsins um fræðslu- og
menningarmál segir m.a. að í siðast-
liðnum fjórum árum hafi mörg veiga-
mikil skref verið stigin f fræðsustarfi
verkalýðshreyfingarinnar. í þvi sam-
bandi er fyrst nefnd starfsemi MFA
og þau tengsl og samstarf í fræðslu-
starfi sem tekist hefur milli þess og
verkalýðsfélaganna með námskeið-
um, fræðsluhópum og öðru fræðslu-
og menningarstarfi.
Á árunum 1973—1975 gekkst
MFA fyrir 38 námskeiðum og sóttu
þau 897 félagar i verkalýðshreyfing-
unni. 24 fræðsluhópar störfuðu á
timabilinu og voru þátttakendur
344. Þá sóttu á þessu tímabili 69
manns Félagsmálaskóla alþýðu.
Þátttakendur f þessu starfi voru þvf
1310, þar af 793 karlar og 517
konur.
Lokaorð ályktunar ASÍ-þingsins
segir:
Að sfðustu vill 33. þing ASÍ taka
undir eftirfarandi orð úr stefnuyfir-
lýsingu MFA-samtakanna á Norður-
löndum:
„Námsstarfið á að styrkja samtök
alþýðunnar f baráttu hennar fyrir
breyttum þjóðfélagsháttum hennar
fyrir breytum þjóðfélagsháttum er
samræmist stefnu hennar og við-
horfum. Með námsstarfinu vilja al-
þýðusamtökin stuðla að þvi að auka
almenna menntun og skapa raun-
hæfar forsendur fyrir þátttöku þeirra
fjölmennu þjóðfétagshópa f menn-
ingarmálum, sem Iftillar fræðslu hafa
notið.
„ Að greina
sannleikann
frá lyginni"
Hér fer á eftir meginhluti ræðu
Sigurðar Óskarssonar. sem hann
flutti um þetta mál á þingfundi ASÍ f
gærmorgun:
í umræðum þessum um málaflokk-
inn fræsðlu- og menningarmál vil ég
gera að sérstöku umræðuefni sfð-
ustu málsgrein á bls. 1 i drögum að
ályktun um fræðslu- og menningar-
mál. Þar segir svo:
„Þegar litið er til þess fjármagns.
sem veitt er til menntunarkerfis
þjóðarinnar, kemur i Ijós sú stað-
reynd. að því fólki, sem öðru fremur
stendur undir kostnaðinum við
skólakerfið, er að langstærstum
hluta ætlað sjálfu að greiða kostnað-
inn við þá mjög svo takmörkuðu
menntun, sem það á kost á og auk
þess ætlað að afla sér hennar utan
fulls vinnutima við framleiðslustörf-
in i þjóðfélaginu."
Ég vil hér þakka þeim mönnum,
sem þessa málsgrein sömdu og þá
væntanlega sömdu öll ályktunar-
drögin. Ég tel hér vera drepið á mál,
sem kafnað hefur f taugaveiklunar-
kenndum umbrotum hinna svoköll-
uðu námsmanna. Ég segi svokölluðu
námsmanna vegna þess að allt of
stór hluti þessara fallkandidata og
eilffðarstúdenta sem kalla sig náms-
menn er ekki f rándýrum skólum til
þess að læra — öðru nær.
Þetta sama fólk. þessi alltof stóri
hópur svokallaðra námsmanna er
heldur ekki að þykjast vera að læra
og Ijúka prófum til þess að taka þátt
I Iffsbaráttunni siðar. eins og verka-
fólkið þekkir þá baráttu. Þessi frið-
helgu dekurbörn. æðandi um og
heimtandi námslán. lifa mörg hver,
þegar á skólaárunum, á þann hátt,
sem hinn almenni vinnandi maður
lætur sig ekki dreyma um.
Þess eru ótal dæmi að meðan hinn
almenni vinnandi borgari tekur við
tómu launaumslaginu vegna skatt-
heimtu, sem að stórum hluta fer til
menntamála, þá eru þessir betlibus-
ar að eyða námslánunum suður i
sólarlöndum.
Ég tek það skýrt fram að þetta á
sem betur fer ekki við um nema
hluta námsmanna okkar, en það á
við um alltof stóran hluta þeirra. Það
er staðreynd og þetta vitið þið öll,
sem hér eruð.
I æðri menntastofnunum okkar
sitja nú sérfræðingar með sveittan
skallan við að finna út kerfi, sem
gerir það næsta útilokað að tossar
og letingjar geti fallið á prófum.
Meginhluti æðri menntastofnana
okkar er gegnsýrður af mannleysu-
skap, gjörsamlega slitinn úr tengsl-
um við hinn almenna vinnandi
mann. Á þessu hefur verkalýðshreyf-
ingin aldrei þorað að taka. Og af
hverju ekki? Ég skal svara þvf sjálf-
ur.
Fjöldi námsmanna er róttækur.
Róttækur á þann hátt sem þeir gjam-
an verða, sem hafa sitt framfæri af
þvf að heimta allt af öðrum. Þetta
fólk og þá helzt sá hluti þess, sem
aldrei hefur ærlegt handtak unnið.
þykist ævinlega vera málsvari verka-
fólks. Það smeygir sér inn f raðir
hinna sönnu baráttumanna verka-
lýðsins, en að það ætli sér nokkurn
tfmann sjálft að deila kjörum með
verkamanninum er fráleitt.
Fjósflór. bátslúkar eða beituskúr
eru ekki vinnustaðir hinna krefjandi
námsmanna að námi þeirra loknu. ef
þvf þá nokkurn tfmann lýkur. En það
eru einmitt þessir menn, sem nú
ráða alltaf miklu f þeim flokkum.
sem sumir hafa reynt á þessu þingi
og úr þessum ræðustól að kalla
flokka hins vinnandi manns. Manni
verður nánast óglatt af þvi að hlýða
á prédikanir manna sem aldrei hafa
deilt kjörum með hinum vinnandi
skattþega og heyra þá lýsa aðdáun
sinni á störfum hins stritandi laun-
þega.
Sem betur fer hafa verkalýðsfélög-
in svo til undantekningalaust hafnað
slfkum sjálfboðaliðum. en hinir svo-
kölluðu stjómmálaflokkar verkalýðs-
ins. nafn án rentu. væru annars eðlis
og betri ef fulltrúar verkalýðsins
réðu þar húsum, það gera þeir ekki,
þvf miður.
En innan raða verkalýðsfélaganna
eru þó menn sem fallast f faðma við
þessa verkalýðsaðdéendur og mynda
jafnvel bandalag með þeim gegn
reyndum, sönnum verkalýðsmönn-
um. Þeir kallast einu nafni órótega
deildin á þessu þingi. Þeir koma
ýmist fram án grimu og það er virð-
ingarvert, sumir kalla sig hlutleys
ingja, bráðsnjallt. aðrir tjá sig ekki,
en róa á bakvið.
Ég bið fundarforseta velvirðingar
ef ég hef farið eitthvað út af linunni
að hans mati hvað varðar dagskrár-
efnið. En þetta er allt I beinum nán-
um tengslum við fræðslu-'og menn-
ingarmál. Ég er hér nú að fræða
þingheim um sannleikann f uppbygg-
ingu þeirra flokka sem reynt er hér
að kalla flokka hins vinnandi manns.
Hvað varðar menningarmál þá er
það menning að vita og greina sann-
leikann frá lyginni."